ORAL MUKOZİT OLUŞAN HASTALARIN BAKIMINA YÖNELİK BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ ELİF ALTUNTAŞ

Hastanın yaşamını olumsuz yönde etkileyen, doğası, süresi ve şiddeti tam olarak belirlenemeyen ağız boşluğunda ülseratif veya inflamatuar bir süreç olup, tedaviye ve hastaya göre iyileşme süreci değişkenlik gösterir.

Risk Faktörleri Hasta Odaklı Risk Faktörleri Yaş Cinsiyet Kötü oral hijyen Genetik faktörler Alkol, tütün kullanımı Renal, hepatik bozukluklar Ağız bakım alışkanlıkları Beden kütle indeksi Yüksek ateş

Tedavi Odaklı Risk Faktörleri Oksijen kullanımı Steroid ajanlar Kemoterapi Radyoterapi NGT takılı olması Kök hücre nakli

Oral Mukozanın Değerlendirilmesi Yeterli bir ışık kaynağı kullanılmalı Hastada diş protezi varsa çıkartılmalı Yanak ve dil dikkatlice oynatılmalı ağız boşluğunun bütün bölgeleri gözden geçirilmeli Mukoz membran renk durumu, kanama, ülserasyon yönünden gözlenmeli ve kayıt edilmelidir Nonsteril eldiven / nemli gazlı bez kullanılabilir

Yaşam Kalitesine Etkileri Yeme, içme, yutma zorlukları Acı, ağrı Konumma zorlukları Kemoterapi veya radyoterapi dozunda azaltma veya tedavinin ertelenmesi Tükrük bezi bozuklukları (ağız kuruluğu)

Oral Mukozitler; Hastanede kalış süresini Hastane maliyetlerini Ağrı için narkotik kullanımını Paranteral beslenmeyi arttırdığı için hastanın yaşam kalitesini düşürür.

I.DÜZEY Ağrısız ülserasyon, eritem ve orta düzeyde kızarıklık

II.DÜZEY Ağrılı eritem, ödem / ülser mevcut. Hasta beslenebilir

III.DÜZEY Ağrılı eritem, Ödem / ülserasyon vardır, Hasta beslenemez

III.DÜZEY Ağrılı eritem, Ödem / ülserasyon vardır, Hasta beslenemez

IV.DÜZEY Hasta parenteral ya da enteral beslenme desteğine gereksinim duyar

IV.DÜZEY Hasta parenteral ya da enteral beslenme desteğine gereksinim duyar

0 ve 1. Düzeyde: ağız hijyeni konusunda hasta bilgilendirilmeli ve teşvik edilmeli, sodyum bikarbonat gibi solüsyonlar kullanılarak ağız içi gargara yapılmalı, dudaklarında nemlendirilmesi sağlanmalı.

2.ve 3. Düzeyde: sodyum bikarbonat gibi solüsyonlarla ağız içi gargara yapılmalı, dudakların nemlendirilmesi sağlanmalı, doktor istemine göre medikal tedavi uygulanmalı.(analjezik kullanımı, total parantarel beslenmesi desteklenmeli)

4. düzey: sodyum bikarbonat gibi solüsyonlarla ağız içi gargara yapılmalı, dudakların nemlendirilmesi sağlanmalı, doktor istemine göre medikal tedavi yapılmalı (hastanın beslenmesi olmadığı için paranteral veya enteral beslenme başlanmalı, analjezik kullanımı başlanmalı), kanama kontrolü yapılmalı.

Kanser tedavisine başlamadan önce detaylı ağız muayenesi yapılması, yan destek tedavinin uygulanması (çürük dişin tedavi edilmesi gibi) , ağız hijyeni konusunda hastanın bilgilendirilmesi risk oranını azaltacaktır.

Oral beslenemeyen hastalarda da ağız kuruluğunun önlenmesi ve hastaya genel ağız bakımı konusunda bilgi verilmesi risk oranını azaltacaktır. Oral mukozit oluşan hastalarda yaranın iyileşmesini hızlandırmak için protein ağırlıklı beslenmesi sağlanmalıdır.

Bu Uygulamarla; Oral komplikasyonların gelişimi ve derecesini azaltmak Lokal ve sistemik enfeksiyonların önlenmesi Oral beslenmenin devamını sağlamak Yaşam kalitesini arttırmak Tedavi ve bakım maliyetini azaltmak Tedaviye uyumu arttırmak hedeflenmiştir.

Sonuç olarak; İndikatörler sayesinde risk grubunda olanlar belirlenir ve oral mukozit oluşmadan engellendiği veya erken evrede fark edildiği saptanmıştır. Kemoterapi ve radyoterapi alan hastalarda diğer risk gruplarına oranla daha fazla oral mukozit oluştuğu saptanmıştır.

Hastaya ağız bakımı ve hijyen eğitimi verilmesi oluşumu engellemede önemli rol oynamaktadır. Hastaların tedavisi belirlenirken hastanın bir bütün olarak ele alınması gerektiği,hastalığıının uzun süre hastanede kalması gereken bir tedavi süreci olduğu bununda komplikasyonları arttıracağı mümkün olduğunca hastane personeliyle iş birliği içerisinde olması gerektiği,

bakım vereninde hastanın yaşı, kültürel özellikleri, eğitim durumu, hastalığı algılama düzeyini göz önüne alarak eğitim vermesi ve bakım uygulaması, oral mukozit oluşumunu yüksek oranda engellediği saptanmıştır

TEŞEKKÜRLER..