Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi KAROTİD ARTER STENT UYGULAMASININ OFTALMİK ARTER AKIM PATERNİ ÜZERİNE ETKİSİ  Namık Kemal Altınbaş, Evren Üstüner, Hasan Özcan, Sadık Bilgiç, Tanzer Sancak, Ebru Düşünceli Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Karotid arter darlığında, RDUS ile okuler kan akım paternleri ve serebral hemodinami hakkında önemli bilgiler sağlanabilmektedir.

Amaç Çalışmamızda karotid arter stentlemesi ile yapılan endovasküler tedavi ve erken dönemde gelişecek olası hemodinamik değişikliklerin bağlantısını transorbital RDUS uygulayarak araştırmayı amaçladık.

Oftalmik Arter OA, İKA’ in intrakranial segmentinin ilk dalıdır. Optik kanalda optik sinir alt lateralinde ilerler. Optik kanaldan çıktıktan sonra meningeal kılıfı delerek çıplak hale gelir. Orbital kavitede optik sinirin üzerinden seyreder. Nadiren İKA yerine orta meningeal arterden kaynaklanabilir.

A. C5, C6 ve C7 segmentleri ile dalları A. C5, C6 ve C7 segmentleri ile dalları. PDR: Proksimal dural ring, ON: Optik sinir, OA: Oftalmik arter, CRA: Santral retinal arter, CIL: Silier arter, AChA: Anterior koroidal arter, AFA: Anterior falks arteri, RMA: Rekürren meningeal arter, MUSC: Muskuler dallar, SHA: Superior hipofizeal arter, PCoA: Posterior kommunikan arter, ACA: Anterior serebral arter, MCA: Orta serebral arter B. Paraokuler yaklaşım.

Karotis stenozu için geliştirilmiş ölçüm yöntemleri

Materyal ve Metod Ciddi KAD (≥ 70%) bulunan 28 semptomatik hastaya stent uygulaması öncesi ve sonrasında iki taraflı OA RDUS yapıldı. (7.5 MHz multifrekans lineer transduser ile) Erken dönemde RDUS (ort 8. saatte) OA akım yönü, PSH, EDH, PI ve RI kaydedildi. Tüm hastaların stentleme öncesi tanısal anjiografi incelemesi mevcuttu.

Bulgular 20 erkek, 8 kadın toplam 28 hasta 10 sağ, 18 sol taraf Yaş ortalaması 71±7.9 (53-87) Ortalama KAD düzeyi %87.3±9.9 (%70-98) Sağ tarafına stent konulacak hastalar için stenoz oranı 82±10.3, sol tarafına stent konulacak hastalar için stenoz oranı 90.2±8.6 Stenoz oranlarının sol tarafta anlamlı derecede yüksek olduğu görüldü (p=0.048)

Stent yerleştirme işlemi sonrasında aynı taraf OA; PSH (-3.87±48.81 cm/s’ den 46.70±25.33 cm/s’ ye, p<0.0001), EDH (-3.02±16.31 cm/s’ den 11.24±7.37 cm/s’ ye, p<0.0001) PI (1.45±0.53’ den 1.68±0.41’e, p=0.033) istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artış kaydedilmiştir.

Stent takılacak taraf OA’ inde işlem öncesi ters akım saptanan 11 (%39) hastanın tümünde stent yerleştirme işlemi sonrasında akım yönünün pozitif tarafa döndüğü görülmüştür. Stentleme öncesi OA’ inde akım saptanamayan bir hastada işlem sonrası spektral analizde OA’ inde yüksek PSH’ lı normal patern kaydedilmiştir. Stenoz oranlarının sol tarafta daha yüksek olmasına bağlı olarak stentleme sonrası sağ taraf ile kıyaslandığında sol taraf akım parametrelerinde anlamlı artış saptanmıştır.

Sağ-sol tarafta stentli-stentsiz tarafta işlem öncesi-sonrası OA RDUS da PSH, EDH dağılımı R PSV L PSV SS PSV US PSV R EDV L EDV SS EDV US EDV BS 19,87±50.61 5,35±51.91 -3.87±48.81 30.20±48.89 4,89±13.99 -0,63±17.36 -3.02±16.31 7.56±13.80 AS 30,31±40.51 37,96±41.63 46.70±25.33 20.52±50.25 6,83±11.32 7,06±15.47 11.24±7.37 2.15±17.05 P 0.170 0.002 <0.0001 0.679 0.513 0.011 0.063

Sağ, sol, stentli, stentsiz tarafta işlem öncesi-sonrası OA RDUS da RI, PI dağılımı L PI R PI SS PI US PI L RI R RI SS RI US RI BS 1,41±0.52 1.51±0.37 1,45±0.53 1,47±0.35 0.70±0.17 0,75±0.10 0.71±0.18 0,72 ±0.09 AS 1,63±0.48 1.65±0.45 1,68±0.41 1,60±0.52 0.76±0.11 0.77±0.09 0,74 ±0.11 P 0,047 0.072 0,033 0,101 0.047 0.647 0.093 0,353

Sağ ve sol stentli taraflarda işlem öncesi ve sonrası OA PSH, EDH, RI ve PI değerleri R SS PSV L SS PSV R SS EDV L SS EDV R SS PI L SS PI R SS RI L SS RI BS 7,60± 39.01 -10,24±53.49 2,54±12.29 -6,11±17.73 1,57±0.38 1,39±0.60 0,75±0.12 0,68±0.20 AS 35,60±24.38 52,87±24.32 9,09±8.27 12,44±6.76 1,81±0.49 1,61±0.36 0,75±0.10 0,78±0.08 P 0.074 <0.0001 0,122 0.001 0.100 0.143 0.917 0.075

74 yaşında erkek hasta. Sol karotis arteri tam tıkalı (b), sağ İKA’ de %74 darlık (a) mevcut. Sağ karotis enjeksiyonu sırasında (c) sol taraf anterior dolaşıma geçiş izlenmekte. d. Stent sonrası darlığın giderildiği ve serebral sirkülasyonda belirgin artış gözlenmektedir. Sol OA’ de (tam tıkalı taraf) izlenen ters akım devam etmekte (e,g). Sağ OA’ de (f,h) ise Vmax stent sonrası 17,2 cm/s’ den 31,6 cm/s’ ye çıkmıştır.

Sağ İKA’ de %79 oranında darlık (a) saptanan hastada işlem öncesi sağ OA’de retrograd akım (b) saptanmıştır (Vmax: -29,5 cm/s). İşlem sonrası (c) akım pozitif yönde elde edilmiştir (38.3 cm/s).

69 yaşında hasta. Sol İKA’ inde %96 oranında darlık mevcut 69 yaşında hasta. Sol İKA’ inde %96 oranında darlık mevcut. (a) Sol OA’ inde işlem öncesi akım saptanmadı. (b) İşlem sonrası OA spektral analizinde yüksek pik sistolik hızlı normal akım paterni (Vmax: 71,9 cm/s) kaydedilmiştir. Alttaki resimlerde (c) sol İKA stenti ve işlem sonrası açıklığın sağlandığı görülmektedir

Sonuç Transorbital RDUS, OA’ in kolayca görüntülenmesini sağlayan non-invaziv bir yöntemdir. KAD’ ında serebral hemodinamideki değişiklikleri yansıtmaktadır. Hastaların tedavi planlamasında ve takibinde kullanılabilmektedir. Anlamlı derecede azalmış OA akım hızları ve retrograd akım yüksek grade KAD’ ını (>~90%) düşündürmektedir. OA RDUS ile monitorize edilebilen yüksek grade KAD’ ında stent uygulaması OA perfüzyonunu artırmakta ve serebral hemodinamiyi pozitif yönde değiştirmektedir.

Teşekkürler…