Atomu oluşturan parçacıklar proton,nötron ve elektronlardır Atomu oluşturan parçacıklar proton,nötron ve elektronlardır. Nötron ve protonlar atomun merkezinde bulunur.nötron ve protonların bulunduğu bu kısım çekirdek olarak adlandırılır. Elektronlar ise çekirdeğin etrafında yer alır.

Atomu oluştura parçacıklar farklı yüklere sahiptir Atomu oluştura parçacıklar farklı yüklere sahiptir.farklı yüke sahip bu parçacıklar birbirini etkileyerek bir arada bulunur ve atom oluşturur. Atomda bulunan yükler negatif ve pozitif yük olarak adlandırılır. Negatif yük elektronun, pozitif yük ise protonun yükünü temsil eder. Belirli sayılarda proton,nötron ve elektronlar farklı konumlarda bir arada bulunarak atomları oluşturur. Atomu oluşturan bu parçacıkların arasında da sadece boşluk vardır.

Atomun bir alt parçacığı olan elektronlar çekirdeğin etrafında sabit bir yerde durmaz. Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıklarda hem kendi etraflarında hem de çekirdeğin etrafında çok hızlı hareket eder. Bu sebeple elektronlar çekirdeğe düşmez,çekirdek tarafından çekildikleri için de dışarı fırlamaz. Çekirdekte bulunan proton ve nötron göre oldukça yavaş hareket eder.

Atomun çekirdeğinde bulunan proton ve nötronun kütlesi hemen hemen birbirine eşittir. Elektronun kütlesi ise proton ve nötronun kütlesinden çok daha küçüktür. Protonun veya nötronun kütlesi,elektronun kütlesinin yaklaşık olarak 2000katı kadardır. Bu durumda atomun kütlesinin yaklaşık olarak proton ve nötron kütleleri toplamı olduğunu söyleyebiliriz.

Proton Nötron Elektron KATMAN Elektronların ortalama olarak bulunduğu mavi renk ile gösterilen bölgeler katman olarak adlandırılır. Atomlar birden fazla katmana sahip olabilir. Gerçekte atomun yapısında madde gösterildiği gibi katman bulunmaz. Fakat elektronların konumunu daha kolay açıklayabilmek için katman, modelde mavi bölgelerle gösterilmiştir. Atomlarda birden fazla sayıda katman bulunabilir ve katmanlardaki elektron sayısı farklı olabilir.ancak ilk katmanda en fazla iki elektron bulunabilir.

Atomlarda birden fazla sayıda katman bulunabilir ve katmanlardaki elektron sayısı farklı olabilir.ancak ilk katmanda en fazla iki elektron bulunabilir. İkinci ve üçüncü katmanlarda bulunabilecek elektron sayısı sekizi geçemez. Elektronlar öncelikle çekirdeğe en yakın katmanda bulunur. İkinci katmanda sekiz elektron yer aldıktan sonra elektronlar üçüncü katmana yerleşir.

Aynı atomda bulunan elektronlar çekirdekten farklı uzaklıklarda bulunur. İkinci ve üçüncü katmanlarda bulunabilecek elektron sayısı sekizi geçemez.

Elementlere ait atomların proton ve elektron sayıları birbirine eşit olduğu için atomlar yüksüz yapıdadır. Atomun nötr olması atomda bulunan negatif yüklerin sayısının pozitif yüklerin sayısına eşit olması demektir. Diğer bir ifade ile elektron negatif yüklü, proton pozitif yüklü olduğu için elektron ve proton sayılarının eşit olması atomun nötr olduğunu gösterir. Nötr değil Nötr 10 Elektron 9 Proton 9 Elektron 9 Proton

Atom modelleri

RUTHERFORD ATOM MODELİ DALTON ATOM MODELİ THOMSON ATOM MODELİ BOHR ATOM MODELİ RUTHERFORD ATOM MODELİ

Eski atom modelleri günümüzde terk edilmesine rağmen bu modeller olmasaydı belki de şu an ki sahip olduğumuz bilgiye ulaşamayacaktık. Bohr atom modelinden sonra günümüzde geçerli olan Modern atom teorisine dayalı olarak yeni bir atom modeli geliştirilmiştir. Ancak bohr atom modeli, elektron ile ilgili bazı olguları daha somut açıkladığı için günümüzde kullanılmaya devam edilmektedir.

Modern atom teorisi Modern atom teorisine göre elektronlar çok hızlı hareket ettikleri için sabit bir yerleri yoktur. Bu teoriye göre katman kavramından bahsedemiyoruz. Elektronların yerlerini kesin olarak teslim edememekle birlikte yalnızca nerelerde bulunabileceklerini biliyoruz. Bu olayı şu şekilde açıklayabiliriz:

Evinizde bir kedi olduğunu düşünün Evinizde bir kedi olduğunu düşünün.evde değilseniz kedinin nerde olduğunu bilemezsiniz,ancak nerelerde olabileceğini tahmin edebilirsiniz. Benzer şekilde biz de atomu göremiyoruz ancak elektronun nerelerde olabileceğini tahmin edebiliyoruz. Elektronun bulunabileceği ve hareket ettiği alanı,sineğin asılı lambanın çevresinde döndüğü alana benzetebiliriz.işte elektronların bulunabilecekleri bu kısımlar elektron bulutu olarak adlandırılır.

Sahip oldukları elektron dizilimini değiştirme isteği olmayan özellikteki elementler soy(asıl)gazlar olarak adlandırılır. Bu elementler ait atomların son katmanında yeterli sayıda elektron bulunmaktadır.

Soy gaz olarak adlandırılan helyum,neon,argon atomları,kararlı atomların sahip olduğu elektron diziliminde oldukları için elektron alışverişi yapmazlar. Diğer atomlar ise elektron alışverişi yaparak karalı atomların elektron dizilimine ulaşmaya çalışırlar.

Bazı atomlar elektron alarak veya vererek helyum atomunun elektron dizilimine ulaşmaya çalışırlar ve bu olgu “ Dublet kuralı” olarak bilinir. Örneğin; lityum atomu Dublet kuralına uyarak son katmandaki bir elektronu verir ve helyum atomunun elektron dizilimine sahip olur. Bazı atomlarda elektron alışverişi yaparak neon veya argon atomunun elektron dizilimine sahip olmak isterler. Bu durum “oktet kuralı “olarak bilinir.

Bir atom tek katmana sahipse ve katmandaki elektron sayısını 2’ye tamamlamışsa dublet kuralını,birden fazla katmana sahipse ve son katmanındaki elektron sayısını 8’etamamlamışsa oktet kuralını gerçekleştirmiş olur.

Atomlar elektron aldığında negatif yükle yüklenerek iyon haline gelirler. Bir iyonda negatif yük sayısı pozitif yük sayısında ne kadar fazla ise o sayı, sahip olduğu yükle birlikte atomun sembolünün sağ üst köşesine yazılır.

Örneğin;bir tane elektron alan flor atomu F eksi şeklinde gösterilir Örneğin;bir tane elektron alan flor atomu F eksi şeklinde gösterilir. Bir elektron (-)olarak ifade edildiği için gösterimlerde ‘1’kullanılmaz. Fakat iki elektron almış bir atomun yükü “2-” şeklinde gösterilir. Flor atomu elektron alarak Feksi durumuna geldiğinde bu iyon flor iyonu olarak adlandırılır.

Farklı yüke sahip iyonların ve moleküllerdeki atomların birbirine yakın durmasını sağlayan çekim kuvveti kimyasal bağ olarak adlandırılır. Kararlı atomların elektron dizilimine sahip olmayan atomlar, omların elektron dizilimine ulaşmak için birbirleriyle etkileşir.

Çevremizde gördüğümüz maddeler elementlerle sınırlı değildir Çevremizde gördüğümüz maddeler elementlerle sınırlı değildir. Farklı element atomlarının birbirleriyle etkileşmeleri sonucunda,farklı kimyasal özelliklere sahip, yeni maddeler oluşur. Bu maddeler oluşurken atomlar arasında bağlar meydana gelir. Örneğin;yemeklerimizde kullandığımız tuz bir bileşiktir. Tuz, sodyum ve klor elementlerinden oluşan iyonların bir araya gelmeleri sonucunda oluşur.

NaCl

Klor atomu,sodyum atomunun son katmanındaki bir elektronu alarak negatif yükle yüklenir. Böylece klor anyonu oluşur. Sodyum atomu ise bir elektronu eksildiği için pozitif yükle yüklenerek sodyum katyonunu oluşturur. Oluşan anyon ve katyon zıt yüklere sahip oldukları için birbirini çeker. Anyon ve katyon arasındaki bu çekim kuvvetli bir kimyasal bağdı ve bu kimyasal bağ iyonik bağ olarak adlandırılır. İyonik bağ içeren yapılar moleküllerden oluşmaz,iyonlardan oluşur.

İyonik bağ, sadece bir sodyum iyonu ve bir klor iyonu arasında gerçekleşmez. Her bir iyon, zıt yüklü iyonlar tarafından sanılır ve yığınlar oluşur. Örneğin;tuzun yapısında sodyum iyonları klor iyonları ile;klor iyonları ise sodyum iyonları ile sarılmıştır ve bu iyonlar yığın halini almıştır. Böylece klor ve sodyum elementlerinden tamamen farklı kimyasal özelliklere sahip yeni bir madde oluşur. Sodyum klorür olarak adlandırılan bu yeni madde günlük hayatta kıllandığımız yemek tuzudur.

Atomlar arasındaki kimyasal bağ her zaman elektron alışverişi ile oluşmaz. Elektron almaya yatkın atomlar, elektronlarını ortaklaşa kullanarak da birbirleri ile bağ oluşturabilir.

Elektron ortaklaşması sonucu oluşan kimyasal bağa kovalent bağ denir Elektron ortaklaşması sonucu oluşan kimyasal bağa kovalent bağ denir. Bağda ortaklaşa kullanılan elektron çifti her iki klor atomuna da aittir. Klor atomları bağ oluşturarak ikili halde bulunduklarında cı2 şeklinde gösterilir. Klor molekülü olarak adlandırılır.

Atomlar,kimyasal bağ oluştururken elektron alabilir, elektron verebilir veya elektronları ortaklaşa kullanabilirler. Atomlar arasında elektron ortaklaşmasıyla kimyasal bağ gerçekleştiğinde moleküller oluşur. Kovalent bağlı maddeler molekülü oluştururken, iyonik bağlı yapılarda moleküllerden bahsedemeyiz.

Atomlar arasında elektron alışverişi veya elektron ortaklaşması gerçekleşmezse kimyasal bağda oluşmaz. Bu durumda soy gazların bağ oluşturmasını açıklayabilir miyiz?

Helyumun son katmanında iki diğer soy gazların son katmanında ise sekiz elektrondan daha fazla elektron bulunmaz. Bu elementin atomları, karasız yapıda olmadıklarından elektron alışverişi için fedakarlık yapmak zorunda değildir ve başka element atomları ile kimyasal bağ oluşturma eğilimi göstermezler.

TEKRAR YAPMAYI UNUTMAYALIM!!! 