ÖDEME-TECİL GECİKME ZAMMI

ÖDEME Mükellef açısından vergi borcunun sona ermesi Devlet açısından ise vergi alacağının tahsil edilmesidir.

Ödeme zamanı ve önce ödeme Madde 37 – Amme alacakları hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödenir. Hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacakları Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu ödeme müddetinin son günü amme alacağının vadesi günüdür. Amme borçlusu isterse borcunu belli zamanlardan önce ödeyebilir.

6183 e göre tahsil edilen amme alacakları VUK’a göre tahsil edilen vergi, resim, harç ve cezalar gibi alacaklar ile bunların dışında kalan alacaklardır. VUK’a tabi alacaklarda vade ile ilgili sorun yoktur. Bu tür alacaklarda vade belirtilmiştir. Vade ödemenin son günüdür.(VUK111/2, 6183/37/2)

ÖDEME YERİ Madde 39 – Hususi kanunlarında ödeme yeri gösterilmemiş amme alacakları, borçlunun ikametgahının bulunduğu yer tahsil dairesine ödenir. Hususi kanunlarında ödeme yeri gösterilmiş olsun olmasın borçlunun alacaklı tahsil dairesindeki hesabı bildirmek şartıyla bu yerin belediye sınırları dışındaki tahsil dairelerine de ödeme yapılabilir. Bu fıkra gereğince yapılacak ödemeler tahsildarlara yapılamaz.

Amme alacağı özel yasasında gösterilen tahsil dairesine ödenir Amme alacağı özel yasasında gösterilen tahsil dairesine ödenir. Özel yasasında ödeme yeri gösterilmemiş ise amme borçlusunun ikametgâhının bulunduğu yer tahsil dairesine ödenir. Aynı esas VUK’da “ vergi borcu mükellefin bu bakımdan bağlı olduğu vergi dairesine ödenir.VUK 110” şeklindedir. Tarh işlemi hangi vergi dairesince yapılıyorsa tahsil işlemi de tahsil dairesi olarak bu vergi dairesi tarafından yapılır.

ÖDEME ŞEKLİ, MAKBUZ Madde 40 – Ödeme, alacaklı tahsil dairesinin selahiyetli ve mesul memurları tarafından verilecek makbuz karşılığı yapılır. Maliye Bakanlığı, ödemenin özel ödeme şekilleri kullanılmak suretiyle yapılması zorunluluğunu getirmeye yetkilidir. Bu yetki; tahsil daireleri, amme alacağının türü, ödeme zamanı ve bulunduğu safhalar itibarıyla topluca veya ayrı ayrı kullanabilir.” Makbuz karşılığı yapılmayan ödemelerle selahiyetli ve mesul memurlardan başkalarına yapılan ödemeler amme alacağına mahsup edilemez. Amme alacaklarının tahsilinde kullanılan makbuzların şeklini ilgili amme idareleri tayin eder. Borçlular makbuzlarını amme alacağının tahsil zamanaşımı müddeti sonuna kadar saklamaya ve selahiyetli memurlarca istendiğinde göstermeye mecburdurlar. Makbuzun borçluya posta ile gönderilmesi gerektiği hallerde posta masrafı alacaklı amme idaresine aittir. Hususi kanunlarındaki makbuz verilmesinden başka şekillerde yapılan tahsilata ait hükümler mahfuzdur.

Hususi ödeme şekilleri Madde 41 – Maliye vekaletinin tayin edeceği yerlerde, nev'ileri mezkur Vekaletçe tespit edilecek amme alacakları, bu Vekaletçe isimleri belirtilecek bankalar delaletiyle veya postaneler vasıta kılınmak suretiyle ödenebilir.

Maliye Vekaleti bu madde gereğince ödeme yapılmasını ihtiyar ettiği takdirde, ödemenin: 1. Çizgili çek kullanılmak suretiyle, 2. Mükellef hesabından aynı bankadaki ilgili vergi dairesi veya Merkez Bankası hesabına münakale suretiyle, 3. Vergi dairelerinin veya Merkez Bankasının hesabı bulunan bankalara bu daireler hesabına ödeme suretiyle, 4. Postaneler vasıta kılınmak suretiyle, 5.Banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar kullanılmak suretiyle,yapılmasını düzenlemeye selahiyetlidir.

tahsil edildikleri tarihten itibaren azami 7 gün Bankalarca tahsil edilen veya banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar kullanımı karşılığı olarak ödenmesi gereken paraların T.C. Merkez Bankasına aktarılması süresi, tahsil edildikleri tarihten itibaren azami 7 gün kredi kartı ile yapılan ödemelerde, işlem tarihini takip eden günden itibaren azami 20 gün, postaneler vasıta kılınmak suretiyle yapılan ödemelerde, yapılan ödemelerin ilgili vergi dairelerine intikal ettirilme süresi, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren azamî 10 gündür.

Bankalarca tahsil edilen veya banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar kullanımı karşılığı olarak ödenmesi gereken paralar süresinde T.C. Merkez Bankasına aktarılmadığı, postaneler vasıtasıyla yapılan ödemeler süresinde vergi dairelerine intikal ettirilmediği takdirde, söz konusu amme alacağı, tahsilatı yapan bu kuruluşlardan gecikme zammı tatbik edilmek suretiyle tahsil edilir

Tahsilatı yapan veya banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar kullanımından dolayı ödeme yapması gereken banka şube müdürleri, tahsil edilen paraların belirlenen sürelerde T.C. Merkez Bankasına aktarılmasından, postane veya posta çek merkezi müdürleri ise postane vasıta kılınarak yapılan ödemelerin belirlenen sürelerde ilgili vergi dairelerine intikal ettirilmesinden sorumludurlar.

Tahsilatı yapan veya ödemede bulunması gereken ilgili kuruluşların, bu görevleri süresinde yerine getirmeyen sorumlularından, ödemeye konu amme alacağının % 10'u nispetinde ayrıca ceza tahsil olunur.

ÇEK ALINDIĞINDA 283 Seri No.lu Tebliğ Makbuz verilir. Çeki üzerine muhatap banka ismi yazılır. Bankaya nakit gibi tevdi edilir. Banka parayı saymanlık hesabına aktarır. Çek tahsil edilemezse tahsilat kaydı ile vergi dairesi makbuzu iptal edilerek mükellefe haber verilir ve cebri takibata geçilir.

BANKAYA ÖDEME 337 Seri No.lu Tebliğ Banka makbuz verir. Makbuzlar iki nüsha fazla düzenlenir. Mükellefe 2 makbuz verilir.(teki beyannameye) Posta ile beyanda makbuzun teki beyannameye eklenir. Banka ertesi gün tahsilatı vergi dairesine bildirerek dekont edecek ve fazla nüshayı gönderecek. Vergi dairesi postadaki makbuzla elindeki makbuzu karşılaştıracak, ve ona göre işlem yapılacak.

ÇEKLE VEYA MÜNAKALE EMRİ İLE ÖDEMEYE AİT HUSUSİ HÜKÜMLER Madde 42 – Çizgili çekle yapılan ödemeler Ticaret Kanunu hükümlerine tabidir, ancak: 1. Amme alacağının ödenmesi için düzenlenen çek ilgili vergi dairesi adına, emre muharrer olmadığı kaydı ile ve bir banka üzerine çekilir. Alacağın teşhisine yaramak ve Ticaret Kanununa aykırı olmamak üzere çek üzerine dercedilecek malumatı tespit etmeye Maliye Vekaleti salahiyetlidir. 2. Çek veya münakale emrinin veya banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar ile yapılan ödemenin herhangi bir sebeple tediye edilmemesi halinde amme alacaklısının borçluya karşı rücu hakkı mahfuzdur. 2 numaralı fıkra gereğince muamele yapıldığı takdirde çek veya münakale emrinin kabul edilmemesi keyfiyeti tevsik ve bu durum münakale isteyene, keşideciye veya bunların temsilcilerine tebliğ edilerek kabul edilmeyen çek iade olunur.

Çeklerde tanzim tarihi Madde 43 –Çekler tahsil dairesine, postaya veya bankaya verildiği tarihle veya en çok bir gün evvelki tarihle tanzim edilmiş olmalıdır. Daha eski tarihli çekler kabul edilmez. Hususi ödeme şekillerinde ödeme tarihi: Madde 44 – 41 'inci maddeye göre yapılan ödemelerde çekin tahsil dairesine veya bankaya verildiği, paranın bankaya veya postaneye yatırıldığı, banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar ile yapılan ödemelerde işlemin kartla yapıldığı, münakale emri üzerine paranın tahsil dairesi hesabına geçtiği gün ödeme yapılmış sayılır. 42'nci maddenin 2 numaralı fıkrası hükmü mahfuzdur.

ÖDEMENİN İSPATI Madde 46 –Amme alacağının ödendiği, selahiyetli ve mesul memurlar tarafından verilen makbuzlar ile tahsil daireleri, bankalar veya postaneler tarafından vergi cüzdanlarına yazılarak, imzalanıp mühürlenen tahsile ait kayıtlarla ispat olunabilir. 42'nci maddenin 2 numaralı fıkrası hükmü mahfuzdur.

ÖDEMENİN İSPAT ARAÇLARI 1- Yetkili ve görevli memurlarca verilen makbuzlarla ispat. 2- Vergi Cüzdanları: tahsil dairesi, bankalar, postaneler tarafından vergi cüzdanlarının imzalanıp mühürlenmesi ile.( 42. madde gereğince çek ve münakale emrinde rücu hakkı saklıdır.) 3- 44. Madde gereğince postanelerden verilen makbuzlar. Aynı madde gereğince paranın potaneye yatırıldığı gün ödeme yapılmış sayılır. Ancak postaneler ile yapılan ödemeler 393 seri no.lu tebliğ ile kaldırılmıştır.

Vergi cüzdanları Madde 45 – (2975 sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle değişen madde) Vergi, resim gibi belli bir amme alacağı ile devamlı surette mükellef tutulanlar adına tahakkuk ettirilen amme alacakları ile bunlardan yapılan tahsilatı göstermek üzere vergi cüzdanları düzenlenir. Vergi cüzdanlarının fiyatını, ihtiva edeceği bilgileri, cüzdan almaya dair şekil ve esasları, hangi vergiler hakkında uygulanacağını, kimlere verileceğini ve uygulama zamanını tespitte Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir. Diğer amme idareleri, alacaklarının mahiyetine uygun olarak bu cüzdanların şeklinde ve kullanış tarzında değişiklik yapabilirler. Vergi cüzdanı mükelleflere bedeli karşılığında verilir. Vergi cüzdanlarındaki her türlü bilgiler tahsil daireleri tarafından tahsile dair kayıtlar ise tahsil daireleri, postaneler veya bankalar tarafından yazılır, imzalanır ve mühürlenir. Tahsil daireleri, bankalar ve postaneler tarafından vergi cüzdanlarına yapılan kayıtlar damga vergisinden muaftır.

ÖDEMENİN MAHSUP EDİLECEĞİ ALACAKLAR Madde 47 – Amme alacağına karşılık rızaen yapılan ödemeler sırasıyla; ödeme süresi başlamış henüz vadesi geçmemiş, içinde bulunulan takvim yılı sonunda zaman aşımına uğrayacak, aynı tarihte zaman aşımına uğrayacak alacaklarda her birine orantılı olarak, vadesi önce gelen ve teminatsız veya az teminatlı olana mahsup edilir. Ödemenin, alacak aslı ile fer'ilerinin tamamını karşılamaması halinde mahsup alacağın asıl ve fer'ilerine orantılı olarak yapılır. Amme alacağına karşılık cebren tahsil olunan paralar; önce parayı tahsil eden dairenin, artarsa aynı amme idaresinin takibe iştirak etmiş olan diğer alacaklı tahsil dairelerinin takip konusu alacak aslı ve fer'ilerine orantılı olarak mahsup edilir.

Mahsup Rızaen yapılan ödemelerde mahsup sırasının borçlu tarafından belirlenmesi esastır.

Borçlunun arzusu yoksa madde hükmündeki sıralama şu şekildedir: Vadesi geçmemiş alacaklar Vadesi geçmiş borçlar Vadesi önce gelen ve teminatsız veya az teminatlı alacaklar

Vadesi Geçmemiş Alacaklar Ödeme süresi başlamamış, henüz vadesi geçmemiş alacaklar: Normal bir dönemde mükellef ödemede bulunuyorsa bu ödemede ilk akla gelecek olan o dönemin vergisidir. Ödeme süresi başlamış henüz vadesi geçmemiş alacağın aynı vadeli birden fazla türden olması ve yapılan ödemenin alacağın tamamını karşılamaması halinde, ödemenin mahsubu borçlunun talebi doğrultusunda, talep bulunmaması halinde tamamı karşılanabilen alacaktan başlanarak yapılacaktır. Örneğin Mart ayında ödenecek vergi Gelir Vergisi 1.taksididir.

Vadesi Geçmiş Borçlar İkinci sıra içinde bulunulan takvim yılında zamanaşımına uğrayacak alacaklardır. Mahsupta ikinci sıra öncelikle ödemenin yapıldığı takvim yılı sonunda zaman aşımına uğrayacak alacaktır. Örneğin mükellefin 1999 dönemine ait vergisi 31.12.2004 zamanaşımına uğrayacaktır. Bu yıl içinde yapacağı ödeme bu alacağa mahsup edilir ta ki ödeme yaptığı dönemde vadesi geçmemiş bir borç için ödeme yapıyor olsun. Mükellefin 28.12.2004 de yapacağı ödeme hiçbir döneme girmediği için zamanaşımına uğrayacak borca mahsup edilir.

Örnek 1999 Gelir Vergisi borcuna 20 birim Mükellefin 2001 yılına ait 50 birim KDV; 1999 yılına ait 100 birim Gelir Vergisi yine 1999 yılına ait 200 birim G.stopaj borcu bulunsa ve mükellef 30.12.2004 te 60 birimlik ödemede bulunsa mahsup orantılı olarak yapılır. Orantıda esas borçlarının toplam tutarıdır. 1999 Gelir Vergisi borcuna 20 birim Gelir Stopaj borcuna 40 birim olacak şekilde orantılı olacak şekilde mahsup edilir.

Vadesi önce gelen ve teminatsız veya az teminatlı alacaklar Mahsupta sıra yukarıdaki gibidir. Ancak borçlardan o yıl içinde zamanaşımına uğrayacak bir borç ile zamanaşımına bir sonraki yıl uğrayacak borç bulunursa öncelik o yıl zamanaşımına uğrayacak olana aittir. Ancak, içinde bulunulan yıl zamanaşımına uğrayacak olan borç teminatlı ise mahsup bir sonraki sene zamanaşımına uğrayacak da olsa teminatsız yada az teminatlı olana yapılır.

Alacak asılları ve ferileri itibariyle durum Rızaen yapılan ödeme alacak aslı ile ferileri(gecikme zammı, gecikme faizi, haksız çıkma zammı gibi ) birlikte tahsil edilmesi gerekmektedir. Ancak mahsup edilecek miktarın alacak aslı ve fer’ilerinin tamamını karşılamaması halinde mahsup, alacak aslı ve fer’ilerine orantılı olarak yapılacaktır. Örnek: 200 birim vergi aslı 100 birim gecikme zammına 150 birim ödeme olsa 150 birimin 100birimi vergi aslına 50 birimi gecikme zammına mahsup edilir ve 200 birimden geri kalan 100 birim vergi aslı üzerinden gecikme zammı işlemeye devam eder.

ÖRNEK Ulus Vergi Dairesi Müdürlüğü mükellefi (A), 20/03/2004 tarihinde borçlarına karşılık 422.000.000.TL. ödemede bulunmuştur. Mükelleften aranılan amme alacağına ilişkin bilgiler 1,2,3,4 no’lu sütunlarda gösterilmiştir. Ödemenin mahsubu, 5 no’lu sütundaki gibi yapılacaktır.

1 2 3 4 5 Türü Vadesi Miktarı (TL) Durumu Mahsup (TL) KDV 26/03/2004 20.000.000 VADESİNDE GELİR VERGİSİ GECİKME ZAMMI 31/03/2001 150.000.000 198.000.000 TEMİNATSIZ GECİKME ZAMMI 25/05/2001 30.000.000 30.600.000 TEMİNATLI 25/08/2001 25.000.000. 15.000.000 GELİR STP GECİKME ZAMMI 20/10/1999 10.000.000 20.000.000

1 2 3 4 5 Türü Vadesi Miktarı (TL) Durumu Mahsup (TL) KDV 26/03/2004 20.000.000 VADESİNDE GELİR VERGİSİ GECİKME ZAMMI 31/03/2001 150.000.000 198.000.000 TEMİNATSIZ 150.000.000 198.000.000 GECİKME ZAMMI 25/05/2001 30.000.000 30.600.000 TEMİNATLI 25/08/2001 25.000.000. 15.000.000 15.000.000 9.000.000 GELİR STP GECİKME ZAMMI 20/10/1999 10.000.000 20.000.000 10.000.000