Nasrettin Hoca Anaokulu’nda Çoklu Zeka Uygulamaları

KİŞİNİN ZEKASI PARMAK İZİ KADAR EŞSİZDİR. NEDEN ÇOKLU ZEKA? Çünkü, öğrencilerimizin bir insan ve bir öğrenci olarak belki de tek ortak özellikleri, benzersiz olmalarıdır. Biz biliyoruz ki; KİŞİNİN ZEKASI PARMAK İZİ KADAR EŞSİZDİR.

Her öğrencinin kolaylıkla öğrenebildiği bir yol vardır ve yine her öğrencinin, ne kadar öğrenme güçlüğü çekse de, mutlaka yetenekli olduğu bir beceri alanı vardır. Önemli olan eğitimciler ve aileler olarak, çocukların ilgi ve yeteneklerini dikkatle gözlemleyerek, onların kendilerini güçlü hissettikleri alanları keşfedebilmektir.

Sınıflarımızda görsel, bedensel, doğa ve müzik zekası gibi Çoklu Zeka öğretim alanlarını kullanmadaki amacımız; Öğrencilerin bu alanlardaki yeteneklerini en üst noktaya çıkarmak ve onların bu alanlardaki ilgi ve eğilimlerini bir araç olarak kullanarak, eğitim ve öğretim ortamlarını zevkli hale getirmek, dolayısıyla da öğrenme fırsatlarını arttırmaktır.

YAŞAMIN İLK YILLARI İNSANIN KENDİNİ TANIMA VE DÜNYAYI KEŞFETME YILLARIDIR. BU NEDENLE ÖĞRENCİLERİN KEŞFEDEBİLECEKLERİ, ZENGİN ÖĞRENME ORTAMLARININ SUNULMASI SON DERECE ÖNEMLİDİR. HER ÇOCUK KENDİSİNE SUNULAN OLANAKLARLA, KENDİ İÇİNDE ÖZEL BİR GELİŞİM SÜRECİNE SAHİPTİR. ZENGİN BİR ÖĞRENME ORTAMINDA BULUNAN BİREYLER, KENDİNİ TANIMA VE KENDİNE GÜVEN GİBİ PEK ÇOK ÖNEMLİ YETİNİN GELİŞİMİ İÇİN FIRSAT BULURLAR.

ÇOKLU ZEKA TEORİSİ’NİN UYGULANMASI İLE OKUL, DUVARLAR ÖTESİ DÜNYALARA TAŞINIR Her çocuk kendi entellektüel kumaşını dokur. Dokunan kumaşın niteliği, aktif olarak ilgi gösterilen uyarıların çeşit ve zenginliğine bağlıdır. Çocuğun yaşadığı çevre, aile ve okul ortamı, birlikte bulunduğu bireylerle ilişkileri ve yaşadığı her şey, bu dokumanın bir şaheser haline gelmesinde en önemli etkendir.

Çoklu Zeka Teorisi’nin kurucusu Prof.Dr. Howard GARDNER’a göre; Değişen dünyada yaşama ve değişimlere uyum sağlamak amacıyla her insanda kendine özgü yetenek ve becerilerin bütünüdür. İnsanlar farklı zeka türlerinin tümüne, sahiptirler. Bunları kullanış biçimleri farklıdır.

ÇOKLU ZEKA TEORİSİ İLKELERİ Her insan aktif olarak kullandığı zekaları ile; özel bir karışıma sahiptir. Her insanın kendine özgü bir zeka profili vardır. Zekaların her biri insanda, farklı bir gelişim sürecine sahiptir. Bütün zekalar dinamiktir. İnsandaki zeka türleri tanımlanabilir ve geliştirilebilir. Her insan kendi zekasını tanımak ve geliştirmek fırsatına sahiptir. Her bir zekanın gelişimi kendi içinde değerlendirilmelidir.

Her bir zeka türü hafıza, dikkat, algı ve problem çözümü açısından farklı bir sisteme sahiptir. Bir zekanın kullanımı esnasında, diğer zekalardan da yararlanılabilir. Bütün zeka türleri insanın kendini gerçekleştirmesi yolunda farklı ve özel kaynaklardır. İnsan gelişimini değerlendiren tüm bilimsel teoriler Çoklu Zeka Teorisi’ni desteklemektedir.

Önemli olan çocuklarımızın ne kadar zeki oldukları değil, hangi konuda zeki olduklarıdır.

Dünden Bugüne zekayla ilgili düşünceler Eski anlayış Yeni anlayış Doğuştan kalıtımla gelen zeka kapasitesi geliştirilebilir. Zeka problem çözme sürecinde, herhangi bir ürün ya da performansta sergilenir. Zeka tek tip değildir, çoğuldur ve çeşitli yollarla sergilenebilir. Zeka gerçek hayattan soyutlanamaz. Zeka bireylerin yetenek ve doğal potansiyellerini anlamak ve bunların gelişmesinde farklı yollar keşfetmek için kullanılır.   Zeka doğuştan kazanılır, sabittir ve değişmez. Zeka niceliksel olarak ölçülebilir ve tek bir sayıya indirgenebilir. Zeka tekildir. Zeka gerçek hayattan soyutlanarak (zeka testleri) ölçülür. Zeka öğrencileri belli seviyelere göre sınıflandırmak ve onların gelecekteki başarılarını tahmin etmek için kullanılır.  

Gardner'a göre bilmemizi ve öğrenmemizi sağlayan sekiz tür zeka vardır Gardner'a göre bilmemizi ve öğrenmemizi sağlayan sekiz tür zeka vardır.     Bu zeka türleri:     Bedensel zeka Sözel zeka Görsel zeka Matematiksel zeka Müziksel zeka Sosyal zeka İçsel zeka Doğacı zeka

Bedensel Zeka ile öğrenen öğrencilerimiz;    Nesneleri dokunarak tanıma eğilimine sahiptir, Eğitsel Jimnastik dersinde daha başarılıdır, Jest ve mimikleri kolaylıkla taklit edebilme becerisine sahiptir, Uyumlu ve ahenkli dans edebilme becerisine sahiptir, Uzun süre hareketsiz kalamama ve sürekli kımıldama eğilimine sahiptir, Nesneleri parçalayıp tekrar birleştirme becerisine sahiptir, Fiziksel oyunlarda üstün başarıya sahiptir, El becerisi gerektiren etkinliklerde kolaylıkla üretme gücüne sahiptir.

Bedensel zekayı geliştirmek için; Dramatik bir oyunda görev veriyoruz, Bir fikir, düşünce veya duyguyla ilgili bir rol yaptırıyoruz. Güncel olayları inceleyerek mimiklerle anlattırıyoruz (sessiz film oynamak gibi). Fiziksel etkinlik ve fazla hareket gerektiren oyunlar oynatıyoruz. Folklor, eğitsel jimnastik derslerinde aktif roller veriyoruz.

Sözel Zeka ile öğrenen öğrencilerimiz;     Etkili dinleme yeteneğine sahiptirler,  Etkili konuşma becerisine sahiptirler,  İsim, yer ve tarihler hakkında güçlü bir hafızaya sahiptirler,  Güçlü bir kelime dağarcığına sahiptirler,  Doğru telaffuz becerisine sahiptirler,  Hikaye, fıkra, şiir türlerinde kitaplara ilgi duyarlar,  Tekerleme ve kelime oyunlarında başarılıdırlar,  Yabancı dilleri kolaylıkla öğrenme becerisine sahiptirler,

Sözel zekayı geliştirmek için Hoşlandıkları bir hikayeyi okuyup, hikayenin sonunu onların getirmesini istiyoruz. Başkalarının fikirlerini dinleyip, onlarla tartışmalarını sağlıyoruz. Yeni ve ilginç kelimelerin anlamını öğretip onu kullandırmaya çalışıyoruz. Onları en çok ilgilendiren ve heyecanlandıran bir konuda, konuşma yapmalarını istiyoruz.

Görsel zeka ile öğrenen öğrencilerimiz: Şekil, zemin ve renklere karşı daha duyarlıdır, Resim, çizim, maket vb. modeller yaratma becerisine sahiptir, Üç boyutlu görünümlere duyarlılığa sahiptir, Materyalde kelimelerden çok resim ve çizimlere odaklaşma becerisine sahiptir, Görsel imgeleri çok iyi ve net hatırlama becerisine sahiptir, Görsel oyunlarda(lego, yap-boz) başarıya sahiptir.

Görsel zekayı geliştirmek için Fikir veya düşüncelerini ifade etmeleri için "estetik araçlar" la (boya, kil, renkli ve keçeli kalemler gibi) çalıştırıyoruz. Hayal kurmalarını teşvik ediyoruz. Fikir veya düşüncelerini başkalarına anlatmaları için resim, maket ya da bir poster yapımı gibi çeşitli tasarım becerilerini kullanmalarını sağlıyoruz. Satranç çalışmasına başlıyoruz. Dramatizasyon çalışmaları yapıyoruz.

Matematik Zekası ile öğrenen öğrencilerimiz;  İlişki ve benzerlikleri algılama,  Hipotez geliştirme ve test etme becerisine, Olayların oluşumu ve işleyişi üzerine odaklaşma gücüne, Soyut düşünme becerisine,   Mantıksal problem çözümünde üstün beceriye,  Stratejik oyun ve mantıksal bulmacaları kolaylıkla çözme becerisine, Deney tasarlama, uygulama ve sonuçları tahmin etme becerisine,  Zaman, yer, neden, sonuç ilişkilerini ortaya çıkarma becerilerine sahiptir.

Matematiksel zekayı geliştirmek için Mantık bulmacaları çözüyoruz. Lego ve puzzle ile parça bütün ilişkisi kurmalarını sağlıyoruz. Soyut düşünme egzersizleri yapıyoruz. Matematik oyunları oynuyoruz. Bilimsel deneyler yapıyoruz. Bilgisayar oyunları oynuyoruz. İki nesneyi kıyaslama ve karşılaştırma yoluyla çözümsel düşünme egzersizleri yaptırıyoruz.

Müzikal Zeka ile öğrenen öğrencilerimiz;     İyi bir müzik kulağına sahiptir,  Farklı müzik türlerini ayırt etme ve ilgi gösterme becerisine sahiptir,  Şarkı söyleme yeteneğine sahiptir,  Müzik enstrümanlarına ilgisi vardır,  Müzikle ritim tutma ve mırıldanma alışkanlığına sahiptir,  Kendine göre besteler yapma yeteneğine sahiptir,  Müzik dinleme konusunda kişisel bir tercih geliştirme gücüne sahiptir.

Müziksel zekayı geliştirmek için Merkezi ses sistemimizle yerine göre dinlendirici, hareketlendirici ve motive edici müzikler dinletiyoruz. Müzik derslerimizde ritm duygusunu ve müzik kulağını geliştiriyoruz. Duygularını kendi besteledikleri basit şarkılarla ifade etmelerini teşvik ediyoruz.

Sosyal Zeka ile öğrenen öğrencilerimiz;      Arkadaşları ile birlikte olma eğilimine sahiptir, İkna etme becerisine sahiptir,  İşbirliği, paylaşma ve öğretme isteğine sahiptir,  İnsanlarla empati kurma yeteneğine sahiptir,  Problemi olan insanlara yardım etme alışkanlığına sahiptir,  Grup çalışmalarında lider görevinde olma eğilimine sahiptir,  Etkin dinleme becerisine sahiptir.

Sosyal zekayı geliştirmek için Başarıyla tamamlanması gereken bir proje için grup çalışmalarına önem veriyoruz. Türkçe dil etkinliği çalışmasında arkadaşlarını dinleme becerilerini kazandırıyoruz. Arkadaşının mimiklerinden, sözsüz ipuçlarından onun ne düşündüğünü tahmin etmeye çalıştırıyoruz ve daha sonra tahminin doğruluğunu kontrol ettiriyoruz. Herhangi biriyle konuşmadan iletişim kurmak için farklı yollar bulmalarını sağlıyoruz. Örneğin yüz ifadeleriyle, vücut şekilleriyle, jestlerle ve seslerle.

İçsel Zeka ile öğrenen öğrencilerimiz; Özgürlüğe düşkün olma eğilimine sahiptir, Zayıf ve güçlü yönleri hakkında yansız bir görüşe sahiptir,  Başarı ve başarısızlıklarından ders alma becerisine sahiptir,  Kendisine saygı duyma ve kendisi ile barışık yaşama becerisine sahiptir,  Kendine ait dinlendirici en az bir hobiye sahiptir,  Bireysel çalışmalardan zevk alma eğilimine sahiptir,  Duygu ve düşüncelerini net bir şekilde birbirinden ayırma ve onları birbiriyle uyumlu hale getirme becerisine sahiptir.

İçsel Zekayı geliştirmek için Rutin bir aktivite sırasında yoğun dikkat göstermeye çalışıyoruz. Bu, olup biten her şeyin farkında olmaktır. Örneğin düşünceler, duygular, hareket değişiklikleri. Dışarıdan bir gözlemci gibi kendi duygu ve düşünce lerimizi izlemeye çalışıyoruz. "Ben kimim“ oyunu oynuyoruz.

Doğacı Zeka ile öğrenen öğrencilerimiz;  Doğa olaylarına ve oluşumlarına karşı hassasiyete sahiptir,  Bitki türleri ve bakımı konusunda duyarlılığa sahiptir,  Mevsimlere ve iklim olaylarına karşı duyarlılığa sahiptir,  Evcil hayvan besleme isteğine sahiptir,  Hayvanat bahçeleri, botanik bahçeleri gezi yapma isteğine sahiptir,  Doğadaki canlıları inceleme ve araştırma eğilimine sahiptir.

Doğacı zekayı geliştirmek için Doğa gezileri yapıyoruz. Hayvan besleyerek hayvan sevgisini aşılamaya çalışıyoruz. Çevre bilinci çalışmaları yürütüyoruz. Botanik bahçesi, hayvanat bahçesi gezileri düzenliyoruz.

Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesi Her birey sekiz tip zeka ile dünyaya gelir ve sekizini de yüksek düzeyde geliştirme kapasitesine sahiptir Ancak çocuklar okul öncesi dönemlerinde belli zeka alanlarına daha çok eğilimli olurlar. Okula başladıklarında bu eğilimli oldukları zeka tipine(ya da tiplerine) uygun öğrenme yollarını da geliştirmiş olurlar. Öğretmenler, öğrencilerinin gelişmiş zeka alanlarını tanıyarak onların öğrenmelerini bu zeka alanlarına uygun yollarla gerçekleştirmelerini sağlayarak onlara yardımcı olurlar.