İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ BESYO DERS HOCASI İRŞİL DEMİRALP

YÜZME MÜSABAKA KURALLARI Tüm yüzme yarışlarında FINA kuralları uygulanır. Ayrıca FINA kurallarına bağlı olmakla birlikte Avrupa ülkelerinde yapılan yüzme yarışlarında LEN (League Europe Navigation) kuralları geçerlidir. Yüzme yarışları genel olarak iki programa göre düzenlenir: Bunlardan ilki Avrupa ve Dünya şampiyonaları’nda uygulanan "olimpik program" olup, eleme usulü, yani seçme final yöntemi kullanılır. İkinci program ise, kimi uluslar arası müsabakalarda uygulanan 3 veya 2 günlük program olup, 3 günlük program 6 seans (sabah-akşam), 2 günlük program 4 seanstır. Bu tür programlarda seçme final yöntemi kullanılmayıp, belirlenen stil ve mesafelerde yarışlara katılan tüm sporcular yüzerler ve en iyi dereceyi elde eden birinci gelir.

Eleme yöntemine göre düzenlenen yüzme yarışlarında daha önce yapmış oldukları derecelere göre, en iyi yarışmacılar aynı seride toplanır ve bu seri en son yarışır. Diğer yarışmacılar da derecelerine göre diğer serilere dağıtılırlar. Serideki en iyi yüzücü orta kulvara (baştan 4. kulvara) yerleştirilir. Bunun nedeni; mızrak ucu denilen sistemde, en ortadaki kulvarın, diğer kulvarlarda oluşan dalgalardan fazla etkilenmemesidir. Böylece en süratli yüzücü az da olsa bir avantaj elde eder. Onun yanındaki 5. kulvara, ikinci iyi yüzücü verilir. Sonraki iyi dereceler sırasıyla sağa, sola yerleştirilerek kulvar sıralaması bu şekilde tamamlanır.

Yarışmalar hem bireysel, hem de takım hâlinde yapılır ve her stilde belli mesafelerde yarışılır. Yarışı bitirebilmek için belli süre koşulu yoktur. Sadece o kategorilerdeki mesafenin tamamlanabilmesi esasına dayanır.

Çıkışlar ise, sırt üstü dışında, diğer bütün stillerde aynı şekilde yapılır ve çıkışlara "depar" adı verilir. Başhakemin davetiyle çıkış basamaklarının arkasına gelen yarışmacılar "Yerlerinize!" komutuyla birlikte çıkış basamaklarına çıkarak, depar durumuna gelirler. Bu durumdayken, kollar aşağı sarkık, bacaklar dizlerden kırık, birkaç kez derin nefes alınır. Hakemin "Çıkış!" komutu ile birlikte vücut ileriye fırlatılarak suya atlanır. Sırt üstü çıkış su içinde yapılır. Sporcular, yüzleri çıkış yönüne dönük hâlde, iki elleri ile çıkış borusunu tutarak, çıkış durumunu alırlar. Bu durumda dizler kırık, ayaklar su düzeyinin hemen altında havuzun duvarına dayalıdır. Hakemin ‘Çıkış!" komutunu vermesi ile birlikte ayaklar, duvarın yardımıyla vücudu yay gibi iterek, sırt üstü ileriye atılıp yüzmeye başlanır. Yarışı hatasız olarak bitirip ilk önce duvara değen yüzücü birinci olur.

Yarışmalarda; bir başhakem, iki "stil" hakemi, iki "karar" hakemi ve "dönüş" hakemleri görev yaparlar. Başhakem, bütün resmî görevlilerin amiri olup yarışın yönetimi ve denetimi onun kontrolü altındadır. Yarışın her anında kuralların uygulanmasını ve karşılaşmadaki görevlilerin yerlerinde bulunmalarını sağlar; gerektiğinde müdahalelerde bulunur. Yarışmacıları çıkış yerlerine çağırır. Kuralları çiğneyen yarışmacıları yarıştan diskalifiye eder.

Çıkış hakemi, yarışmacıların hazır oldukları andan, yarışın başladığı ana kadar yüzücüleri kontrol altında tutar ve her yüzücünün kendi kulvarında bulunmasını sağlar. Çıkışın geçerli olup olmadığına başhakem ile birlikte karar verir. Stil hakemleri, yarışmacıların yüzmeleri gereken stilde yüzüp yüzmediklerini kontrol eder. Stil kurallarına uymayan yarışmacıyı diskalifiye edebilir.

Karar hakemleri, yarış sırasında havuz kenarında durarak, dönüşlerin denetlenmesinde ve yarış sonunda sıralamada görev alırlar. Dönüş hakemleri, genellikle her kulvara iki hakem olarak tayin edilirler. Hakemlerin biri havuzun bir ucunda, diğeri öteki ucunda bulunur. Dönüşlerini kurallara uygun biçimde yapmayan yarışmacıyı diskalifiye edebilir. Bu görevleri dışında, yarış sonuçlarını ve gerekli diğer kayıtları tutmakla görevli "kayıt görevlisi"; ayrıca ölçümlerin elektronik kronometrelerle yapılmadığı yarışlarda, her kulvarda iki tane olmak üzere "zaman hakemleri" ve bir "zaman tutucu" görevlisi bulunur. Rekor denemelerine üç zaman hakemi görev yapar. Zaman hakemleri, elektronik kronometrelerin doğru olarak işletilmesinden sorumludurlar. Yarışmalar sırasında sporcuların kesinlikle uymaları gereken bazı kurallar da şunlardır:

a. Yarışmacılar kendi kulvarından çıkarken diğer yarışmacılara engel olmamalıdır. b. Yarışmacılar yarış anında havuz dibine basarak yürüyemezler. c. Yarışmacı, mayo, gözlük ve bone dışında başka malzeme kullanamaz. d. Bayrak yarışlarında, havuzdaki yarışmacının eli havuzun duvarına değmeden, takımın diğer yarışmacısı çıkış bloğundan ayrılamaz. 

Yarışmalar sırasında yüzücülerin ceza almalarını gerektiren durumlar şunlardır: 1. Yüzücünün kendi kulvarından çıkarak bir başka kulvara girmesi, 2. Dönüşlerde ya da yarış bitiminde elini ya da vücudunun bir yerini havuzun duvarına değdirmemesi, 3. Saygısızca hareketlerde bulunması ve konuşması, 4. Diğer yüzücülerin çıkış yerlerine gelmelerine rağmen, çıkış yerine gitmemesi, 5. Kendisinin yarışmayacağı bir yarışta suya girmesi, 6. Süratini artıracak ve kendine yapay bir güç verecek türde (palet, parmak arası perdesi) araçlar kullanması, 7. Yarış stilinin dışında bir stilde yüzmesi, 8. Bir kez hatalı çıkışa izin veren kurala uygun olarak, ikinci kez hatalı çıkış yapması.  

SUYA ALIŞTIRMA ÇALIŞMALARI Yüzme öğreniminde belirli bir sıra ile eğitim verilir. Bunları kısaca şu şekilde sıralayabiliriz. 1- Suya Alışma (Su ortamı- Derin Su.) 2- Solunum 3- Göz açma 4- Su üzerinde kalabilme 5- Su üzerinde ilerleme.

1- Suya Alışma ( Derin Su-Su ortamı ) : Öğrencinin yeni bir ortam olan su ile tanışması genellikle kaygı dolu olur. Su korkusu bulunan bir çocukta bu daha da fazladır. Küçük (Çırpınma-Sığ) havuz, bu korkunun atılması için ve su alışma evresinin sağlıklı bir şekilde verilmesi için çok uygundur.

2- Solunum : Yüzme öğreniminde ikinci temel disiplin biçimi, su üzerinde alınan nefesin, su altında verilmesidir. Bunun için çocuklardan önce, dudaklarını suya değdirip üflemeleri istenir. Daha sonra burunlarını sokup kulak memelerini suya değdirerek nefes vermeleri istenir. Bu sırada çocukların bazıları, suya daldıkları maksimum noktada nefes vermeye başlarlar. Bazıları ise dalma ile birlikte nefes verip, su yüzeyine çıkıncaya kadar nefes vermeye devam ederler. Çocuklardan daha sonra başlarının tamamını (dik olarak - sadece yüzlerini değil ) suya sokmaları ve nefes vermeleri istenir

3- Göz Açma : Gözünü açmayan çocuk su yüzeyini bulamaz ve su yutabilir. Bu nedenle mutlaka göz açma çalışması yapılmalıdır. Bazı çocuklar yüzlerine su değmesini hiç istemezler. Hatta bu çocuklar evlerinde yıkanırlarken bile sorun çıkarırlar. Çünkü büyükleri onlara “gözünü kapat sabun kaçmasın “ gibilerinden uyarıda bulunmuştur. Bu uyarı çocukta alışkanlık haline gelmiştir. Suya başını sokan çocuk ilk önce göz kapakları kapalı olarak su yüzeyine çıkar.

Başlangıçta ellerini gözlerine götürüp , kirpiklerinde ve göz kapaklarında toplanan suyu parmakları ile sıyırıp gözünü açmaya çalışır. Çocuklardan iki elini kıyıdan tutup suya dalmaları istenir. Ellerini kenardan bırakmadan suya dalan çocuk yine ellerini bırakmadan sudan çıkar. Göz kapaklarını sıkıp gözlerini açmaları söylenir ve bu hareket sıkça tekrar edilir. Göz kapaklarının sıkılması ya da yumulması sırasında kirpiklerde biriken su damlacıkları yanaklardan süzülür ve gözlerde hafif sulu bir görünüm ortaya çıkar. Çocuğun bu duruma alışmasını sağlamak için çok sayıda tekrarlar yaptırılır.

4- Su Üzerinde Kalabilme : Çocukların eline verilen ayak tahtası ile düzgün ayak vuruşu yapmaları istenir. Bu sırada kollar tahtayı uzun şekilde tutar ve dirsekler bükülmez. Omuzlar suyun altında olmalıdır. Ayak suyun dışına çıkmaz ve ayak bileği esnek olarak vuruşlar yaptırılır. Bu sırada bazı çocuklar bisiklet pedalını çeviren bir ayak vuruşu yapabilirler.

Bunu önlemek için çocuğun paletlerini su dışına çıkararak ayak vurması istenir. Geriye ve yukarıdan aşağıya doğru bir vuruş yapmaya başladığı zaman, diğerlerine yapılan uyarı bu çocuğa da yapılır ve su altında paletli vuruş yapması istenir. İleriye doğru hareketin güzelliği göz ile izlenir. Daha sonra çocuğun güçsüz olan ayağı tespit edilerek o ayağındaki palet çıkarılır. Böylece güçsüz ayak paletsiz olarak çalışır. Bu hareket sıra ile diğer ayağa da uygulanır.

5- Su Üzerinde İlerleme : Çocukların paletleri çıkarılıp su üzerinde kalabilmeleri ve değişik çalışmaları başarı ile yapmaları sağlandıktan sonra suda ilerleme çalışmalarına geçilir. Bu çalışmalar çocuğun teknik öğreniminde önemli bir yer tutar. İlk olarak paletli olarak yapılacak olan bu çalışmalar daha sonra paletsiz olarak tekrar edilir. Paletler takıldıktan sonra kulvar başına toplanan çocuklara sağdan gidip sağdan gelecekleri öğretilir. Bu nedenle havuz içindeki trafiğin hep sağdan olduğu verilirken, küçük kazaların ortaya çıkması önlenmiş olunur.