ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME Dr. Hakan Toksöz ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ? ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ SORULAR VE CEVAPLAR Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ? Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ? Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat etmeli ? Kuş gribi görülen ülkelere seyahat Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ? Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu Yemek şirketi ve banvit açıklamaları Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER VARMI ? Vücut sıcaklığının >38°C olması VE Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından bir ya da birkaçının olması VE Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları (örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile temas öyküsü BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR En önemli belirti yüksek ateştir (38 derecenin üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ? insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı korunma sağlamaz. Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması önerilmektedir. Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması, dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN ÇALIŞANLARIMIZ Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile yumurtaları tüketmemelidirler. Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır. Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN DİKKATİNE Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya, Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır. Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya, Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde kontrol altına alındıkları belli değildir. 2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya, Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE GELDİ Mİ ? Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen kuşların barınma ve üreme yeri.   Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar. Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne doğru ilerlemeleri  İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE ŞU ANDA TEHLİKE YOK Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ “Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde bulaşma şansı da ortadan kalkıyor." ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı BANVİT Şirketi açıklaması: Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde kanatlıların maksimum bio güvenlik altında yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize başvurup aşı yaptırınız Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın Ek C vitamini desteği alabilirsiniz Dengeli beslenin Bol sıvı tüketin Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2 Virus durdurucu önlemleri alın: El, ağız ve burun temizliğine dikkat edin Mendil kullanın Elinizi çok sık yıkayın Öpüşmeyin, gereğinden çok yakın temas içinde olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA AYRINTILI BİLGİLENDİRME Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ GRİBİ KUŞ GRİBİ NEDİR ? AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ GRİBİ influenza A grubu virüslerin neden olduğu, kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ? HANGİ KUŞLAR HASTA ? Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su kuşları -özellikle yaban ördekleri Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir; Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu virüsleri barsaklarında taşırlar. Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır. Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar, hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes hayvanlarının arasına girebilir. Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha yüksektir. Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir. Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus, kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE TAŞIMA Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar, yem, kafesler ve giyecekler, özellikle ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir. Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak “mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir. Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı yüzeylerden bulaşır hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas, solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle, kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında. Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA İnsandan insana bulaşma olmuyor Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan insana yayılma kapasitesi kazanabileceği belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ BENZERLİKLERİ 1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor. 1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve daha sonra insanlar arasında yayılmıştı. İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU İnfluenzavirusların 15 hemaglütinin alt tipinin hepsi, kuşları infekte edebilir. Kuşlara özgü bu denli çok sayıda influenzavirus olması, bunlar arasında gerçekleşen gen transferi ve yeniden eşleşme sonucunda ortaya çıkan yeni alt tiplerin, insan influenzaviruslarındakinden çok daha sık olduğunu düşündürmektedir. İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı? Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor. ANTİVİRAL İLAÇLAR: Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1 virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi. Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE