HÂL EKLERİNİN YABANCILARA ÖĞRETİMİ Hazırlayan: Hatice ÜNLÜ Tiflis Yunus Emre Türk Kültür Merkezi
(isim)+(-e,-a) (fiil)
(-e,-a) Nereye? / Kime?
Nereye gitmek istiyor?
GİTMEK ....–e,-a gitmek Merhaba Emre, nereye gidiyorsun? Merhaba Esra, eve gidiyorum.
Pepee ve arkadaşları nereye gidiyor? Onlar, Anıtkabir’e gidiyor.
...-e,-a bakmak Bu profesör kime bakıyor? Bu profesör sana bakıyor.
BİNMEK ... –e,-a binmek Nasreddin Hoca, eşeğe nasıl biniyor? Nasreddin Hoca, eşeğe ters biniyor.
Öğrenciler, nereye biniyor? Öğrenciler, otobüse biniyor.
DOKUNMAK …-e,-a dokunmak
O, ekmeğe dokunuyor.
GÜLÜMSEMEK …-e,-a gülümsemek Atatürk, ne yapıyor? Atatürk, gülümsüyor. Atatürk, kimlere gülümsüyor? Atatürk, Türk gençlerine gülümsüyor.
(isim) + (-de,-da,-te,-ta) (isim) + (-de,-da,-te,-ta) (fiil)
Öğrenciler, nerede? Öğrenciler, sınıfta. Siz neredesiniz?
Öğrenci ve öğretmen nerede? Onlar, tahtada.
Hacivat ile Karagöz, sahnede.
Bu öğrenci nerede oturuyor? O, sandalyede oturuyor.
İnsanlar, otobüse biniyor.
İnsanlar, neredeler? İnsanlar (onlar), otobüsteler.
(isim) + (-den,-dan,-ten,-tan) (fiil)
Uzak / UZAKLAŞMAK ...-den,-dan,-ten,-tan uzaklaşmak Buralardan uzaklaşıyorum. Hoşça kal!
... –e,-a binmek X ...-den,-dan,-ten,-tan inmek BİNMEK X İNMEK ... –e,-a binmek X ...-den,-dan,-ten,-tan inmek 1.İnsanlar, otobüse biniyor. 2.İnsanlar, otobüste. 3.İnsanlar, otobüsten iniyor.
GELMEK X GİTMEK Hatice, Tiflis’e geliyor. Hatice, Tiflis’e gidiyor. -e,-a gelmek X -e,-a gitmek -de,-da,-te,-ta gelmek X -de,-da,-te,-ta gitmek Hatice, Tiflis’e geliyor. Hatice, Tiflis’e gidiyor. Hatice, uçakta geliyor. Hatice, uçakta gidiyor.
Esra, Kapadokya’dan İstanbul’a gidiyor.
BAKMAK ... –den,-dan,-ten,-tan bakmak Kadın, pencereden bakıyor.
Sana, tepeden bakıyorum güzel İstanbul! Yahya Kemal Beyatlı
(isim)+(-ı,-i,-u,-ü) (fiil)
(-ı,-i,-u,-ü) Neyi? / Kimi?
Açmak X Kapatmak ...(-ı,-i,-u,-ü) açmak X ...(-ı,-i,-u,-ü) kapatmak pencereyi açmak X pencereyi kapatmak
Hatice, pencereyi açıyor. Hatice, pencereyi açmıyor. Hatice, pencereyi açıyor mu? Hatice, pencereyi açmıyor mu? Hatice, pencereyi kapatıyor. Hatice, pencereyi kapatmıyor. Hatice, pencereyi kapatıyor mu? Hatice, pencereyi kapatmıyor mu?
KAYBETMEK X BULMAK ...(-ı,-i,-u,-ü) kaybetmek X ...(-ı,-i,-u,-ü) bulmak anahtarı kaybetmek X anahtarı bulmak
...(-ı,-i,-u,-ü) aramak Neyi aramak? Anahtarı aramak
Neyi arıyorsun anne? Anahtarı arıyorum ama onu bulamıyorum.
KİLİTLEMEK ...(-ı,-i,-u,-ü) kilitlemek kapıyı kilitlemek Ben, şimdi kapıyı kilitliyorum.
GİYMEK X ÇIKARMAK paltoyu giymek x paltoyu çıkarmak ...(-ı,-i,-u,-ü) giymek X ...(-ı,-i,-u,-ü) çıkarmak paltoyu giymek x paltoyu çıkarmak
Kadın,şimdi paltoyu çıkarıyor. Erkek, paltoyu giyiyor. Kadın,şimdi paltoyu çıkarıyor.
...(-ı,-i,-u,-ü) asmak paltoyu asmak Ben şimdi paltoyu asıyorum.
...(-ı,-i,-u,-ü) tutmak bardağı tutmak O, bardağı tutuyor.
O, ne yapıyor? O, bardak tutuyor. O, neyi tutuyor? O, bardağı tutuyor.
BIRAKMAK ...(-ı,-i,-u,-ü) bırakmak bardağı bırakmak sigarayı bırakmak Ben, şimdi bardağı bırakıyorum. Bu kız, sigarayı bırakıyor.
...(-ı,-i,-u,-ü) kırmak bardağı kırmak KIRMAK ...(-ı,-i,-u,-ü) kırmak bardağı kırmak
Esra, ne yapıyor? Esra, bardak kırıyor. Esra, bardağı kırıyor. Esra, neyi kırıyor?
...(-ı,-i,-u,-ü) temizlemek evi temizlemek mutfağı temizlemek
Onlar nereyi temizliyorlar? Onlar, mutfağı temizliyorlar.
1. İnsanlar, otobüsü bekliyor. 2. İnsanlar, otobüse biniyor. 3 1.İnsanlar, otobüsü bekliyor. 2.İnsanlar, otobüse biniyor. 3.İnsanlar, otobüste. 4.İnsanlar, otobüsten iniyor.