KESİCİLER

KESİCİNİN İŞLEVİ YÜKLÜ DEVRELERİ GÜVENLİ OLARAK AÇIP KAPAMAYA YARAYAN SİSTEM ELEMANLARIDIR

KESİCİLER İŞLEVİ Elektrik tesislerinde, elektrik enerjisinin iletiminde ve dağıtımında çeşitli olaylar meydana gelmektedir. Elektrik tesislerinde koruma elemanı olarak genellikle kesiciler ve sigortalar kullanılmaktadır. Bu cihazlarla kısa devre akımına müdahale edilebilmektedir. Şalt cihazlarının açma kapama olaylarında en önemli faktör Elektrik Ark ‘ıdır.

KESİCİNİN AMACI Kesiciler elektrik tesislerinde can güvenliği sağlanması ve cihazların kısa devre akımlarına karşı korunması amacıyla kullanılmaktadır.

KESİCİ BÖLÜMLERİ Kesicileri üç temel bölüme ayırabiliriz: 1- Sabit ve hareketli kontaklar 2- Ark söndürme bölümü 3- İşletme mekanizması

KESİCİ-AYIRICI KİLİTLEMELERİ Bara Ay Ke E Elektriki M Mekaniki M

ARK SÖNDÜRME PRENSİPLERİNE GÖRE KESİCİ TİPLERİ YAĞLI SF 6 GAZLI VAKUMLU HAVALI BASINÇLI HAVA ÜFLEMELİ MANYETİK ÜFLEMELİ

ELEKTRİK ARKI: Elektrik arkı , 1A üzerindeki akımlarda, küçük gerilim düşümlerle ( katot 10- 20V ) oluşan , kendi kendini besleyen termik ve statik bir boşalmadır. Elektrik arkı 3 yolla elde edilebilir.

ELEKTRİK ARKI: Önce 2 elektrot birbirine değdirilir ve ayrılmaya başlanır. Bu esnada ark oluşmaya başlar. 2 elektrot arasına ince bir tel gerilir ve bu telin üzerinden yüksek akım geçince tel erir. Telin erimesiyle ark olayı başlar buna örnek olarak eriyen telli sigortalar örnek verilebilir. Yüksek gerilimli bir darbe ile başlatılabilir.

ELEKTRİK ARKI: ARK

ELEKTRİK ARKI: Elektrik arkı çok kısa bir sürede söndürülmelidir. Aksi takdirde hem koruma elemanı hem de insan sağlığı açısından tehlike arz etmektedir. Bunun için değişik şekilde birçok çözüm üretilmiştir.

YAĞLI KESİCİLERDE ARKIN SÖNDÜRÜLMESİ

YAĞLI TİP KESİCİLER: Yağlı tip kesiciler iki kısımda incelenmektedir. Az Yağlı Kesiciler Tam Yağlı Kesicilerdir.

Az Yağlı Kesiciler: Söndürme tertibatı tamamen yağ ile dolu değildir. Tam yağ ile dolu olmaması yağın daha çabuk kirlenmesine ve bozulmasına neden olmaktadır. Onun için sık sık bakım yapılmalıdır. Bu tip kesicilerin kesme hücreleri fiber elemanlardan oluşan sabit ark söndürme odacıkları ile donatılmıştır.

Az Yağlı Kesicilerde Ark söndürme işlemi; kontakların açılmasıyla ark meydana gelir. Meydana gelen arkın etkisi ile hücrede bulunan yağ buharlaşır. Yağın buharlaşması sonucu çeşitli gaz ve su buharı oluşmaktadır. Burada ısı katmanları oluşur. En yüksek ısı arkın merkezidir. Daha sonra burada bulunan gazlar bulunur.

Az Yağlı Kesicilerde Kabuğun en dışında ise yağ tabakası bulunmaktadır. Ark gazların etkisiyle soğumaya başlar ve burada gazların etkisi ile bir girdap oluşur. Bu girdabın etkisi ile ark kontaklar arından uzaklaştırılır. Aynı zamanda arkın boyu da uzayacağı için direnci artar ve gerilim düşümü de artmış olur. Ve akım sıfır noktasından geçerken ark söner.

SF6 GAZLI KESİCİLER Hem boyutları hemde çalışma performansı yüzünden sıkça kullanılmaktadır. SF6 soğutucu özelliğe sahiptir. SF6 gazı açma sıcaklığında ortama kükürt ve flor iyonları ve elektronlar verir. Bu sırada çok elektro-negatif olan flor iyonları ortamdaki elektronları yakalayarak ark akımını sınırlar.

SF6 GAZLI KESİCİLER SF6 gazının ısıyı çok çabuk dağıtmasından dolayı sıcaklık hızla düşer. Kesicinin gerilim dayanımı basınçlı havalılara göre daha yüksektir. Bu kesiciler yalıtım sınıflarına göre gaz yalıtımlı ve hava yalıtımlı olarak ikiye ayrılır. Gaz yalıtımlı kesiciler 36kV’ tan 500 kV’a Hava yalıtımlı kesiciler ise 72,5 kV’ tan 420 kV’ a kadar kullanılmaktadır.

SF6 GAZLI KESİCİLER Bu kesiciler yalıtım sınıflarına göre; Gaz yalıtımlı kesiciler 36kV’ tan 500 kV’a Hava yalıtımlı kesiciler 72,5 kV’ tan 420 kV’ a kadar kullanılmaktadır. SF6 gazlı kesiciler üç ana bölümden oluşur: 1-Kutup kısmı 2-Açma-kapama mekanizması 3-Elektriki donanım

SF6 GAZLI KESİCİLER

SF6 GAZININ ÖZELLİKLERİ RENKSİZ, KOKUSUZ VE ZEHİRSİZ BİR GAZDIR. DİELEKTRİK DAYANMA ÖZELLİĞİ ÇOK YÜKSEKTİR. YANMAZ. SF6 GAZI NORMAL ATMOSFERİK KOŞULLARDA GAZ HALİNDEDİR. 1 BAR BASINÇ ALTINDA VE 20°C DE HAVADAN 5 KAT DAHA AĞIRDIR.

SF6 GAZLI KESİCİLERDE ARKIN SÖNMESİ PUFER SİSTEMİ İLE SÖNDÜRME FULARK SİSTEMİ İLE SÖNDÜRME

PUFER SİSTEMİ İLE ARK SÖNDÜRME Kesiciye açma geldiğinde hareketli kontağın aşağı inmesi ile hareket eden piston sayesinde kontak altında sıkışan basınçlı SF 6 gazı arkın üzerine püskürtülmesi ile ark soğur ve söner.

FULARK SİSTEMİ İLE ARK SÖNDÜRME Kesme hücresinde bulunan basınçlı SF6 gazı hareketli kontağın boşalttığı alanı doldurarak arkı boğması ile söndürülür.

VAKUMLU KESİCİLER 2. Üst bağlantı terminali 3. Üst kontak taşıyıcı 1. Mesnet izolatörü 2. Üst bağlantı terminali 3. Üst kontak taşıyıcı 4, 5. Bağlantı somunları 6, 7. Taşıyıcı yalıtkan lamalar 8. Vakum hücresi 9. Kontak tutucu 10.1. Çevirme kolu 10.2. Kontak aşınma göstergesi 10.3. Hareket manivelası 10.4. Hareket kolu 10.5. Teleskop çubuğu ve kontak yayı 11. Hareket çubuğu

VAKUMLU KESİCİ

VAKUMLU KESİCİLERDE ARKIN SÖNDÜRÜLMESİ KESİCİYE AÇMA KUMANDASI GELDİĞİNDE, KONTAKLAR BİRBİRİNDEN AYRILMAYA BAŞLAR. İKİ KONTAK ARASINDAKİ AKIM SIFIRA ULAŞANA KADAR ARK DEVAM EDER, AKIM SIFIR NOKTASINA GELİNCE ARK SÖNER.

VAKUMLU KESİCİ

BASINÇLI HAVALI KESİCİLER Bu kesicilerde arkın söndürülmesi için baınçlı hava kullanılmaktadır. Basınçlı hava ile; 1- Arkın boyu uzatılması 2- Ark soğutulması 3- Ark iyonları kontaklardan uzaklaştırılması , işlemleri gerçekleştirilir. Yukarıdaki işlemlerle ark akımın sıfır noktasından geçerken söndürülmesi gerçekleştirilir.

BASINÇLI HAVALI KESİCİLER şekilde havalı bir kesicinin ark söndürme hücresi görülmektedir

BASINÇLI HAVALI KESİCİLER Basınçlı hava üflemeli kesici

MANYETİK ÜFLEMELİ KESİCİLER: Ark iletken bir yapıda olduğu için manyetik alanlardan etkilenmektedir. Manyetik alanın etkisi kullanılarak arkın yönü değiştirilir. Yardımcı Kontak uçlarına bağlanmış olan bobinler arkın oluşması ile iletime geçer. Ve manyetik bir mıknatıs gibi çalışmaktadır. Bu manyetik mıknatıslık özelliği ile arkın ark dilimleyicilere ulaşmasına sağlar. Burada ark soğutularak söndürülür.

MANYETİK ÜFLEMELİ KESİCİLER:

KESİCİLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

KESİCİ MEKANİZMASI Pozisyon göstergesi Açma bobini Kapama yayı   Pozisyon göstergesi Açma bobini Kapama yayı Açma yayı Kapama yayı Kurma dişlisi Kurma motoru Kapama bobini Hareket sonu kontakları Kurma kolu

KESİCİ KUMANDA DEVRE ŞEMASI

KESİCİ KUTUPLARININ İZOLASYON DEĞERLERİ ÜRETİCİ FİRMA KATALOGLARINDA DEĞERLER VERİLİR Sınıf içinde çeşitli kataloglardan örnekler verilecek.

KESİCİ BAKIMI ÇEŞİTLERİ ARIZA BAKIMI PLANLI BAKIM KESTİRİMCİ BAKIM

KESİCİ BAKIMLARI KESİCİ TEMELİ KONTROLÜ YAĞ GÖSTERGE KONTRÖLÜ KESİCİ KUMANDA KONTROLÜ (ELEKTRİKİ) KESİCİ BUŞİNG KONTROLÜ

KESİCİ BAKIMLARI ANA KONTAKLARIN KONTROLÜ ARK SÖNDÜRME HÜCRELERİ KONTROLÜ GAZ KAÇAĞI KONTROLÜ KESİCİ MEKANİZMASI (MEKANİKİ) KONTROLÜ

KESİCİ BAKIMLARI GÖSTERGELERİN KONTROLÜ KESİCİ YAĞI KONTROLÜ KONTAK AŞINMA GÖSTERGESİ KONTROLÜ İZOLEN TÜPLERİN VE MESNETLERİN KONTROLÜ KESİCİ NUMARATÖRÜ KAYDI

SON