Yanlışsız Öğretim Yöntemleri Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Yöntemi Hazırlayan: Kamil Sülün

*Eşzamanlı ipucuyla öğretim, davranış öncesi ipucu ve sınamayla öğretimin sistematik bir uyarlamasıdır. *Eşzamanlı ipucuyla öğretim, sabit bekleme süreli öğretimin 0 sn. denemeleri gibi gerçekleştirilmektedir.

Eşzamanlı ipucuyla öğretimde hedef uyaranın (örn: “semih, bu işaretin anlamı ne?”) hemen ardından kontrol edici uyaran sunulur (örn: “bu işaret ‘giriş yok’ demektir.”) ve öğrenci kontrol edici ipucunu model alır.

Yapılan araştırmalar eşzamanlı ipucuyla öğretimin değişik yaş ve özür gruplarından olan öğrencilere tek basamaklı ve zincirleme davranışların öğretiminde etkili olduğu gözlenmiştir.

Eşzamanlı ipucuyla öğretimde 3 tür birey tepkisi vardır: 1 Eşzamanlı ipucuyla öğretimde 3 tür birey tepkisi vardır: 1.) Doğru tepki, 2.) Yanlış tepki, 3.) Tepkide bulunmama,

Eşzamanlı ipucuyla öğretim yönteminde, her denemede kontrol edici ipucu hedef uyaranın hemen ardından sunulur ve öğrenci kontrol edici ipucunu model alır. Bu yöntemde her denemede kontrol edici ipucunun sunulması nedeniyle öğrenciye bağımsız olarak tepki verme olanağı hiçbir biçimde sunulmadığı için uyaran kontrol transferinin “kontrol edici ipucundan ayırt edici uyarana” gerçekleşip gerçekleşmediği öğretim oturumlarından hemen önce düzenlenen yoklama oturumlarında anlaşılır

Eşzamanlı ipucuyla öğretim yöntemi, davranış öncesi ipucu ve sınama yöntemine çok fazla benzemekle birlikte iki açıdan önemli farklılıklar gösterir * Eşzamanlı ipucuyla öğretim yönteminde kontrol edici ipucunun sürekli kullanılması, davranış öncesi ipucu ve sınama öğretim yönteminde ise kontrol edici ipucunun zaman zaman kullanılmasıdır. * Eşzamanlı ipucuyla öğretim yönteminde öğrencinin performansını belirlemek üzere düzenlenen yoklama oturumlarının sadece öğretim oturumu başlamadan yapılmasıdır. Davranış öncesi ipucu ve sınama öğretim yönteminde yoklama evresi istenilen hemen her zaman, genellikle öğretimden hemen sonra gerçekleştirilebilir.

Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Yöntemi. Ve Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Yöntemi Ve Sabit Bekleme Sureli Öğretim Yöntemi Benzerlikler: * Her iki yöntemde de 0 sn denemelerinin kullanılması, * Her iki yöntemde de öğretim oturumlarında yalnızca tek tür ipucu yada birden fazla ipucunun birleştirilerek kullanılması, Farklılıklar: * Sabit bekleme süreli öğretimde öğrencinin kontrol edici ipucunu beklemesi gerekmektedir. * yöntemin gerektirdiği uygulamacı davranışlarındaki farklılıklardır.

Eşzamanlı ipucuyla öğretim yönteminin etkili bir biçimde uygulanabilmesi için dokuz basamaklı bir model sunulmuştur Öğrencinin tepkide bulunması için verilecek uyaranı belirleme, kontrol edici ipucunu belirleme, Eşzamanlı ipucuyla deneme oturumlarını planlama Yoklama oturumlarını planlama, Yanıt aralığı süresini belirleme, Öğrencinin tepkilerine ne şekilde yanıt verileceğini belirleme Denemeler arası süreyi belirleme, Veri kayıt yöntemini belirleme, Uygulama, kayıt etme ve öğrencinin gösterdiği performansa göre gerektiğinde değişiklikler yapma

Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Yöntemine Örnek Amaç: ileri derecede zihin özürlü olan gençlere mesleki becerilerin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiğinin incelenmesi, Denekler:lisede kaynaştırma öğrencisi olan 17-20 yaşları arası üç kız ve bir erkek öğrenci, Ortam:öğrenci dolaplarının bulunduğu okul koridoru, Araç-gereçler: dolap, kilit, anahtar, resimli anahtarlık, kronometre, klasör, veri toplama formları Bağımlı değişken: dolap kilitleme becerisi, Genel süreç: hafta içi her gün sabah 7:45-8:30 arası Yoklama oturumları: öğretime başlamadan önce üst üste üç gün,öğretime başlanmayan deneklerde periyodik yoklama iki haftada bir, öğretime başlananlarla her öğretim öncesi yapılmıştır. Ölçüt: en az üç kez ard arda %100 Öğretim oturumu: tepki süresi 5 sn., basamağı tamamlama süresi 30 sn. Kalıcılık: 7,14,30,60 gün sonra izleme oturumları düzenlenmiştir. Genelleme: araç-gereçler arası genelleme ve ortamlar arası genelleme Araştırma modeli: eşzamanlı ipucuyla öğretimin zincirleme bir davranış üzerindeki etkililiğini incelemek üzere denekler arası çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Güvenirlik: gözlemcilerarası güvenirlik, yoklama oturumlarında %98,öğretim oturumlarında &99 Bulgular: üç öğrenci ölçütü karşılamış,diğer öğrencinin çalışması yaz tatiline rast geldiği için tamamlanamamış

Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Yönteminin kullanıldığı bazı örnek çalışmalar 1.) Gelişim Yetersizliği Olan Çocuklara Renk Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği (Yrd.Doç.Dr. Bünyamin Birkan) Bu araştırmada, gelişim yetersizliği olan çocuklara renk öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği araştırılmıştır. Araştırmaya orta ve ileri derecede gelişim yetersizliği olan iki denek katılmıştır. Eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiğini belirlemek için tek denekli araştırma modellerinden yoklama evreli davranışlar arası çoklu yoklama modeli kullanılmış; deneklerle replike edilmiştir. Araştırma bulguları eşzamanlı ipucuyla öğretimin her iki deneğe de hedef davranışları öğretmede etkili olduğunu göstermektedir. Öğrenciler hedef davranışları öğretim bittikten 7, 18 ve 25 gün sonra yüksek oranda sürdürmüşler ve araçlar arası %100 düzeyinde genellemişlerdir. 2.)Gelişimsel Gerilik Gösteren Öğrencilere Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Küçük Grup Düzenlemesiyle Sunulmasının Etkililiği (Proje Yürütücüsü : Yrd. Doç. Dr. Oğuz Gürsel Proje Yür. Yard. : Doç. Dr. Elif Tekin-İftar Araştırmacılar : Öğr. Gör. Funda Bozkurt Araştırma sonucu, eşzamanlı ipucuyla öğretimin gelişimsel gerilik gösteren öğrencilerin her birine farklı uyaranın küçük grup düzenlemesi içinde sunulması ile Türkiye’nin illerini, nehirlerini, komşu ülkelerini harita üzerinde gösterme ile matematik işaret ve sembollerinin isimlerini söyleme becerilerinin öğretiminde etkili olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin, uygulamanın tamamlanmasından 2 ve 6 hafta sonra edinilen becerileri de değişik düzeyde korudukları, farklı araç-gereçlere ve kişilere genelleyebildikleri görülmüştür. Ayrıca, deneklerin hedeflenmeyen bilgi uyaranı ve gözleyerek öğrenme ile davranışları belirli bir doğruluk düzeyinde edindikleri görülmüştür.

3.) Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Fotokopi Çekme Becerisinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği (Şerife Yücesoy Özkan-Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi) Bu çalışmada, zihinsel yetersizliği olan öğrencilere fotokopi çekme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği araştırılmıştır. Aynı zamanda, eşzamanlı ipucuyla öğretimin ortam, zaman ve araç gereçler arası genelleme etkisi ve uygulama sona erdikten 2, 4 ve 5 hafta sonraki izleme etkisi incelenmiştir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden yoklama evreli denekler arası çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Çalışma 14–17 yaşları arasında, iki kız iki erkek dört öğrenci ile yürütülmüştür. Eşzamanlı ipucuyla öğretimin fotokopi çekme becerisinin öğretimindeki etkililiğini değerlendirmek üzere toplu yoklama, günlük yoklama, öğretim, izleme ve genelleme oturumları düzenlenmiş, değerlendirme için tek-fırsat tekniği kullanılmıştır. Oturumların tümü bire-bir öğretim düzenlemesi biçiminde gerçekleştirilmiştir. Öğretim sırasında sözel ipucu ve model ipucu bir arada kullanılmış, öğretimde tüm basamakların bir arada öğretimi yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmada gözlemciler arası güvenirlik ve uygulama güvenirliği verisi toplanmıştır. Araştırma bulguları, eşzamanlı ipucuyla öğretimin çalışmaya katılan zihinsel yetersizliği olan öğrencilerde fotokopi çekme becerisinin öğretiminde etkili olduğunu, öğretim sona erdikten 2, 4 ve 5 hafta sonra da öğrenilenlerin kalıcılığının korunduğunu gösterir niteliktedir. Farklı ortam, farklı zaman ve farklı araç gereçlerle gerçekleştirilen genelleme oturumlarında iki öğrenci %100 doğru tepkide bulunurken iki öğrenci %50 düzeyinde doğru tepki sergilemiştir.