XX BÖLÜMƏ MÜAHZİRƏ QEYDLƏRİ: BEYNƏLXALQ TEXNOLOGİYA AXINLARI

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Ders: Uluslararası İktisat ve Dış Ticaret Politikası
Advertisements

FƏRDİ KOMPUTER VI SİNİF N.Abdullayeva.
Iqtisadi sistemlərin idarə edilməsində korrelyasiya və reqressiya təhlili metodunun tətbiqi Plan. Sistemlərdə asılılıqların tipləri. Funksional asılılıqlar.
Müəllim: Elşən BAĞIRZADƏ
I MÖVZU: İQTİSADIN ON PRİNSİPİ Azərbaycan Universiteti
Rəqabətli Bazarda Firmalar
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universtiteti
Əməliyyat sistemlərinin təsnifatı. Ms DOS və fayl sistemi
Axtarış sistemləri haqqında qısa məlumat
Kompüter şəbəkələri.
VIII BÖLMƏ MÜHAZİRƏ QEYDLƏRİ: Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti
27 Maliyyənin əsasları.
nəticələr və tövsiyyələr IBP-nin yerli eksperti
Yaşayış Minimumunun Ölçülməsi
GİZLİ İQTİSADİYYAT ANLAYIŞINA VAHİD YANAŞMANIN FORMALAŞDIRILMASI PROBLEMİ Aspirant və Gənc Tədqiqatçıların XIII Respublika Elmi-praktiki Konfransı Elşən.
Səbail rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi
Nizami rayonu 312 saylı orta məktəb
Fizika Şəki şəhər Ə.Məmmədov adına Orta Zəyzid kənd 2N-li
Məmmədova Aida Qrup-646 Müəl. Elşən BAĞIRZADƏ
REMEDİUM HÜQUQ MƏRKƏZİ
Beynəlxalq ərzaq və istehlak malları bazarı
Məktəb : 219 Fənn : Həndəsə Sinif : 8
Daş dövrünün hesabı. = Vahid say sistemi (unar)
Fənn: Azərbaycanın xarici iqtisadi əlaqələri
AZƏRBAYCANIN XARİCİ İQTİSADİ ƏLAQƏLƏRİ
“CanSat Azerbaijan 2018" müsabiqəsi Uçuşdan Sonrakı Hesabat (USH)
Fənn: Azərbaycanın xarici iqtisadi əlaqələri
Fənn: Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər
Qarşılıqlı Asılılıq və Ticarətin Faydası
İNSAN RESURSLARININ İDARƏ EDİLMƏSİ
BIM fakültəsi tələbəsi Qafarov Rafiqə məxsusdur
Təşkilati Elementlər və Konseptsiyalar
İstehlakçılar, İstehsalçılar və Bazarların Səmərəliliyi
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti Məmmədli Vüqar Qrup: Di-6
Uçuşların meteoroloji təminatının avtomatlaşdırılması
Büdcə investisiyaları: kəskin artan xərclər və şəffaflıq problemləri
? Bir kərə yüksələn bayraq,birdaha enməz.
İnformatika.
Kauko Hämäläinen və Rait Toompere
15 İnhisar.
Əməyin ödənilməsinin təşkili və idarə edilməsi
Həyatınızı onsuz necə təssəffür edirsiniz?
PASCAL`DA OPERATORLAR
Bakı Dövlət Universiteti Coğrafiya Fakultəsi Qrup 954 Zülfüqarova Günay . Elmi Rəhbər: N.S Seyfullayeva.
HESABLAMA TEXNİKASININ TARİXİ O, NƏDİR Kİ, TARİXİ QƏDƏR QƏDİM
Veb saytların hazırlanması
İstehlakçı seçimi nəzəriyyəsi
İnformasiyanı ötürmə vasitələri
Gəncə şəhəri M.Əzizbəyov adına 15 saylı tam orta məktəbin
Uşaqlar kompyuterdən hansı yaşda istifadə etməli?
Həyat bilgisi Ismayılova Sevda
Cəbr və analizin başlanğıcı dərsi – təqdimat.
Yeni dövrdə bank sektorunda insan resurslarının inkişafı məsələləri
QHT-lərə Dövlət Dəstəyinin İnstitusional Mexanizmləri
KOMPYUTER ŞƏBƏKƏLƏRİ İsmayılova İlahə Zakir 2010
Internet Nedir? İnternet — bir neçə kompüterlər sisteminin bir birinə bağlı olduğu, dünya səviyyəsində yayımlanan və daimi olaraq inkişaf edən əlaqə şəbəkəsidir.
İsmayıllı şəhər E.Məmmədov adına 3 nömrəli məktəb-liseyin ŞAGİRDİ
Doğru və yalan mülahizələr
Yosunlar İmişli şəhər.A.Eminov adına 7 saylı tam orta məktəb.
Gəncə şəhəri 37 №-li tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi Hüseynova Gülsüm Gəncə şəhəri 37 №-li tam orta məktəb Hüseynova.
Bakı şəhəri N.Nərimanov rayonu, 39 №-li tam orta məktəbin İnformatika müəllimi Mövsümova Kifayət Ramiz qızı.
AMEA İQTİSADİYYAT İNSTİTUTU
Təqdimatı hazırlayan: Əliyeva Aidə İltifat qızı
2017.
Bazar gücləri: tələb və təklif
Ödəniş ekosistemində yeni tənzimləmə və nəzarət çərçivəsi
Qaydalar Sualların hər birinə 1 dəqiqə vaxt verilir
KORPORATİV İDARƏETMƏ VƏ YENİ QANUNVERİCİLİK TƏŞƏBBÜSLƏRİ
Hacıqabul rayonu 2 saylı tam orta məktəbin fizika müəllimi Nəhmədova Aidə FİZİKA 8 ci sinif.
İQTİSADİ İNKİŞAF VƏ İCTİMAİ RİFAH
Sunum transkripti:

XX BÖLÜMƏ MÜAHZİRƏ QEYDLƏRİ: BEYNƏLXALQ TEXNOLOGİYA AXINLARI Müəl. Elşən BAĞIRZADƏ Təqdimatlarda Paul R. Krugman və Maurice Obstfeld tərəfındən yazılmış “International Economics: Theory and Policy” və Halil Seyidoğlu tərəfındən yazılmış “Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama” adlı dərsliklər əsas götürülmüşdür. Fənn: Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər Kafedrası Bakı - 2011

Mündəricat Giriş ............................................................................. 3 Texnoloji inkişaf və xarici ticarət ............................... 4 Texnologiyanın “daxili” və ya “xarici” istifadəsi ....... 5 Texnologiyanın transferti kanalları ............................. 6 Texnologiyanın transferti siyasətləri ........................... 7 Mənbələr ...................................................................... 8 Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.

Giriş Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər şəbəkəsinin bir hissəsi də texnologiyadır. Hələ də araştırma və təkmilləşdirmə fəaliyyətlərinə ayrılan resursların ÜDM-dəki payı Yaponiyada 3%, ABŞ-da 2,8%, Aİ-də isə 2 % həddində olduğu halda, Türkiyədə 0,5%, Azərbaycanda isə ondan da aşağıdır. Sənaye texnologiyası sahəsində transmilli şirkətlər demək olar ki, inhisarçı mövqedədirlər. Zəif inkişaf etmiş ölkələrin də transmilli şirkətlər tərəfindən istehsal olunan texnologiyaları əldə etməsi ancaq “texnologiya transferti” yolu ilə baş verir. GATT-ın Urugvay Raundunda sənaye və intellektual mülkiyyət hüquqlarının qorunmasıyla bağlı yeni qərarlar alınmışdır. Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.

Texnoloji inkişaf və xarici ticarət Texnologiya iki aspektdən xarici ticarətlə bağlıdır: Əmtəə ticarətini inkişaf etdirici təsiri olması, Texnologiyanın özünün birbaşa beynəlxalq ticarətin predmeti olması. Texnologiya xarici bir firmadan patent satın almaq və ya lisenziya müqaviləsi yolu ilə idxal edilə bilər. Eyni zamanda yeni texnologiya mal formasında (məs. avadanlıq) da satın alına bilər. Zəif inkişaf etmiş ölkələrin ehtiyac duyduqları texnologiyanı Qərbin transmilli şirkətlərindən idxal etmələri və bu texnologiyaların əməyə qənaəti doğurması, zəif inkişaf etmiş ölkələr baxımından bəzi xüsusi problemlər doğurur. Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.

Texnologiyanın “daxili” və ya “xarici” istifadəsi Hər hansı bir texnoloji yenilik icad edən firma, bu yeniliyi hansı şərtlərlə lisenziya müqaviləsi yolu ilə xarici istehsalçılara kirayəyə verməli (xarici istifadə), hansı şərtlərlə bunu öz istehsalında istifadə edərək (daxili istifadə) əldə edəcəyi məhsulu xarici bazarlara ixrac etməlidir? Aşağıdakı hallarda xarici istifadə daha münasib ola bilər: Xarici bazarla bağlı yetərli informasiyaya sahib olunmaması, başqa sözlə bu bazarlarda birbaşa investisiya risqinin yüksək olması, Xarici ölkə bazarının nisbi olaraq əhəmiyyətsiz olması, Firmanın eyni zamanda bir çox ölkədə istehsalını həyata keçirə biləcək potensiala malik olmaması, Başqalarının da bu texnologiyanı əldə etmiş və texnologiyanın başqaları tərəfindən asanlıqla təqlid edilə bilən olması. Bu şərtlərin əksi olduğu halda isə texnologiyanın firma tərəfindən daxili istifadəsi, yəni istehsalın firma tərəfindən ana ölkədə reallaşdırılıb buradan xarici ölkələrə ixracat həyata keçirilməsi firma baxımından daha münasib ola bilər. Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.

Texnologiya transferti kanalları Başlıca texnologiya transferti kanalları aşağıdakılardır: Kapital malları idxalı ilə təmin edilən texnologiya, Birbaşa xarici investisiyalar yolu ilə, Sadə formada texnologiya idxalı (patent, lisenziya və.s) Elmi konfranslar, texniki bülletenlər və xarici elm adamı mübadilə proqramları, Texniki yardım proqramları (hədiyyə və ya aşağı tariflərlə). Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.

Texnologiya transferti siyasətləri 1960-cı illərdən etibarən Asiya, Afrika və Latın Amerikasındakı zəif inkişaf etmiş ölkələr, sənayeləşmiş ölkələrin birbaşa beynəlxalq investisiya siyasətləri ilə texnologiya transferti siyasətlərini tənqid etməyə başlamışdır. 1964-cü ildə UNCTAD qurulduqdan sonra zəif inkişaf etmiş ölkələr digər məsələlərdə olduğu kimi texnologiya transferti məsələsində də fikirlərini bu təşkilat vasitəsilə müdafiə etmə imkanı əldə etmişdir. 1980-cı illərdən sənayeləşmiş ölkələr texnologiya transferti məsələsində daha liberal siyasətlər yürütməyə başlamışdır. Hazırda DTT-nın dünya ticarət sistemində texnologiya transfertilə bağlı xüsusi müqaviləsi mövcuddur. Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.

Mənbələr P. Krugman and M. Obstfeld, International Economics: Theory and Policy, Seventh Edition Pearson – Addison Weasley. H. Seyidoğlu, Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama, XV. Baskı, İstanbul, 2009. R. Karluk, Uluslararası Ekonomi: Teori ve Politika, VI. Baskı, İstanbul, 2009. Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.