ÇANKAYA ÜNİVERSİTESİ TEMEL İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ TEMEL İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ TEKNİK KONULAR

FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ

Fiziksel Risk Etmenleri Termal Konfor Aydınlatma Gürültü Titreşim Radyasyon Basınç

Termal Konfor -1 Isı, nem ve havalandırmanın toplam bileşeni termal konfor şartlarını oluşturur.

Termal Konfor -2 İnsan vücudunun ısı alış-verişi, oksijen, tuz, tansiyon, asit-baz dengesi gibi bazı fiziksel ve kimyasal faktörlerin belli sınırlar içinde sürekli stabil olmaları gerekir. Çalışma ortamında bunu sağlayan termal konfor bileşenleridir.

Termal Konfor Bileşenleri 1. Ortam ısısı 2. Ortam nem yoğunluğu 3. Ortam havası akım hızı 4. Radyan ısı

Hava Sıcaklığı Çalışma alanı ortam ısısı: 29 °C olursa performans % 5 düşer 30 °C " " %10 " 31 °C " " %17 " 32 °C " " %30 "

Vücut Isısı Vücut Isısı : 36,8 ± 0,4 (36,4 - 37,2) °C Hipotermi : <34 °C Normotermi : 36-38 °C Ateş : 38-40 °C Hipertermi : 42-44 °C 0,5 derecelik artış ve azalışlar patolojik kabul edilir.

Vücut Isısının Bozulmasının Sağlığa Etkileri Vücut ısının 41°C’nin üzerine çıkması ve aşırı terleme; Kaslarda ani kasılmalar sonucu kas kramplarına, Tansiyon düşüklüğü ve baş dönmesine, Kaşıntılı kırmızı lekeler şeklinde deri bozukluklarına, Isı yorgunluklarına, Moral bozukluklarına, Aşırı duyarlılığa ve endişeye, Konsantrasyon bozukluklarına, Beyinde hasara ve ölüme sebep olabilir.

Havanın Nem Yoğunluğu İşyerlerinde bağıl nem; %30-80 olmalıdır. Sıcaklık arttıkça bağıl nem azalır. Yüksek ortam sıcaklığında yüksek bağıl nem bunalma hissine neden olur. Yüksek bağıl nem kişinin çalışma gücünü düşürür. Düşük ortam sıcaklığında yüksek bağıl nem ise üşüme ve ürperme hissi verir.

Hava Akım Hızı Hava akım hızı saniyede 0.3 - 0.5 metreyi aşmamalıdır. Hava akım hızı arttığında : Vücut ile çevresindeki hava arasında hava akımın etkisi ile ısı transferi olur ve ısı stresleri oluşur. Hava vücuttan serin ise vücut ısısı azalır. Hava vücuttan sıcak ise vücut ısısı artar.

Aydınlatma -1 İş koşullarının doğurduğu yorgunluğun büyük bir kısmı aydınlatmanın yetersizliğinden kaynaklanan göz zorlanmasından ileri gelmektedir. Bu nedenle çalışma ortamları gözü yormayacak şekilde mümkün olduğunca olması gereken değerde aydınlık olmalıdır. Aydınlatma şiddeti; lüks = ışık akışı / toplam alan ve aydınlatmayı ölçen alet lüksmetredir.

Aydınlatma -2 İşyerindeki uygun aydınlatmanın çalışanlar üzerinde olumlu psikolojik etkileri söz konusudur. Uygun aydınlatma sağlanmış işyerlerinde çalışanlar, daha iyi görebilmekte ve buna bağlı olarak da daha geç yorulmaktadırlar. Aydınlatmanın gereğinden az olması halinde, çalışanlarda göz ve vücut yorgunluğu sonucu iş kazası olasılığı artar.

Gürültü -1 İnsanlar üzerinde olumsuz etki yapan, müzikal değer taşımayan, hoşa gitmeyen ve istenmeyen seslere gürültü denir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), gürültüyü "bir işitme kaybına yol açan, sağlığa zararı olan veya başka tehlikeleri ortaya çıkaran bütün sesler" olarak tanımlamıştır.

Gürültü -2 Gürültü (ses) ölçü birimi desibeldir. Bu nedenle desibel cinsinden 0 dB'e işitme eşiği, 140 dB'e de ağrı eşiği denir.

Gürültünün Ölçümü Gürültü dozimetre adı verilen gürültü ölçme cihazları ile yapılır. Gürültü ölçme cihazında dB(A) cinsinden ölçüm sonucu alınır.

Gürültünün Değerlendirilmesi Gürültülü ortamlarda 80 dB de kulaklıklar hazır olmalı, düzey 85 dB’e ulaştığında takılmalıdır. KKD etkisinin de hesaba katıldığı sekiz saatlik çalışma düzeyi 87dB’dir.

Gürültünün Etkileri Fiziksel Etkileri: Gürültüye maruziyet sonucunda oluşan işitme kayıpları iki tiptir: İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan sağırlık tipidir. Algı tipi işitme kaybı: Bu sağırlık tipi iç kulakta görülen bir işitme kaybıdır. Daha çok yüksek şiddetli ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu sağırlıktır. Meslek hastalıklarının %10’u gürültüden!..

Gürültünün Etkileri Fizyolojik Etkileri: Kan basıncının artması, dolaşım bozuklukları, solunumda hızlanma, kalp atışlarında yavaşlama ve ani refleks gibi bulgular görülmektedir.

Gürültünün Etkileri Psikolojik Etkileri: Davranış bozuklukları, aşırı sinirlilik, stres vb. bulgular görülebilir.

Gürültünün Etkileri -5 Performans Etkileri: İş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin yavaşlamasıdır.

Titreşim Titreşim, tıpkı ses dalgaları gibi tekrarlayan ve saniyede belirli bir sayısı olan dalgalardır. Titreşimi sesten ayıran en önemli fark, sesin hava yolu ile titreşimin ise vücudun sert kısımlarından vücuda girmesidir.

Titreşimin Etkileri Titreşime bağlı damar rahatsızlıkları (özellikle el ve parmaklarda dolaşım sisteminin tahribatı ile), Eklemde şekil bozuklukları (daha çok basınç uygulanan titreşimli el aletlerinde), El, kol, omuz gibi organların değişik bölümlerinde ağrı, bükülme zorluğu, kemik kisti dirsek anomalilikleri ve omuz problemleri, Titreşime maruz kalmaya bağlı olarak el ve parmaklarda hassasiyet azalması, sıcak-soğuk ve ağrı uyarılarına karşı direnç oluşur.

Teşekkür Ederiz