Öğrenme & Davranışcı Yaklaşım Bölüm III

Öğrenme İnsanları, diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerden biri öğrenme kapasiteleridir. Bireyin yaptığı davranışların büyük bir çoğunluğu öğrenme ürünüdür.

Öğrenmenin 3 temel özelliği Öğrenme sonucunda mutlaka bir davranış değişikliği meydana gelir. Birey önceden yapamadığı bir davranışı yapıyor duruma gelir. Bireyin davranışlarına bakarak öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğini anlayabiliriz. İnsanlar öğrendiklerini, istedikleri zaman yazarak, söyleyerek, yaparak mutlaka gösterirler. Öğrenilen davranışlar istendik ya da istenmedik olduğu gibi yanlış da olabilir.

Öğrenmenin 3 temel özelliği 2. Öğrenme yaşantı ürünüdür. -Öğrenme çevreyle etkileşim sonucunda meydana gelir. -Her bireyin çevreyle kurduğu etkileşim diğerinden farklı olduğu için, öğrenme bireyseldir.

Öğrenmenin 3 temel özelliği 3. Öğrenme kalıcı izlidir. -Öğrenilen davranışın sürekli olması gerekir. -Kısa süreli davranış değişiklikleri öğrenme değildir.

Öğrenme kuramları

Davranışcı Yaklaşımda Temel Kavramlar Aşağıdaki resimde anlatılmak istenen nedir? Tartışınız.

Davranışcı Yaklaşımda Temel Kavramlar Uyarıcı ve davranım (tepki), davranış kavramlarını örnekler vererek açıklayınız. (Sayfa 129 soru 17).

Davranışcı kuramcılara göre davranış değişmesine neden olan 3 temel öğrenme süreci vardır: 1. Klasik koşullanma 2. Edimsel Koşullanma 3. Gözlem yoluyla öğrenme

Yukarıdaki resme inceleyerek aşağıda verilen kavramları örneklendirerek açıklayınız. Koşulsuz uyarıcı Koşulsuz tepki Koşullu uyarıcı

Klasik koşullanmada uyarıcı genellemesi, uyarıcıyı ayırt etme ve sönme Aşağıdaki örnekler hangi kavrama örnek gösterilebilir? Zil sesinden sonra et verilmemesi durumunda belirli bir süre sonra köpeğin salya salgılamaktan vazgeçmesi Doktordan korkan bir çocuğun beyaz önlük giyen kasaptan korkması. Köpeğin sadece et verilen sese salya akıtması.

OKUL ÖĞRENMELERİNDE KLASİK KOŞULLANMANIN YERİ VE ÖNEMİ NEDİR? TARTIŞIN

EDİMSEL KOŞULLANMA Skinner’e göre 2 çeşit davranış vardır. 1. Tepkisel Bu 2 davranış arasındaki fark nedir?

EDİMSEL KOŞULLANMA Günlük hayatımızda gösterdiğimiz davranışların büyük bir bölümünü oluştururlar. Davranışın sonucu ile kontrol edilebilirler. Yapılan bir davranışın 2 türlü sonucu olabilir: 1. Davranış sonucunda organizmanın hoşuna giden bir durum ortaya çıkar. 2. Davranış sonucunda organizmanın hoşuna gitmeyen bir durum ortaya çıkar.

EDİMSEL KOŞULLANMA Davranışın arkasından olumlu uyarıcı verilerek yapılan koşullanmaya edimsel koşullanma denir. Davranışın ortaya çıkma olasılığını artıran uyarıcılara pekiştireç denir. Hoşa gitmeyen bir durum yaratan uyarıcılar ise cezadır. Ceza davranışı zayıflatır ya da belli bir süre için durdurur. Edimsel koşullanma ile öğrenilen davranışlar uzun süre pekiştirilmezlerse davranışı gösterme sıklığı giderek azalır ve davranış söner.

Pekiştireç OLUMLU ve OLUMSUZ pekiştireç olmak üzere 2’ye ayrılır.

PEKİŞTİRME ÇEŞİTLERİ

OLUMSUZ PEKİŞTİRME: Bir davranış ortamdaki hoş olmayan bir uyarıcıyı ortadan kaldırıyor ve bu istenen davranışın tekrarlanma ihtimalini artırıyorsa buna OLUMSUZ PEKİŞTİRME denilir. Örneğin; bir öğretmen geçen derslerdeki konu ile ilgili özellikle çalışmayan öğrencilere sorular sormaktadır. Öğrencide bu sıkıcı durumdan kurtulmak için her derse çalışarak gelmektedir.

OLUMLU PEKİŞTİRME: Bir davranışın sonucunda ortamda bulunmayan bir uyarıcının ortama katılması ve bu uyarıcının o davranışın tekrarlanma ihtimalini artırması olayına OLUMLU PEKİŞTİRME denilir. Örneğin; okulda iyi not alma, evde anne babasından teşekkür alma gibi…

Hem olumlu hem de olumsuz pekiştireç organizmanın hoşuna giden bir etki yaratır ve davranışın yapılma sıklığını artırır.

Premack İlkesi: Büyükannenin Kuralları

Simgesel Ödülle Pekiştirme Bu yöntemde çocuğa ödül yerine yıldız, puan, +, para simgesel ödüller verilir. Çocuk bu simgesel ödülleri toplayarak daha sonra gerçek ödüle dönüştürür.

Bir davranışın arkasından gelen ve organizma için hoşa gitmeyen bir durum yaratan uyarıcılara CEZA denir. Ceza davranışı zayıflatır veya belli bir süre için durdurur.

Ceza Çeşitleri

Yapılan bir davranışın sonucunda organizma için olumsuz bir durum yaratan uyarıcılara CEZA denilir. Bunlar olumsuz pekiştireç değildir. Ödül kelimesi olumlu pekiştirme ile eş anlamlı olarak kullanılabilir; ama, ceza ile olumsuz pekiştirme birbirinden farklı kavramlardır. Ceza istenmeyen davranışa verilirken, olumsuz pekiştireç istenen davranış ortaya çıktığında ortamdan çekilmektedir.

Pekiştireç davranışı güçlendirirken, ceza zayıflatır yada belli bir süre için durdurur.Ceza davranışı kısa zamanda durduğu ve uygulaması kolay olduğu için öğretmenler ve aileler tarafından sıkça kullanılır.

Ceza ikiye ayrılır: I. TÜR CEZA ve II. TÜR CEZA

I. TÜR CEZA: Bir davranışın sonucunda ortama hoş olmayan bir uyarıcı katılıyor ve bu davranışın yapılma sıklığı azalıyorsa, bu işleme birinci tür ceza denilir. Örneğin, fiziksel darbeler, para cezası, kızma, düşük not ….

II. TÜR CEZA: İkinci tür cezada ise ortamda bulunan olumlu bir uyarıcı ortamdan çekilerek, organizma için olumsuz bir durum yaratılır. Örneğin; teneffüse çıkarmama, harçlığını kesme, sevdiği oyunu oynatmama, çocuktan sevgiyi esirgeme gibi

Skinner cezaya alternatif olarak şunları önermektedir. 1) İstenmeyen davranışa neden olan ortamı değiştiriniz,böylece davranış değişecektir. 2) İstenmeyen davranışı bıkıncaya kadar yaptırınız. 3) Eğer istenmeyen davranış,çocuğun gelişim döneminin bir özelliği ise çocuğun bu dönemi atlatmasını sabırla bekleyiniz. 4) İstenmeyen davranışı görmezden gelip,istenen davranışı gördüğünüzde hemen pekiştiriniz. 5) Cezalandırmaya alternatif en etkili süreç SÖNMEdir. Eğer istenmeyen davranış pekiştirilmezse zamanla sönme meydana gelir.

Olumlu, Olumsuz Pekiştirme ve Ceza Kavramları SÜREÇ DAVRANIŞTAN SONRA DAVRANIŞIN DURUMU Olumlu pekiştirme Olumlu uyarıcı ortama eklenir. Davranışın yapılma sıklığı artar. Olumsuz pekiştir. Olumsuz uyarıcı ortamdan çıkarılır. Ceza 1 Olumsuz uyarıcı ortama eklenir. Davranışın yapılma sıklığı azalır. Ceza 2