Bİr BalIkçIlIk YönetİcİsİnİN ElkİtabI TASARIM: Medyan; Renkler: Dalga Biçimi; Yazı Tipleri: Temel, Arial Black, Arial Bölüm 9. Girdi ve Çıktı Kontrolleri: Sorumlu Balıkçılıkta Balıkçılık Çabası ve Av Yönetimi Uygulaması KISIM III: Yönetim Önlemleri ve Araçları

Balıkçılık kaynakları sınırlıdır. 9.1 Giriş Balıkçılık kaynakları sınırlıdır. Balıkçılıktaki av baskısı bir şekilde kontrol edilmez ise en iyi ihtimalle ekonomik olarak azalır, en kötüsü ise stok yeniden üreyemeyecek hale gelmesi nedeniyle çöker.

9.1 Giriş Başarılı yönetim, sorunun tüm yönlerine dikkat çekmeyi gerektirir. Bu yönler ise şu 3 ana başlık altında toplanabilir: Yönetim için Kurumsal, Ekonomik ve Sosyal Temeller Teknik Düzenlemeler (Av araçları, Alan ve Zaman Yasakları) Balıkçılıkta Girdi ve Çıktı Kontrol Yönetimi

9.1 Giriş Teknik Düzenlemeler (Av araçları, Alan ve Zaman Yasakları) (teknik koruma önlemleri) balıkların hangi boylarda, alanlarda ve zamanlarda öldürüldüğünü düzenler. Balıkçılıkta Girdi ve Çıktı Kontrol Yönetimi (doğrudan koruma önlemleri) ise balıkların öldürülme oranları ile alakalıdır.

9.1 Giriş Hangi koruma önleminin seçileceği çeşitli faktörlerin ağırlığına ve alaka düzeylerine bağlı olarak belirlenir. Bu faktörler şu şekildedir: Yönetimin birincil amacının ekonomik veya sosyal hedeflere ulaşmak olması Yönetim rejiminin ulusal veya çok-uluslu olup iyi veya kötü uyumluluğa/yaptırıma sahip olması Balıkçılığın, büyük gemilere sahip küçük bir merkezi filo ile ya da birçok karaya çıkarma noktasına sahip küçük gemilerin oluşturduğu büyük bir filo ile gerçekleştirilmesi Balıkçılığın bir veya daha çok tür üzerine yoğunlaşması

9.1 Giriş Şekil 9.1. Belirli bir balıkçılık için seçilen koruma araçları karışımını etkileyebilecek faktörlerin göreceli güçleri

9.2 Girdi ve çıktı kontrolleri nelerdir?

9.2.1. Girdi kontrolleri veya balıkçılık çabası yönetimi Girdi kontrolleri balıkçıların balık yakalamak için kullandıkları av araçlarının kullanım yoğunluğuna koyulan kısıtlamalardır. 1) Balıkçı Teknelerinin Boyut ve Sayılarını (Balıkçılık Kapasite Kontrolleri)

9.2.1. Girdi kontrolleri veya balıkçılık çabası yönetimi Girdi kontrolleri balıkçıların balık yakalamak için kullandıkları av araçlarının kullanım yoğunluğuna koyulan kısıtlamalardır. 2) Balıkçı Teknelerinin Avlanma Sürelerini (Tekne Kullanım Kontrolleri)

9.2.1. Girdi kontrolleri veya balıkçılık çabası yönetimi Girdi kontrolleri balıkçıların balık yakalamak için kullandıkları av araçlarının kullanım yoğunluğuna koyulan kısıtlamalardır. 3) Hem Kapasite Hem de Kullanım Kontrolü (Balıkçılık Çabası Kontrolleri)

9.2.1. Girdi kontrolleri veya balıkçılık çabası yönetimi Girdi kontrolleri balıkçıların balık yakalamak için kullandıkları av araçlarının kullanım yoğunluğuna koyulan kısıtlamalardır. Bazı durumlarda Balıkçı teknelerinin ikmallerine getirilen kısıtlamalar olabilir. (Yakıt vd.)

9.2.1. Girdi kontrolleri veya balıkçılık çabası yönetimi Girdi kontrolleri balıkçıların balık yakalamak için kullandıkları av araçlarının kullanım yoğunluğuna koyulan kısıtlamalardır. Bazı durumlarda ise daha az mekanize olan balıkçılıkta kullanılan av araçlarının miktarları veya tayfa sayıları

9.2.2. Çıktı kontrolleri veya av yönetimi Çıktı kontrolleri avcılıktan gelen balık miktarının doğrudan sınırlandırılmasıdır. 1) Balıkçılıktan belirli bir dönem için yakalanacak balık tonajına veya adedine konulan kısıtlama TAC (toplam izin verilebilir av), Genellikle toplam izin verilebilir karaya çıkarılan miktardır.

9.2.2. Çıktı kontrolleri veya av yönetimi Çıktı kontrolleri avcılıktan gelen balık miktarının doğrudan sınırlandırılmasıdır. 2) Hedef dışı av miktarı kısıtlaması Hedef dışı, avlanan miktarın önemli bir oranını teşkil edebilir.

9.2.3 Genellikle uygulanacak olan balıkçılık çabası ve av yönetimi kontrolleri için gereksinim Tüm balıkçılara uygulanmalı. Balıkçılık yöneticileri kendi yetki bölgelerindeki tüm balıkçı gemileri için önlemler almalıdır.

9.3 Çaba veya av yönetimi kullanımı neden istenir?

9.3.1 Balıkçılık yönetiminin hedefleri ile nasıl ilişkilendirilir? Balıkçılık kaynakları sınırlıdır ve balıkçılık ölüm oranları kontrol edilmez ise ekonomik veya stok olarak çöküş söz konusu olur. Çabanın veya av miktarının yönetimi, koruma önlemi olarak düşünülmelidir.

9.3.1 Balıkçılık yönetiminin hedefleri ile nasıl ilişkilendirilir? Aşırı sömürülmeden dolayı balıklar üreme veya büyüme şansına sahip olmadan yakalanırlar. Tek türe dayanan balıkçılıkta teknik koruma önlemlerinin uygulanması genç bireylere üreme ve büyüme şansı tanımaktadır.

9.3.1 Balıkçılık yönetiminin hedefleri ile nasıl ilişkilendirilir? Balıkçılık gideri azaldığında balık fiyatları artarsa yönetim düzenlemeleri başarısız olmuş demektir.

9.3.1 Balıkçılık yönetiminin hedefleri ile nasıl ilişkilendirilir? FAO Uygulama Kuralları balıkçılık miktarındaki kontrolsüz artışı önlemek için balıkçılık kapasitesinin sınırlandırılmasını teşvik etmektedir.

9.4 Balıkçılık çabası yönetimi ve av miktarı yönetimi nasıl uygulanır?

9.4.1 Kısıtlayıcı lisans için gereksinim Balıkçı gemilerini lisanslamak birçok ülke için gerekliliktir. Birleşmiş Milletler Balık Stokları Anlaşmasının gereği olarak Devletler açık denizde avlanan kendi balıkçı gemisini lisans, özel izin veya hükümet izinleriyle kontrol etmek zorundadır.

9.4.1 Kısıtlayıcı lisans için gereksinim Genellikle balıkçılık belgesi bir formu doldurarak ve gerekli ücreti ödeyerek alınabilmektedir. Bu durum avcılık kapasitesinin artmasını engelleyemez.

9.4.1 Kısıtlayıcı lisans için gereksinim Sınırlayıcı lisanslar herhangi bir şekilde sahipler arasında el değiştirirse, daha sonra bunların sahibine ciddi bir değer kazandırması olasıdır ve yüksek bedellerle aktarılabilir. Devlet lisans transferlerini eski ile yeni gemi arasında veya aileden çocuğa şeklinde sınırlandırmalıdır. Bu sorunun üstesinden lisansların süresiz verilmesinden ziyade belirli sürelerce verilmesiyle gelinebilir.

9.4.1 Kısıtlayıcı lisans için gereksinim Lisans planları aşırı avcılıktan sonra uygulanır. Bu durumda zaten tekne sayısı çoktur. Önceden lisans almış teknelerde; tekne ve av aracındaki teknolojik gelişmeler, balık bulucu ve navigasyon cihazlarındaki iyileşmeler zamanla etkin balıkçılık kapasitesini arttırır.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Filo Kapasitesini azaltmak için; Filodan gemi çıkarmak Kısa süreliğine tüm gemilerin av sürelerini azaltmak Geminin taşıyabileceği av aracı sayısını ve boyutunu sınırlamak Balıkçılık çabasının verimliliğini azaltmak gerekmektedir.

9.4.3 Avın Sınırlanması

9.4.3.1 Av yönetiminin farklı şekilleri Av üzerine kısıtlamaların birkaç şekli vardır. Bunlar; TAC – Total Allowable Catch (toplam izin verilen av) En çok kullanılan kısıtlama şeklidir. BAG LIMITS – avlayıp yanınızda götürebileceğiniz miktar (daha çok rekreasyonel balıkçılıkta) BYCATCH – Hedef dışı av kısıtlamaları

9.4.3.1 Av yönetiminin farklı şekilleri TAC Bu terim bazen avlanan balık sayısı olarak verilse de genelde avın tonajını gösterir. Yönetimsel kolaylıktan dolayı av kısıtlamasından ziyade karaya çıkarılan avın kısıtlanmasıdır. Manası, hasat oranını sürdürülebilir seviyede kısıtlamaktır.

9.4.3.1 Av yönetiminin farklı şekilleri TAC Bu kısıtlama, kaynakların kullanıcı grupları arasında paylaştırılmasını sağlar.

9.4.3.1 Av yönetiminin farklı şekilleri BAG LIMITS Av kısıtlamasının basit bir formudur. Belirli bir balıkçılıkta belli kişi veya teknelere kısa sürelerce getirilen kısıtlamalardır. Rekreasyonel balıkçılıkta, ilkel toplumların balıkçılığında ve çok küçük ölçekli balıkçılıkta etkili olur.

9.4.3.1 Av yönetiminin farklı şekilleri BYCATCH Bir çıktı kontrolü formudur ve toplam avın içindeki hedefdışı oranının azaltılmasını amaçlar. Manası, tükenmiş türleri hedeflemekten veya deniz memelileri gibi bazı yasalar altında korunan türlerden kaçınmaktır.

9.4.3.1 Av yönetiminin farklı şekilleri BYCATCH Karides avcılığında izin verilen küçük gözlü ağların hedefdışı mücadelesinde bu kısıtlamadan yararlanılabilir. Karides trollerinde hedefdışı çok yüksektir.

9.4.3.2 Av sınırlamaları nasıl tahmin edilmektedir? Av sınırlamaları stok büyüklüğüne odaklanmış olmalıdır, genellikle yıllık olarak yapılması gerekmektedir. Av sınırlamalarının tahmin edilmesi genelde fazladan bilgiye ve bilimsel yorumlamaya ihtiyaç duymaktadır. Bu yüzden pahalı olabilir. Bazı tahminler belirli kriz noktalarında taraflı olabilir.

9.4.3.3 Avın kontrol edilmesi ile balıkçılığı sınırlamanın yolları TAC’ın aşılmaması için yaklaşımlar; Belirlenen TAC miktarına kadar balıkçılığı serbest bırakmak, TAC’a ulaşıldığında ise balıkçılığı kapatmak. Avcılığı periyotlara ayırmak, yeterli pay avlanıldığında geri kalan her bir periyot için balıkçılığı kapatmak. Farklı sektörler için TAC’ı orantılı olarak paylaştırmak ve kendi çıkarlarını yönetmek için onları serbest bırakmak. TAC’ı bireylere veya bireysel gemilere orantılı olarak paylaştırmak.

9.5 Çaba ve av yönetimi için hangi yapılar gerekir?

9.5.1 Balıkçılık çabası yönetimi ve av yönetiminin merkezi yapısı Çaba ve av yönetimi tüm balıkçılığı kapsamalıdır. Küçük kaynaklar yerel bazda yönetilebilir fakat büyük kaynaklar için merkezi yönetim gerekir.

9.5.2 İzleme, yaptırım ve danışmanlık yapıları

9.5.2 İzleme, yaptırım ve danışmanlık yapıları Balıkçılığın iyi bir şekilde yönetilebilmesi için verilere ihtiyaç vardır. Balıkçılara konulan kısıtlamalara uyulmasını sağlamak için balıkçılığın izlenmesi gerekmekte ve bu da veri toplayarak mümkün olmaktadır. Balıkçılığı izlemek ve kontrol etmek için ulusal veri toplama ve denetim servisleri kurulmalıdır.

9.5.2 İzleme, yaptırım ve danışmanlık yapıları

9.5.2 İzleme, yaptırım ve danışmanlık yapıları

9.5.2 İzleme, yaptırım ve danışmanlık yapıları Veri toplayacak kişiler, konusunda uzman olmalıdır. Yaptırım servisleri ile izleme servisleri aynı verilere ihtiyaç duyduğundan birbiriyle bağlantılı olmalıdır.

9.6 Çaba yönetimi ve av yönetimi uygulamasında hangi sorunlar ile karşılaşılır ve bunların üstesinden nasıl gelinir?

9.6.1 Çaba yönetimi ile ilgili sorunlar Balıkçılık çabasının makul bir kısıtlama biriminin tanımlanamaması temel sorundur. Gemi tonajı, motor gücü, lisans alınması, aşırı avcılık, av baskısı vb. hangisinin birim olarak kullanılması gerektiği belirlenmelidir.

9.6.1 Çaba yönetimi ile ilgili sorunlar Çaba yönetiminde çok türlü balıkçılık bazı sorunlar oluşturmaktadır, bunlar: Balıkçılık çabası yönetimi genellikle dipte çekilen araçlar için kullanışlıdır (trol, algarna, dreç vb.). Sürü oluşturan pelajik balık türlerinin avcılığı için uygun değildir. Pasif av araçlarında etkili biçimde uygulanması çok zor olabilir. Çaba yönetimi çok faydalı olduğunda bile, verimliliğin zaman içinde daima artacağı tahmin edilmelidir.

9.6.2 Av miktarı yönetimi ile ilgili sorunlar Kurallara uyulmaması Iskarta Yeterli derecede bilimsel av limitleri hakkında bilgi eksikliği (üreme boyu, zamanı vb.)

9.6.3 Çok türlü balıkçılık kapsamında çaba ve av yönetimi Çıktı kontrolleri sadece birkaç türün olduğu, avın toplu olarak yakalandığı balıkçılıkta çalışabilir. Bazı balıkçılıklar, bazı türlerin diğerlerine göre daha ağır şekilde sömürülmesini önlemek için genel olarak teknik önlemlerin desteğine ihtiyaç duyar. Çok türe dayanan balıkçılıkta av sınırlamaları çok kullanışlı değildir. Yönetim için, girdi kontrolleri ve teknik önlemlerin birleştirildiği bir balıkçılık daha pratik bir temeldir.

9.6.4 Ekosistem yönetimi kapsamında çaba ve av yönetimi Sömürü düzeylerinin azaltılması balıkçılığın ekosisteme olan etkisini azaltacaktır. Savunmasız (tehdite açık) canlıların veya habitatların bulunduğu balıkçılığa kapalı alanlar için önlemlerin desteğine ihtiyaç vardır.

9.6.5 İhtiyati yaklaşım ve balıkçılık çabası ve av yönetimi Stok büyüklüğü azaldığı için balıkçılıktan kaynaklanan ölüm oranında da azalma görülür. Çekilen av aracının ağ göz büyüklüğü, yavru balığa yakalanmadan kaçması için şans verir veya av alanındaki stokların ciddi bir şekilde tükenmesini önler.

9.7 Çaba yönetimi ve av yönetiminin örnekleri gerçekte nerede görülebilir? Toplam izin verilebilir av Kanada, ABD, Arjantin, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya…

9.7 Çaba yönetimi ve av yönetiminin örnekleri gerçekte nerede görülebilir? Norveç ve Avrupa Topluluğu Atlantik Balıkçılığı arasında Kuzey Denizi’nde Norveç ve Rusya arasında Barents Denizi’nde

9.7 Çaba yönetimi ve av yönetiminin örnekleri gerçekte nerede görülebilir? Mozambik derinsu karides balıkçılığı Endüstriyel trol balıkçılığı 1970’lerin sonundan başlamış ve en değerli balıkçılık olmuştur. İki ortak girişim filosu tarafından 1990’ların başında stoklar aşırı sömürülmüş hale gelmiştir. TAC ve sınırlı giriş planlaması uygulanmıştır. Aralık-Ocak-Şubat sezonu kapatılmış ve stoklar tekrar kendini yenileyebilmiştir.

Sorular

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Filodan gemilerin çıkarılması; Hükümet lisansının iptali gerekir. Hükümetin finanse ettiği “geri satın alma” veya “emekliliğe ayırma” planları düzenlenir. Emekliliğe ayırma filoyu azaltmaya çalışırken filo verimliliğinin artmasına neden olabilir. Örn, akrabalardan oluşan filoda en yaşlı balıkçının teknesini çıkardın para ödedin, bu balıkçı bu parayı bir akrabasının teknesine yatırdı. Sonuç olarak filodan gemi çıkarılması kalan gemilerin rantabilitesini arttırır, kârı maksimize eder.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Tekneye verilen avcılık süresinin azaltılması; Uydu takip cihazlarıyla denizdeki bir teknenin kaç gün suda kaldığı tespit edilir ancak etkin balıkçılık süresi bilinemez. Bu yüzden denize çıkacağı günleri belirleyip bunun kontrolü yapılabilir (kota), izinsiz günlerde limanda bağlı kalması sağlanmalıdır. Bu kotalar balıkçılar arasında değiştirilebilir ve işlem görebilir. Direkt istihdam yaklaşımının yerine bu yöntem etkin bir ekonomik balıkçılık yaklaşımıdır.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Tekneye verilen avcılık süresinin azaltılması; Avrupa Birliği Akdeniz Balıkçı Birlikleri kendi kurallarını kendileri koyar; Belirli bir kaynağı tek başına kullanan bir balıkçı topluluğu kendi aralarında avcılık zamanı ile ilgili gayet ağır kısıtlamalar koyabilir. Örn; Katalanya’da balıkçılık günün belirli saatlerinde yapılır. Bu kuralları çiğneyen tekne ertesi gün cezalıdır.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Tekneye verilen avcılık süresinin azaltılması; Haftasonu balıkçılık yasak!!! Belirli bir bölgede yerel gelenek olarak balıkçılar kendi aralarında uygulayabilir.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Teknelerin kullandıkları av araçlarının kısıtlanması; 3 palamarlı ikiz trol dip trolü etkin balıkçılık gücünü arttırmaktadır. Bu yasaklanırsa av çabası verimliliğinin artması kısıtlanabilir.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Teknelerin kullandıkları av araçlarının kısıtlanması; Sadece gemi makine gücü ya da gemi boyutuna kısıtlama koymak yetmez. Denize bırakılan pasif av araçlarının (ağ,tuzak vb.) miktarı, teknenin motor gücü ve boyuyla çok alakalı değildir.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Teknelerin kullandıkları av araçlarının kısıtlanması; Ayrıca bırakma ağları gibi av araçları sadece tekneye verilen avcılık süresinin kısıtlanmasıyla kontrol edilemez çünkü balıkçı ağı atar limana gelir ağ hala avlamaya devam eder. Ayrıca balıkçı süre az olduğundan kârı arttırmak için daha fazla ağ atar ve daha fazla suda bırakır.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Av çabası verimliliğinin azaltılması; Kapalı sezon uygulaması belirli türlerin korunmasız yavrularının güvenliği için belli bir mevsimde bölgenin kapanması değil de, o bölgedeki avcılık süresinin azaltılması olarak uygulanırsa balıkçılık çabasının kontrolü olarak görülebilir.

9.4.2 Filo kapasitesinin azaltılması Av çabası verimliliğinin azaltılması; Kapalı sezon uygulaması

9.4.3.3 Avın kontrol edilmesi ile balıkçılığı sınırlamanın yolları Avı periyotlara ayırmak, her periyotta avcılığı serbest bırakmak TAC’ı yönetmenin en kolay yoludur. Çünkü sadece toplam av hesaba katılır. Avantajı balık yıl boyu karaya çıkarılabilir. Balık kalitesi ve fiyatlarının iyi olduğu zamanlarda periyotlar eşit olarak seçilmelidir. Buna rağmen hala aşırı balıkçılık kapasitesini cesaretlendirmekte ve böylece ekonomik olarak verimsiz olmaktadır.

9.4.3.3 Avın kontrol edilmesi ile balıkçılığı sınırlamanın yolları TAC’ı farklı sektörlere bölmek Bahsedilen sektörleri kendileriyle baş başa bırakıp daha kontrollü şekilde pay etmelerini sağlama düşüncesidir. Bazı durumlarda üretici organizasyonları ve kooperatifler kendi üyeleri arasında çok başarılı şekilde paylarını dağıtabilmektedir.

9.4.3.3 Avın kontrol edilmesi ile balıkçılığı sınırlamanın yolları TAC’ın bireysel balıkçılara nasıl bölüştürüleceği bu amacın başarılmasını etkileyecektir. Her balıkçıya yaşama şansı sunmak için kota birçok parçaya bölünmeli ve bu parçalar değiştirilemez olmalıdır. Böylelikle maksimum katılımcı sağlanacaktır.

9.4.3.3 Avın kontrol edilmesi ile balıkçılığı sınırlamanın yolları Transfer edilebilir kotalar da daha az fakat daha karlı girişimcileri bir araya getirir. Kar maksimizasyonunu en önemli amaç olarak gören birçok balıkçılık ekonomisti bu sistemi desteklemektedir. Bireysel transfer edilebilir kota sistemi (ITQ) İzlanda ve Yeni Zelanda’da vardır. İngiltere kotaları gemilere değil üretici organizasyonlara pay eder. Buna karşılık İrlanda ve Namibya daha fazla istihdam için transfer edilemez kota sistemi uygulamaktadır.

9.5.1 Balıkçılık çabası yönetimi ve av yönetiminin merkezi yapısı Yönetim yapıları tüm balıkçılığı kapsamalıdır. Tartışma ve karar verme süreçlerindeki sektörü kapsayan yapıların, uzaktan yönetim ve kontrol yapılarından daha başarılı olması muhtemeldir. Yönetim yapıları muhtemelen daha iyi düzenlenmiştir ve böylece rutin kararlar siyasal süreçten bağımsız olarak hareket etmiş olabilir.