ÖĞRETİM ETKİNLİKLERİNİN PLANLANMASI VE UYGULANMASI (Plan Çeşitleri) Çalışmalarını planla, planların için çalış

PLAN NEDİR ? Yapılacak bir işin önceden tasarlanmasıdır.

Öğretim etkinliklerinin amacına ulaşması, Bu etkinliklerin planlı hazırlanmasına ve Uygulanmasına bağlıdır. Öğretmenlerin plan yapmaları, çalışmalarını sistematik bir şekilde yürütmeleri için gereklidir.

PLANIN ÖNEMİ Plan, eğitim hedeflerine ulaşmak için öğretim sürecinde yer alan etkinliklerden, Hangilerinin seçileceği, Bunların öğrencilere niçin ve nasıl yaptırılacağı Ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kaynak ve araç kullanılacağı Elde edilen başarının nasıl değerlendirileceği hususlarının önceden tasarlanıp belirlenmesidir.

b) Eğitim-öğretim konusuna giren etkinlikler, Geliştirici niteliklere göre dikkatle seçilir, Bu konuların hangi eğitim ve öğretim hedeflerini gerçekleştireceği önceden belirlenir ve Öğrencilerin neleri öğrenecekleri önceden bilinir. c) Öğretimde ne öğretileceği, öğrenciler tarafından açıkça bilinmeli ve onlarla birlikte planlanmalıdır.

PLAN YAPMANIN GEREKLİLİĞİ 1)EĞİTSEL YÖNDEN: Eğitim öğretim kurumlarında, - Eğitim etkinliklerine ve - Derslere hazırlıklı girmek eğitsel yönden gereklidir. Eğitim ve öğretim, planlı ve programlı olarak yapılan geliştirici bir çalışmadır. Eğitim ve öğretimin etkin ve verimli olabilmesi; - planlamaya gereken önemin verilmesi ve - öğretmenlerin sınıflarına hazırlıklı girmeleriyle mümkündür.

2) YASAL YÖNDEN: Eğitim öğretim kurumlarında, - eğitim etkinliklerine ve - derslere hazırlıklı girmek yasal yönden zorunludur. Okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim, mesleki ve teknik eğitim ile yaygın eğitim kurumları yönetmelikleri ile bu kurumların eğitim-öğretim programlarında; - Eğitim-öğretim çalışmalarının planlı ve programlı olarak yürütülmesi gerektiği hükümlerine yer verilmiştir.

PLANLI ÇALIŞMANIN YARARLARI Öğretimin planlanması, öğretmenin eğitim-öğretimde neyi, niçin ve nasıl yapacağını düşünmesini sağlayarak verimini arttırır. B) Öğrencilerin bilgi ve beceri düzeyleri dikkate alınarak, - ne zaman ve hangi süreler içinde - nelerin işlenmesi gerektiğini düzenler. C) Öğretmen ve öğrencileri dağınıklıktan kurtarır.

D) Hedeflere ulaştıracak, - en uygun öğrenme öğretme süreçleriyle - araç ve gerecin seçilmesini, - eğitim etkinliklerine ve derslere hazırlıklı girilmesini sağlar. E) Öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine göre yetiştirilmelerini sağlar. F) Öğretmen ve öğrencilere düzenli ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır.

PLAN YAPMANIN İLKELERİ A) Güncel eğitimin gereklerine uygun olmalı ve öğrenci merkezli olmalı. B) Planlama çalışmalarında, - öğrenme öğretme süreci etkin hale getirilerek, - eğitimdeki yeni gelişmeler ve - öğrencilerin bireysel gelişimleri göz önüne alınmalıdır. C) Plan standart değil gerektiğinde; - konu - süre ve - uygulamada değişiklikler yapılabilecek esneklikte olmalıdır.

D) Plan, eğitim-öğretimin hedeflerine ve öğretim kurumlarının amaçlarına uygun olmalıdır. E) Her plan belli bir süreyi kapsayacak şekilde olmalıdır. F) Plan, öğretimin niteliğine ve seviyesine konuya, öğretim dalına ve amacına uygun olur.

DERS ÖNCESİ HAZIRLIK Öğretmenler, eğitim ve öğretim çalışmalarında, duruma göre değişik planlar hazırlamak durumundadır. Haziran 1981/2089 sayılı tebliğler dergisinde yayınlanan yönergede yer alan ve hala kullanılan plan çeşitleri şunlardır: Yıllık Plan Ünite Planı Günlük Plan 1. Ders Planı 2. Gezi Gözlem Planı 3. Deney Planı

Ancak Ağustos 2003/2551 sayılı tebliğler dergisinde yayınlanan yönerge ile plan çeşitlerine yeni bir düzenleme getirilmiştir. Milli Eğitim Bakanının genelgesinde sözünü ettiği yönergeye göre öğretmenler eğitim öğretim çalışmalarında duruma göre aşağıda belirtilen planları hazırlarlar. A) YILLIK PLAN Öğretmenin bir öğretim yılı süresince, ders vermekle yükümlü bulunduğu sınıflarda, hangi haftada ve ayda işleyeceği dersleri planlayıp, okul yönetimine sunmasına yıllık plan denir.

eğitim amaçlarına uygun olarak B) ÜNİTE PLAN Öğretmenin gözetimi ve denetimi altında, öğrencilere belirli bir süre içinde ve eğitim amaçlarına uygun olarak - bilgi, beceri ve anlayışlar kazandırmayı ön gören, - belli bir konu ya da sorun çerçevesinde düzenlenmiş, - türlü etkinlikleri, - öğrenme yaşantılarını ve - değerlendirme çalışmalarını kapsayan ayrıntılı plana ünite planı denir.

ÜNİTE PLANININ HAZIRLANMASI a) Belli bir konu bulunur ÜNİTE PLANININ HAZIRLANMASI a) Belli bir konu bulunur. b) Süre belirlenmelidir. c) Ünitenin amacı belirlenmelidir. d) Ünitenin işlenişinde göz önünde bulundurulacak bölümler belirlenmedir. e) Ünitenin işleniş yöntem ve tekniği belirlenmelidir. f) Ünite ile ilgili ölçme ve değerlendirme yöntemi belirtilmelidir. …………………………………………………………………………

GÜNLÜK PLAN

GÜNLÜK PLAN Bir ya da birkaç ders saatinde işlenecek konunun, - ana çizgilerini, - bu konuya ilişkin deneyleri, - tartışma sorularını, - ödevleri, - uygulama çalışmalarını, - ders araç ve gereçlerini içine alan ve önceden ilgili öğretmenlerce hazırlanan plana günlük plan denir.

Günlük plan, bir ya da birden çok ders saatinde işlenecek konuların planlanmasıdır. Bunun dışında - gezi, - gözlem, - deney vb. etkinlikler, olabildiğince öğrencilerin de katkısıyla ayrıca planlanır.

Günlük Planların Yapılması Şu Nedenlerle Gereklidir a) Eğitim-öğretimde ortak konulara ve etkinliklere yönelmeyi sağlar. b) Eğitim-öğretim konularının içeriği ile etkinliklerin mantıklı olarak kullanılmasına imkan sağlar. c) Zamanın verimli olarak kullanılmasına imkan sağlar. d) Dersler ve konular arasındaki ilişkileri gösterir, derslerde sürekliliği sağlar. e) En uygun yöntem ve teknikleri belirleme imkanı verir

Günlük Planın Hazırlanması: Günlük plan hazırlanırken aşağıdaki öğeler belirlenir: İşlenecek konu Konuya uygun amaçlar Konunun işleneceği gün, saat ve süre Uygulanacak yöntem ve teknikler Kaynaklar ile kullanılacak araç ve gereçler. Değerlendirme yöntemi. (Bu, çalışmanın değerlendirilmesi olabildiği gibi öğrenci başarısının değerlendirilmesi de olabilir

Eğitim-Öğretim Çalışmalarının Planlanması İle İlgili Ortak Hükümler Temel Eğitim 1. Kademe Okulları (İlkokullar), bu yönergenin genel esaslarına uymakla beraber, plan ve program hazırlıklarını, mevcut yönetmelikler uyarınca sürdürürler. b) Ünite planları, kurumların öğretim programları ve derslerin özelliklerine göre hazırlanır. c) Planların hazırlanması sırasında, kurumların türlerine ve özelliklerine göre öğrencilerle birlikte çalışmaya olabildiğince özen gösterilir.

d) Yıllık planlar ile gezi, uygulama, deney vb. planlar okul müdürünün onayından sonra uygulamaya konulur. e) Her öğretmen ünite planları ile günlük planlarını istendiğinde müdür veya denetleme yetkisi olanlara göstermekle yükümlüdür. f) Okul müdürleri, öğretmenlerin çalışmalarında yönerge esaslarına uyup uymadıklarını denetlemekle yükümlüdür.

DERS PLANI

Bir öğretmenin bireysel olarak yapması gereken en önemli plan ders planıdır. Öğretmenin her şeyden önce bir ders saatinin planını yapmayı bilmesi, O ders saatinde bu planı uygulayıp, değerlendirmesi gerekir. Bir öğretmenin ders öncesi hazırlığı temelde iki grupta toplanabilir. 1- Öğretime hazırlık, 2- Ders planı hazırlama.  

Öğretime hazırlık: Öğretmen, öğretime hazırlık yapabilmek için üç ana faktörü göz önünde bulundurmalıdır; - Öğrenci - Konu - Şartlar

O konuyu hangi yaş grubuna anlatacak? Öğrenci: Öğrencisini tanımadan ders işleyemeyeceğini bilen bir öğretmen, O konuyu hangi yaş grubuna anlatacak? O gruptaki öğrencilerin bireysel farklılıkları neler? Bu ve benzeri soruları cevaplamak zorundadır. Bu soruların açıkça cevaplanması, Özellikle dersin amaçlarını belirlemek ve Dersin girişini yapabilmek için önemlidir.

Konu: Konunun tüm program içindeki yeri nedir? Konuya en uygun düşen öğretim yöntemleri nelerdir? Bu ve benzeri soruların, ders öncesi hazırlık sırasında öğretmen tarafından cevaplanması gerekir. Şartlar: Öğretmenin derse girmeden önce dersle ilgili tüm şartları gözden geçirmesi gerekir. Mesela öğretim nerede yapılacaktır; - sınıfta mı, - atölyede mi? Vs.

Bir öğretmenin öğretime hazırlığı, - onun dersindeki başarısıyla kalmayıp, - o kurumun başarısı olarak görülmektedir. Mesela, bazı öğretim kurumları herkesin takdirini kazanmıştır. Bazı öğretim kurumlarına itibar edilmez. İtibar edilen kurumların başarısının göstergesi iyi öğrenci yetiştirmesidir. Başarılı öğrenci yetiştiren kurumun öğretmenlerinde “hakimiyet-sevgi ve saygının” ağır bastığı görülür.

Bunu örneklendirmek gerekirse , Ülkemizde sayılı öğretim kurumlarından biri olan Siyasal Bilimler Fakültesine (eski ismiyle Mektebi Mülkiye) ilişkin, Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın bir anısını burada vermek yararlı olacaktır.

Sn. Ortaylı’nın cevabı şöyledir; Seha hoca, benim mülkiyede gördüğüm en ciddi adamlardan biridir… Ve bunu tabii sırf talebelikte değil, meslek hayatımda da gördüm. Otuz yıldır okuttuğu “Devletler Hukuku” dersinden bir gece evvel, ne davete gider ne de davet kabul ederdi. Bu alanda kendini takip eden biri de bizim rahmetli Oral Sander’di; ayna karşısında “dersinin provasını” yaparmış. Bazen derslerden bıktığım zaman bunları hatırlarım; kendimden utanmak için...

Mektebi Mülkiye‘nin Türkiye’nin en İyi bürokratlarını yetiştirmesinin en temel nedeni bu hocaların; “ hakimiyet, saygı, sevgi” üçlüsünü yaşam biçimi haline getirmiş öğretim üyeleri olmalarıdır. Bu hocalarımızın akademik hayat tarzlarının en önemli göstergesi ise, - her bir ders için yaptıkları hazırlıklardır.  Öğretmen ancak, - Öğrenci, - Konu ve - Şartlara ilişkin tüm soruların cevaplarını bulduktan sonra ders planı hazırlamaya geçmelidir.

II.Ders Plan Hazırlama

Çalışmaları Planla, Planların İçin Çalış!

Bir ders planı hazırlama bir çok kişiye kolay bir işmiş gibi görünebilir. Oysa öğretmenin sınıftaki başarısının büyük ölçüde ders öncesi iyi bir plan hazırlamaya bağlı olduğu unutulmamalıdır. Nasıl ki iyi hatipler konuşmalarının notunu hazırlamak, Mimarlar binalarının planını çizmek zorundaysa, Öğretmenler de işleyecekleri dersin planını yapmak zorundadırlar.

Bir ders planı o dersin taslağıdır, ama ders kitabının bir parçası değildir. Çünkü bir ders planı çok fazla bilgiyi kapsamalıdır. Bu nedenle ders kitabı gibi kullanılmamalıdır. Plan, basit olarak öğretmenin bir ders saati süresince, - öğrencilerle ne tür etkinliklerde bulunacağını, - onlara nasıl ve neler öğreteceğini gösteren bir rehberdir.

İyi bir plan hazırlanırken şu noktalara dikkat etmek gerekir: a) Konunun Belirlenmesi: Bir ders planı hazırlanırken, her şeyden önce o dersin, Okulun hangi sınıfına, - hangi şubesine, - saat kaçla kaç arasında verileceği açıkça yazılmalıdır. Ders planı öğretmenin kendisi için hazırladığı bir materyaldir.

Bu nedenle planın kimin tarafından hazırlandığı da, planın başında yer almalıdır. Yine ders planında işlenecek konunun ismi açık bir biçimde belirlenmelidir. Mesela, “ iki bilinmeyenli denklemlere ait işlemler “ iyi bir konu başlığı olamaz. Çünkü iki bilinmeyenli denklemlere ait toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi değişik işlemler vardır.

Bunların tümü bir ders saatinde işlenemeyeceğine göre, O ders saatinde işlenecek konu açıklıkla ortaya konmalıdır. Mesela, “iki bilinmeyenli denklemlerde toplama işlemleri” gibi.

b) Amaçların Yazılması: Konuya ilişkin tek bir genel amacın yazılmasının ders işlemek için yeterli olmayacağı hatırlanmalıdır. Amaçlar son derece açık ve öz olmalıdır. Mesela, “Ozona ilişkin, öğrencinin bilmesi istenen kayda değer her bir hususun ayrı birer amaç halinde belirlenmesi gerekmektedir. Öğrencinin ders sonunda neleri öğrenmesi isteniyor ve bekleniyorsa, bunlar ayrıntılı amaçlar biçiminde belirlenmelidir.