Altı Şapkalı Düşünme Tekniği E.Ü. Su ürünleri Fakültesi Hastalıklar A.B.D. Mehmet Akif KOÇAK

Edward de Bono ; Bilginin tek başına, bir düşünce süreciyle desteklenmediği zaman herhangi bir değeri olmayacağını belirtmiş, zeka katsayısı yüksek insanların aynı zamanda iyi bir düşünür oldukları yönündeki savın geçerli olmadığına dikkati çekmiştir.

“Yaşadığımız teknoloji çağında bilgiye erişebilmek artık zor değil “Yaşadığımız teknoloji çağında bilgiye erişebilmek artık zor değil. Ama önemli olan ; elimizdeki bilgileri nasıl topladığımız ve üstün bir değer yaratabilmek adına bu bilgileri nasıl kullandığımızdır. Bugünün dünyasında en temel varlıklar ; nakit, yetkinlikler ve yaratıcılıktır. Altı şapkalı düşünme tekniği sayesinde bu varlıkları fark yaratabilmek için kullanabiliriz”

Ne Demek Altı Renkli Şapka Takmak ? Edward de Bono’nun Altı Şapkalı düşünme tekniğinin temelinde, altı farklı bakışı simgeleyen farklı renklerdeki şapkaları takarak ortaya koymak ve yaratıcılığımızı geliştirmek yatıyor Bono bu şapkaları ve işlevlerini şöyle özetliyor :

Beyaz şapka Beyaz tarafsız ve objektifdir. Beyaz şapkayı giyince şunlara benzer sorular sorarız ; Elimizde ne gibi bilgiler var ? Daha hangi bilgiler gerekiyor ? Eksik bilgiler nelerdir ? Gerekli bilgileri nasıl elde ederiz ? Ne tür sorular sormalıyız ? Beyaz şapkaca düşünmenin amacı pratik olmaktır.

Kırmızı Şapka Kırmızı; öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır. Genel olarak zihnimizin arka planında korku, öfke nefret, şüphe, kıskançlık ya da sevgi gibi güçlü duygular yer alabilir. Bu duygusal arka plan algılama biçimimizi sınırlar ve yönlendirir.

Kırmızı şapka takmak düşünüre “Konu hakkındaki duygularım bunlardır” deme olanağı sağlar. Duyguları düşünmenin önemli bir parçası olarak meşrulaştırır.

Siyah şapka Siyah karamsar ve olumsuzdur, kötümserdir. En sık kullanılan şapka kesinlikle siyah şapkasıdır.(en yararlı şapka) Bir şeyin niçin yapılmayacağını görür. Bir bakıma en yararlı şapkadır. Bu şapka eleştirme şapkasıdır. Düşünme ve yöntemdeki hatalara işaret eder.

Sarı Şapka Sarı güneş gibi aydınlık ve olumludur.İyimser umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir. Ortaya atılan görüşü beğenmesek bile sarı şapka bizden, bu önerinin iyi yönlerini de bulmamızı ister.

Sarı şapka bize bazı sorular sordurur. Bunun ne gibi yararları var ? Bundan kim yararlanacak ? Bu yararlar nasıl ortaya çıkabilir ? Değişik değerler nelerdir ? Sarı şapka ; sağlam temellere dayanan bir iyimserliği ortaya koymaya çalışır. Bu düşünce, yapıcı ve üreticidir. Somut teklifler ve öneriler çıkar.

Yeşil Şapka Yeşil bereket ve verimli büyüme demektir. Yaratıcılık ve yeni fikirlerle ilgilidir. Yeşil şapka enerji şapkasıdır. Yeşil şapka ile düşündüğümüz zaman, öneriler ileri sürer, yeni görüş ve seçenekler ortaya koyabiliriz.

Yeşil şapka takmak insanları otomatik olarak daha yaratıcı hale getirmez. Ancak bu şapka düşünürlere daha yaratıcı olmaları için gerekli zamanı ve dikkati sağlayabilir. Kışkırtma yeşil şapka düşünmesinin önemli bir unsurudur. Kışkırtma olağan düşünme kalıplarının dışına çıkmamız için kullanılır

Mavi Şapka Mavi serinkanlılığı temsil eder ve her şeyin üstündeki göğün rengidir. Mavi şapka düşünme sürecinin düzenlenmesi ve kontrolü ile uğraşır. Bize ; Bundan sonra ne yapmalıyız ? Şu ana değin neleri başardık ? Sorularının cevabını almamızı sağlar.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Avantajları Bir konu üzerinde daldan dala atlanarak belirtilen görüşler bir sisteme konulmuş olur. Zaman kaybını önler. Bir karara varma sonuçların ortaya çıkması kolaylaşır

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Amaçları Altı şapkalı düşünme tekniğinin iki ana amacı vardır Düşünürün her seferinde sadece bir şeyle uğraşmasını sağlayarak düşünme faaliyetini sadeleştirir Gerekli düşünme biçimlerine istenildiği anda geçiş yapmayı sağlamaktadır. Düşünme şapkalarının bir tür kısaltılmış talimatlar olduğu söylenebilir.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Bize Getirdiği Yenilikler Düşüne takımların, düşünce sistemlerini altı değişik renkteki şapka altında toplayarak, takım düşünmesini daha olumlu bir şekilde oluşturulması ve yönlendirilmesi.

Sonuç olarak ; Düşünmenin en büyük düşmanı karmaşıklıktır, zira karmaşıklık karışıklığa yol açar. Berrak ve sade olduğunda düşünme daha zevkli ve daha etkili bir hale gelir.

“İYİ BİR FİKRE SAHİP OLMANIN EN İYİ YOLU, BİR ÇOK FİKRE SAHİP OLMAKTIR ALBERT EINSTEİN