ORGANİK KİMYA Prof.Dr.Özlen Güzel Akdemir

... konulu sunumlar: "ORGANİK KİMYA Prof.Dr.Özlen Güzel Akdemir"— Sunum transkripti:

1 ORGANİK KİMYA Prof.Dr.Özlen Güzel Akdemir
Yard.Doç.Dr.Serhan Türkyılmaz Farmasötik Kimya Anabilim Dalı

2 Ders sunumlarına erişim için :

3 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI ORGANİK KİMYA DERS PLANI
Tarih Konu Öğretim Üyesi Organik kimyaya giriş ve genel bilgiler Prof.Dr.Özlen Güzel Akdemir Alkanlar tanıtım, IUPAC isimlendirme kuralları, alkanların elde ediliş yöntemleri, reaksiyonları. İzomeri, sınıflandırma ve yapı izomerlerinin tanıtımı, sikloalkanlar, bisikloalkanlar ve spiroalkanlar. Alkenler tanıtım ve isimlendirme kuralları. Geometrik izomerlerin tanımlaması ve kuralları. Alkenlerin elde ediliş yöntemleri ve kimyasal reaksiyonları Alkenlerin kimyasal reaksiyonları (devam). Konjuge dienler tanım, isimlendirme ve kimyasal reaksiyonları Alkinler tanım, isimlendirme kuralları, elde ediliş yöntemleri ve kimyasal reaksiyonları Aromatik bileşikler tanım ve aromatiklik için gerekli koşullar Aromatik bileşiklerin isimlendirilme kuralları Aromatik bileşiklerde elektrofilik sübstitüsyon reaksiyonları, Aromatik yapıda ikinci sübstitüsyon Aromatik bileşiklerde reaksiyon örnekleri Alkil halojenürler. İsimlendirme kuralları, elde ediliş yöntemleri ve reaksiyonları Alkil halojenürlerin reaksiyonlarından örnekler Stereoizomeri tanım, sınıflandırma. Konformasyon izomerleri ve optik izomerler

4

5

6

7

8

9 (Disakkarit)

10

11

12

13

14

15

16

17 Yeşil renkli gıda boyası
Sarı renkli gıda boyası

18 Parasetamol Aspirin

19 Praktolol (β1 adrenerjik reseptör blokörü)

20

21

22 Berzelius “Hayat Gücü”

23 F.Wöhler

24 Karbon Bileşikleri Kimyası

25

26

27 Benzen Piridin Fenol Tiyofen Anilin

28

29 Kuban C8H8 (1964)

30 Fuleren (1990)

31 Kimyasal Sentez Kimyasal Bağlar Oktet Kuralı

32

33 İlk 18 elementin değerlik elektronları

34

35 Elektronegatiflik Bir atomun elektronları çekebilme becerisinin ölçüsüdür.

36

37 İyonik Bağ Bir ya da daha fazla elektronun iyonlar oluşturmak için bir atomdan diğerine verilmesiyle oluşur.

38 Bazı Elementlerin elektronegatiflikleri
Grup Numarası Periyot I II III IV V VI VII 1 H 2.1 2 Li 1.0 Be 1.5 B 2.0 C 2.5 N 3.0 O 3.5 F 4.0 3 Na 0.9 Mg 1.2 Al Si 1.8 P S Cl 4 K 0.8 Ca Br 2.8 5

39 11Na 1s2 2s2 2p6 3s1 Elektropozitif 17Cl 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 Elektronegatif Katyon Anyon

40 Sodyum iyonu (Na+) Klorür iyonu (Cl-)

41

42 Kovalent bağ (Kovalan bağ)
Bir atomun yapacağı kovalent bağ sayısı atomun asal gaz yapısına ulaşabilmesi için gerekli elektron sayısına bağlıdır.

43

44 Polar kovalan bağ Apolar kovalan bağ

45

46 σ Bağı

47 π Bağı

48 Karbonun hibrit (melez) orbitalleri
6C 1s2 2s2 2p2 sp3 hibritleşmesi Karbon 4 tekli bağ yaptığında Bağ açıları 109.5o sp2 hibritleşmesi Karbon ikili bağ yaptığında Bağ açıları 120o sp hibritleşmesi Karbon üçlü bağ yaptığında Bağ açıları 180o

49 van der Waals etkileşimleri
Kovalan bağ van der Waals etkileşimleri

50 Dipol-dipol bağları

51 Hidrojen bağı

52 İyon-dipol bağları Dipol İyon

53 Hidrofilik Lipofobik Lipofilik Hidrofobik

54

55 Reseptör proteinindeki amino asitlerle adrenalinin etkileşimleri
Hidrojen bağı Hidrojen bağı İyonik bağ - Hidrojen bağı van der Waals etkileşimleri Reseptör proteinindeki amino asitlerle adrenalinin etkileşimleri

56 Kimyasal Formüller : Etan Ampirik Formül Molekül Formülü
Yapısal Formül (çizgi-bağ veya Lewis yapıları) Etan

57 Madde Ampirik formül Moleküler formül Yapısal formül Formaldehid CH2O Asetik asit C2H4O2

58 Ortaklanmamış Elektronlar

59 Yapısal formüllerin yazımındaki kısaltmalar:
1- Genellikle karbon atomları yazılmaz. İki çizginin yani kovalent bağın kesiştiği noktada bir karbonun yer aldığı varsayılır. 2- Karbonların yazılmadığı formüllerde karbon-hidrojen bağları ve bu karbonlar üzerindeki hidrojen atomları da belirtilmeyebilir, her karbonun 4 bağı olması gerektiğinden, kesişme noktasında kaç hidrojenin bulunması gerektiği hesaplanır. 3- Karbon ve hidrojenin haricindeki elementler mutlaka belirtilmelidir.

60 Örnek: Aynı yapısal formülün değişik şekillerde gösterilmesi :

61

62

63 metil primer C sekonder C tersiyer C katerner C 1 karbon ile
metanol butan-1-ol butan-2-ol 2-metilpropan-2-ol 2,2-dimetilpropan-1-ol n-butanol sek-butanol tert-butanol bağlı C yok 1 karbon ile bağ yapmış 2 karbon ile bağ yapmış 3 karbon ile bağ yapmış 4 karbon ile bağ yapmış

64 Kovalan bağların parçalanmaları
-Homolitik parçalanma Radikal -Heterolitik parçalanma Karbokatyon(karbonyum) Karbanyon

65 Reaksiyon Çeşitleri Sübstitüsyon (yerdeğiştirme) Reaksiyonları
Eliminasyon Reaksiyonları Katım Reaksiyonları

66 KİMYASAL REAKSİYONLARDA OKLARIN ANLAMI :
1. Eğri oklar Tam uçlu eğri ok Yarım uçlu eğri ok

67 2. Doğru oklar Tam uçlu doğru ok Yarım uçlu çift oklar İki uçlu doğru ok

68

69 Fonksiyonel grup (İşlevsel veya Ödevli grup)
Bileşikleri reaktivitelerine (kimyasal etkinliklerine) göre sınıflandırmamızı sağlayan yapısal özelliklere fonksiyonel grup denir. veya Bir molekülün kimyasal etkinliğe sahip bölgesine fonksiyonel grup denir.

70 Alken 2,3-dimetil-2-buten Morfin Fenol Aromatik halka Eter
Sekonder alkol Tersiyer amin Alken Morfin

71

72 Asetik asit Amoksisilin Karboksilik asit Primer amin Sekonder amid
Tiyoeter Fenol Karboksilik asit Aromatik halka Tersiyer siklik amid Amoksisilin

73 Bazı elementlerin değerlikleri :

74 - - 5-4-0= 1 NH4+ FORMAL YÜK Amonyum iyonu Yüksüz atomdaki
Formal yüklerin toplamı molekül ya da iyonun toplam yüküne eşittir. Yüksüz atomdaki elektron sayısı ½ ortaklanmış elektron sayısı ortaklanmamış elektron sayısı - - 5-4-0= 1 NH4+ Amonyum iyonu

75 N için =1 N için =0 nötral molekül

76 Rezonans

77

78