NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ HAVACILIKTA İNSAN FAKTÖRLERİ Havacılık Emniyeti ve İnsan Faktörlerinde Temel Kavramlar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Sivil Havacılık Yüksekokulu shyo.nisantasi.edu.tr

Havacılık Emniyeti ve İnsan Faktörlerinde Temel Kavramlar EMNİYETİ DÜZENLEYEN KURULUŞLAR Sivil Havacılık Otoriteleri ICAO, FAA, JAA, EASA ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü vb. Bunlar emniyetin sağlanabilmesi için gerekli standartları belirlerler, bunlara uyulmasını sağlarlar, uymayanlara çeşitli yaptırımlar getirirler. Toplam havaaracı kazaları hava taşımacılığı sisteminin çıktı miktarı ile doğrudan ilgilidir. Havaaracı kazalarının tarihsel gelişimine bakıldığında hava taşımacılığına olan talep ve gerçekleşen değerler sıçramalar yaptığında havaaracı kazaları da sıçramalar yapmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Havacılık Emniyeti ve İnsan Faktörlerinde Temel Kavramlar Çünkü istatistiksel olarak bir kaza olasılığı varsa bu olasılık uçuş miktarı arttıkça artacaktır. (Özellikle uçuş sayısı – iniş- kalkış). Emniyetin ölçülmesinde kullanılabilen parametrelerin başında ölüm ya da yaralanma olasılığı gelir. Özellikle havayolu taşımacılığında kullanılan büyük uçaklar yaralanma ve ölüm miktarlarını doğrudan etkilerler. Çünkü tek bir uçak kazasında genellikle uçaktaki yolcuların tamamı ya da tamamına yakını ölmektedir Emniyetin ölçülmesinde kullanılan parametre havayolu taşımacılığının çıktılarıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Havacılık Emniyeti ve İnsan Faktörlerinde Temel Kavramlar Bunlardan birisi gerçekleşen yolcu-km’dir. Bununla birlikte gerçekleşen yolcu-km başına risk yanlış değerlendirmeler yapılmasına neden olabilir. Çünkü risk uçuşun tüm aşamalarında eşit bir biçimde dağılmış değildir. Özellikle uçuşun kalkış ve iniş aşamalarında risk daha fazladır. Yapılan araştırmalar uçuşun bu aşamalarında daha fazla kaza olduğunu göstermektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Havacılık Emniyeti ve İnsan Faktörlerinde Temel Kavramlar Bu nedenle yolcu-km yerine uçuş sayısının (iniş-kalkış sayısı) dikkate alınması bu açından daha doğru olacaktır. Bu parametrenin kullanılmasında ortaya çıkan diğer bir sorun uçakların yolcu kapasitelerinin farklı olmasıdır. Bu durumda eğer riskin farklı uçaklar için aynı olduğu düşünülürse uçulan yolcu-km uçak tipine bağlı olarak değişecektir. Diğer bir ölçüm parametresi uçuş saatidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Havacılık Emniyeti ve İnsan Faktörlerinde Temel Kavramlar Sıralanan her durum için tek bir parametrenin kullanılması mümkün değildir Sistem yaklaşımı Sistemin unsurları NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©