KİM0213 ORGANİK KİMYA I (B GRUBU) BÖLÜM 4: ALKİL HALOJENÜRLER , NÜKLEOFİLİK YER DEĞİŞTİRME (SÜBSTİTÜSYON) VE AYRILMA (ELİMİNASYON) REAKSİYONLARI http://w3.balikesir.edu.tr/~hnamli/okdn7/okdn7_dosyalar/image008.gif 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

AYRILMA (ELİMİNASYON) REAKSİYONLARI E1 VE E2 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

BİRBİRLERİYLE VE SN1 VE SN2 REAKSİYONLARIYLA KIYASLANMALARI E1, E2, REAKSİYONLARI ÖZET BİRBİRLERİYLE VE SN1 VE SN2 REAKSİYONLARIYLA KIYASLANMALARI 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT ALKİL HALOJENÜRLER (HALO ALKANLAR) 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Alkil halojenürlerin endüstriyel olarak eldesi 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT Alkollerden eldesi SOCl2 – tiyonil klorür 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Hidrokarbonların halojenlenmesiyle eldesi 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Alkenlere hidrojen halojenür katılmasıyla 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Alken ve alkinlere halojen katılmasıyla eldesi 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Finkelstein reaksiyonu ile eldesi Çözünür Çözünmez 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Nükleofilik yer değiştirme (Sübstitüsyon) reaksiyonu Halojenür iyonu kuvvetli asidin konjüge bazıdır. Bundan dolayı zayıf bazdır ve elektronlarını paylaşmaya istekli değildir. Karbona bağlı olduğunda halojen, kuvvetli nükleofiller tarafından halojenür iyonu olarak kolaylıkla yer değiştirebilir. Halojenür iyonu iyi bir ayrılan gruptur Bir alkil halojenürün yer değiştirme reaksiyonu basitçe aşağıda gibi gösterilebilir: İyi ayrılan grup 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT Nükleofiller elektron eksikliği olan merkeze katılan reaktiflerdir. negatif iyonlar veya üzerinde bir çift paylaşılmamış elektrona sahip nötral moleküllerdir. ayrılan grup nükleofil 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT Ayrılan gruplar zayıf bazik molekül veya iyonlar şeklinde ayrılan sübstitüentlerdir. 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Nükleofilik yer değiştirme Reaksiyon hızlarının reaktif derişimiyle nasıl değiştiğinin bilinmesi, reaksiyon mekanizması açısından çok önemlidir. Buna göre, bu reaksiyonlar hakkında ne söyleyebiliriz? 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT [CH3Br]I [OH-]I initial rate 0.001 M 1.0 M 3 x 10-7 molL-1s-1 0.002 M 1.0 M 6 x 10-7 molL-1s-1 0.002 M 2.0 M 1.2 x 10-6 molL-1s-1 rate a [CH3Br] [OH-] rate = k[CH3Br][OH-] 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT [(CH3)3CBr]I [OH-]I initial rate 0.001 M 1.0 M 4 x 10-7 molL-1s-1 0.002 M 1.0 M 8 x 10-7 molL-1s-1 0.002 M 2.0 M 8 x 10-7 molL-1s-1 rate a [(CH3)3CBr] [OH-]0 rate = k[(CH3)3CBr] 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT SN2 mekanizması rate = k[CH3Br][OH-] ilgili kaynaklar: E.D. Hughes, C.K. Ingold, and C.S. Patel, J. Chem. Soc., 526 (1933) J.L. Gleave, E.D. Hughes and C.K. Ingold, J. Chem. Soc., 236 (1935) 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

SN2 reaksiyonunun stereokimyası 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

SN2 REAKSİYONUNUN STEREOKİMYASI A Walden inversion. P. Walden, Uber die vermeintliche optische Activät der Chlorumarsäure und über optisch active Halogen-bernsteinsäre, Ber., 26, 210 (1893) 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

SN1 reaksiyon mekanizması 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

SN2 reaksiyonunda sterik etkiler Look at the transition state to see how substituents might affect this reaction. 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT SN2 reaksiyonlarında alkil halojenürlerin etkinlik sırası CH3X > 1o > 2o > 3o 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

SN1 reaksiyonlarında yapısal etkiler 3o > 2o > 1o > CH3X 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Nükleofilik güç SN2 reaksiyonlarının hızı, nükleofilin derişimine ve gücüne bağlıdır. Bir baz, konjüge asidinden daha güçlü nükleofildir: CH3Cl + H2O  CH3OH2+ yavaş CH3Cl + HO-  CH3OH hızlı Aynı nükleofilik atoma sahip olan nükleofillerin nükleofilik güçleri bazlık güçleri ile paraleldir: RO- > HO- >> RCO2- > ROH >H2O 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

I- > Br- > Cl- > F- Nükleofilik atomları farklı olduğunda, nükleofilik güç ile baziklik her zaman paralellik göstermez Protik çözücülerde, daha büyük nükleofilik atoma sahip olan atomlar iyi nükleofildir. I- > Br- > Cl- > F- Protik bir çözücüde anyon ne kadar küçük ise hidrojen bağından dolayı solvatize olur. Bu şekilde çözücü moleküllerinin oluşturduğu tabaka bu iyonların etkisini azaltır. Aprotik çözücü anyonları değil katyonları sarmaya meyillidir. Böylece çözücü molekülleri ile sarılmamış anyonun nükleofilik gücü artar. 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Polar aprotik çözüceler Bu çözücüler iyonik bileşikleri çözer. 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT Çözücü polaritesi Daha polar Geçiş basamağı reaktife göre daha az solvatizedir Protik çözücü bu reaksiyonun hızını azaltır bu reaksiyon DMF içinde metanole göre 1,200,000 kat daha hızlı olur. 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT Daha az polar daha polar Çözücü molekülleri kararlılığı artırır. Geçiş basamağı oldukça polarizedir. Bundan dolayı bu reaksiyonun hızı çözücü polaritesi ile artar. Protik çözücü özellikle ayrılan grup ile hidrojen bağı oluşturarak geçiş basamağını karırlı kılar. 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Ayrılan grubun etkisi Zayıf bazlar iyi ayrılan gruptur. Bunlar negatif yüklerini üzerinde taşımaya meyilli oldukları için geçiş basamağını kararlı kılar. Buna göre I- , Br- ‘dan daha iyi ayrılan bir gruptur. I- > Br- > Cl- > H2O > F- > OH- 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT SN1 ve SN2 SN1 SN2 Kinetik : 1. derece 2. derece Reakteflik : 3o > 2o > 1o > CH3X CH3X > 1o > 2o > 3o Çevrilme olur çevrilme olmaz kısmi inversiyon konfigürasyonun inversiyonu Eliminasyonlar olabilir 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

SN2 reaksiyonları ile fonksiyonlu grup dönüşümleri R = Me, 1o, or 2o 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

ROH + HX - Bir SN reaksiyonu 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT Deneysel örnek 1. Reaksiyon asit katalizlidir. 2. Çevrilmeler mümkündür. 3. Alkolün reaktifliği: 3o > 2o > 1o < CH3OH 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT Mekanizma 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT

Primer alkollerin HX ile reaksiyonu SN2 10/27/2019 KİM0213 ORGANİK KİMYA I DERS NOTLARI - DOÇ.DR.KAMRAN POLAT