İş ve Meslek Sosyolojisi Hafta 5

MAX WEBER Weber, ekonomi ile din sosyolojisini bir arada incelemiştir. Bu nedenle ekonomik kurumlarla sosyal ve dinî örgütler arasında bir bağ olduğunu göstermeye çalışır. Weber ilk kez kapitalizmin neden başka bir yerden değil de Batı’dan yükseldiğini sorgulamıştır. Protestan Etik ve Kapitalizmin Ruhu” Weber’in amacı sosyal ve kültürel koşulların modern kapitalizmin doğuşundaki etkisi

Kapitalizm ve Rasyonalite Weber’e göre askerî ve dinî, siyasal ve hukuksal kurumlar işlevsel olarak çeşitli biçimlerde ekonomik ilişkilere bağlıdırlar. Rasyonelleşme ilkesi: Weber, rasyonellik kavramını daha çok kapitalist ekonomi etkinliğini ve bürokratik iktidar biçimini tanımlamak için kullanmıştır.

Weber’e göre, modern toplumun en belirgin özelliği rasyonelleşmedir kapitalist toplumun oluşumu esasen rasyonelleşmenin bir sonucudur. Rasyonelleşmenin üç boyutu

Weber’e göre, bu rasyonelleşme Ekonomik girişimin veya işletmenin üretim yeri olarak evden ayrılması Endüstri Devrimi öncesi üretim yaygın bir şekilde ailenin yaşam alanı olan evde yapılmakta, ailenin ve işletmenin hesapları ile kazançları birbirine karışmış durumdaydı. Kapitalizm işletmeyi aileden hem coğrafi olarak hem ekonomik ve yasal açılardan uzaklaştırmaktadır.

Statü genellikle hayat şekli, eğitim, kalıtsal ya da mesleki prestij ile belirlenir Statü özünü en iyi ifade eden şey, belli bir çevreye mensup olmak isteyen herkesten, her şeyden önce belirli bir hayat tarzına sahip olması beklenir.

Partiler ise güç ve iktidar çatısı altında yer alır. Partilerin eylemleri güç ve iktidar kazanmaya yöneliktir. Kural olarak partiler, bir sosyal kulüp içinde de devlet içinde de var olabilirler Partilerin yapısı her şeyden önce o topluluktaki egemenliğin yapısına göre belirlenir

Bürokrasi Weber’e göre bürokrasi, her biri uzmanlaşmış bir işlevi yerine getiren çok sayıda birey arasındaki iş birliğinin sürekli örgütlenmesidir. Weber’e göre, bürokratik örgütlerin gelişmesinin temel nedeni, öteki örgütlenme biçimlerine kıyasla teknik açıdan üstün olmalarıdır.

Bürokrasi, mevcut düzenin geçerliliğinin sağlanması için politik iktidarın yasalarıyla ortaya çıkmıştır. Bürokraside her görev ve sorumluluk, uzmanlık eğitimi görmüş ve sürekli pratik içinde bulunan memurlara verilir. Bürokrasi bir kez tam kurulduktan sonra artık ortadan kaldırılması çok zordur.