GREVIO NEDİR ? GREVIO’nun açılımı Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddete Karşı Eylem Uzman Grubu’dur.İstanbul Sözleşmesi ‘nin uygulamasını izleyen mekanizmadır. GREVIO tarafsız ve bağımsız 10 uzmandan oluşur.

GREVIO NASIL ÇALIŞIR ? Üye devletler hakkında rapor hazırlar. Devletlere önerilerde bulunur. Önerilerin yerine getirilip getirilmediğini takip eder. Ortak normlar yaratmayı amaçlar. Taraf devletlere destek olur.

Türkiye’ye Dair Rapor İstanbul Sözleşmesi 11 Mayıs 2011’de imzaya açılmış 1 Ağustos 2014’te yürürlüğe girmiştir.Türkiye de sözleşmeyi ilk imzalayan ve onaylayan devlet olmuştur. İstanbul Sözleşmesi yaptırım gücüne sahiptir ! GREVIO Türkiye’ye ilişkin ilk değerlendirme raporunu 15 Ekim 2018’de açıklamıştır.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ve Ayrımcılık Yapmama Anayasa 10. madde ve Medeni Kanunun evlilikte kadın erkek eşitliğini sağlayacak maddeler olumlu görülmüştür. Ancak, hükümetin geleneksel rolleri destekleyen açıklamaları, kadın erkek eşitliğini göz ardı etmesi olumsuz görülmüştür. Güneydoğu bölgesinde yapılan operasyonlar ve nüfusun yerinden edilmesi bu bölgede yaşayan kadınları şiddet tehlikesi altında bırakıyor.

Kadınların eğitim, iş hayatı, sosyal servislere ulaşırken uğradıkları eşitsizlik kadına yönelik şiddet ve ayrımcılıkla yakından ilişkilidir !

Öneri Toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda politikalar üretilmeli, farkındalık çalışmaları yapılmalı, hakim ve savcılara yönelik çalışmalar yapılmalı.

Türkiye’de engelli kadınlar özellikle ev içi şiddet ve cinsel şiddet bakımından büyük bir tehlike altında.Engelli kadınların desteğe ve yardıma ulaşması çok zor. Aynı zamanda LGBTİ bireyler çok ileri seviyede önyargı ve ayrımcılıkla karşılaşıyorlar.Bu da onları zorla evlendirilme gibi şiddetin çeşitli yüzlerine maruz bırakıyor.

Öneri Eşitsizlik ve önyargıyla karşılaşan kadınlara yönelik önleme ve koruma çalışmaları yapılmalı. Özel hizmet veren sivil toplum kuruluşları desteklenmeli. Mevcut kuruluşlara erişim daha kolay hale gelmeli. Özel durumlar dikkate alınarak önlem alınmalı.

Raporda Opuz v Türkiye davasına dikkat çekilmiş Raporda Opuz v Türkiye davasına dikkat çekilmiş.Devletin otorite sahiplerinin tüm gerçeklere hakim olmalarına rağmen gerekli önlemleri almadıkları söylenmiş. Başka dikkat çekilen bir nokta da Türkiye’nin aile politikalarının kadınları geleneksel rollere hapsetmesi.Türkiye bu anlayışın dışına çıkmalı.

Namus adı altında öldürülme şüphesi olduğunda kolluk güçleri çok daha özenli davranmalı !

Sivil Toplum Kuruluşları Sadece kadına yönelik şiddet alanında çalışan ve farklı dillerde hizmet veren acil telefon yardım hatları ve tecavüz kriz merkezleri kurulmalı.Ayrıca bu merkezlerde çocuk mağdurlara özel hizmet verilmeli. Bağımsız kadın kuruluşlarına yönelik kısıtlamalar fazla bulunmuş.Devlet bu kuruluşları desteklemeli ve onlarla iş birliği halinde olmalı.Finansal destek sağlanıp merkezlerin sayısı artırılmalı.

Veri Toplama ve Araştırma Kadına yönelik şiddete dair her türlü veri toplanmalı ve yayınlanmalı.Bu veriler davalardan, kararlardan, verilen cezalardan, sağlık personellerinden toplanabilir. Şiddetin her formu (cinsel şiddet, zorla evlendirilme gibi) araştırılıp gün yüzüne çıkarılmalı.

Önleme Erkekler de dahil olmak üzere toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadına yönelik şiddetin önlenmesi için geleneksel davranış kalıpları, önyargılar, klişeler yıkılmalı. Bu amaçla kadınların güçlenmesi için gerekli programlar ve aktiviteler desteklenmeli. Erkekler ve kadınlar bu amaç için beraber hareket etmeli ! Farkındalığı artırmak için kampanyalar düzenlenmeli, özel gruplara özel önlem mesajları verilmeli.

KADINA ŞİDDET Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en kirli yüzüne kadına şiddet konusuna geldiğimizde 6284 sayılı kanun ışığı altında birçok uygulamanın hayata geçirildiğini görüyoruz.Buna rağmen elimizdeki veriler gösteriyor ki çoğu mağdur yerel polis merkezlerine başvurduğunda maalesef ki 6284 sayılı kanun ve yararlanabileceği haklar hakkında yeterli bilgilendirilmiyor/bilgilendirilemiyor. Bu durum hem polis merkezlerinde çalışan memurların yeterince eğitilmemesinden hem de toplumda süregelen cinsiyet rolleri anlayışından geliyor.Bu sebepledir ki günümüzde dahi aile içi vakaların %89 u yetkililere bildirilmiyor.

GREVİO raporu gösteriyor ki aile içi şiddet uygulayan faillerin büyük bir çoğunluğunu ailenin erkek bireyleri oluşturmaktadır. Faillerin büyük bir kısmında ise öfke kontrolü gibi çeşitli psikolojik sıkıntılar bulunmakta ve çoğu yaptığı eylemleri ya şiddet olarak görmemekte ya da kendi yaptığını kabul etmemektedir. •Her ne kadar mağdurun durumu hoş olmasa da failin de bir insan olduğunu unutmamak gerekir.

Bu konuda neler yapabiliriz ? Toplum içerisinde onu dışlamak ve aşağılamak bireyde daha kötü bir etki yapmaktadır. Özellikle bireylerin ailelerinden izole edilmelerinden ziyade rehabilitasyon edilmeleri gerekmektedir. Araştırmalar gösteriyor ki bireyleri cezaevlerinde veya ıslah merkezlerinde tutmak onlarda beklendiğinden çok daha kötü bir etki yapmaktadır.

Yapılan uygulamalar nelerdir ? Bu konuda belki de en iyi uygulamalardan bir tanesi hastanelerde çalışan doktorların aile içi şiddet hakkında şüphe duyduklarında bunu Sağlık Bakanlığına ve yetkililere haber vermeleri zorunluluğu.Bu konuda hastaneler önemli bir konumdalar. Yardım hatlarının açılması Mağdur bireylere çeşitli ekonomik olasılıklar sağlanmaya çalışılması Rehabilitasyon ve ıslah merkezlerinin açılması Sığınma evlerinin açılması Vb…

Peki neden yeterince ilerleme kaydedemiyoruz ? Rehabilite servisleri Yapılan araştırmalar gösteriyor ki toplumumuzda bulunan rehabilite servisleri bu konuda yetersiz düzeyde kalmakta ve sistematik olarak fiilin kötü olmasından ziyade bireyin kötü olduğuna odaklanmış bir anlayış içinde bulunmaktadır.Bu durum özellikle erkek bireylerde antipati duygusuna yol açmaktadır.Bu gibi sebeplerden ötürü önümüze gelen aile içi şiddet olaylarında şiddeti uygulayan erkek bireylerin%85i rehabilitasyon hizmetini reddetmektedir. Rehabilitasyon hizmetini kabul eden bireylerin büyük bir çoğunluğuna bakıldığındaysa tedavinin uzun süreli etkisi olmadığını görüyoruz.

Sığınma evleri Sığınma evleri bu zamana kadar bütün mağdur ve çocuklar için tek kurtuluş yolu olarak görülse de GREVIO’nun 2014 ten beridir yaptığı araştırmalar göstermektedir ki bu merkezlere girişin mağdurlar için uzun ve yorucu politikalar içermesi, imkanların birey sayısına oranla az olması bu merkezleri mağdurların gözünde dezavantajlı konuma düşürmektedir. Özellikle kuruluş içerisinde her bireyin psikososyal durumunun aynı olmaması, kurum içerisindeki birimlerin birbirleri arasında mağdurların bilgilerini onların ek bir izni olmaksızın paylaşması, bu birimlerde çalışan yetkililerin gözünde mağdurların gittikçe materyalleşmesi raporda gözümüze çarpan büyük sorunlardan.

Bu tarz kuruluşlarda bulunan uzun soluklu ekonomik olanaklar kazandırılamaması bireylere, farklı hikayeleri olan çeşit çeşit insanın aynı prosedürlere tabi tutulması ve aynı yerlerde rehabilite edilmeye çalışması bu kuruluşları dezavantajlı yapan diğer unsurlardan. Ekonomik olanaklar bir nebze saglansa da çalışan mağdurların çocuklarına bakabilecek kreş vb yerlerin kapasitesi kurum içinde bulunan çocuk sayısının yaklaşık 1/3 u kadar.

Cinsel Taciz ve Saldırı Grevio raporunda üzerinde duran konulardan birisi de cinsel tacize veya saldırıya uğramış bireyler konusu. Bu konuda yapılabilecek en iyi şey benzer olaylar yaşamış bireyler için ayrı bir merkez açılması ve buralarda çalışan görevlilerin cinsel taciz ve saldırı mağdurlarına nasıl yaklaşmaları gerektiği hakkında eğitmektir. Depresyon vb. psikolojik çeşitli sorunlar yaşamaları çok olası olan bu bireylerin toplumdan kendilerini soyutlamalarına izin vermemek gerekir.

Çocuk mağdurlar açısından baktığımızdaysa en fazla ihlalin bireylerin sorgulanması sırasında yapıldığını görüyoruz. Bu konuda en büyük rol hukukçulara düşmekte.Verilen kararların uzman pedagogların görüşleri ışığında verilmesi hem hakimin kişisel yargılarının da bir nebze olaylara müdahale etmesinin önüne geçecektir.Bunun dışında ülke bazında 28 şehirde 31 çocuk izleme merkezi bulunmaktadır. Ayrıca Istanbul sözleşmesi gereği doktorlar çocukta cinsel taciz veya saldırı izine rastladıklarında bunu ilgili merkezleri bildirmekle yükümlüdür.

Peki iş hayatı ? İş hayatına baktığımızda özellikle özel sektörde diğer sektörlere oranla cinsel tacizin çok daha fazla olduğunu görüyoruz. Bu vakaaların büyük bir kısmı kadın işçilerle işletme sahipleri arasında Sadece özel sektör değil cinsiyet eşitsizliğin konusunda iş kadınlarının her türlü sıkıntıya maruz kaldığı bir gerçek. Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı bünyesinde bulunan ALO170 gerek işyerlerinde gerekse sosyal hayatta kadınlar için bir ihbar hat olarak görev yapmakta.

Cinsel taciz ve saldırıya karşı yapılan bu kadar uygulama olmasına rağmen ne yazık ki ihbarlar dışında sonrasında neler olduğu hakkında ülkemizde tam anlamıyla düzgün veriler tutulmamaktadır.

Kadına şiddet başlığı altında göreceğimiz bir diğer konumuz ‘zorla evlendirilme’. Özellikle ‘namus temizlemek’ başlığı altında ülkemizde yaygın olan bu durum İstanbul sözleşmesine baktığımızda hukuki anlamda insan alıkoyma ve kaçakçılığıyla aynı statüde bulunmaktadır. Araştırmalar bize gösteriyor ki günümüz verilerine göre 18 yaşından küçük evlenmiş kadın sayısının toplam kadın sayısına oranı yaklaşık %25. Şehir bazındaysa bazı bölgelerde bu oran%32’ye kadar çıkıyor. Özellikle de bu durum Suriyeli mülteci kadınların para karşılığında zorla evlendirmesi şeklinde oldukça yaygın.

Bazı İstatistikler 18 yaşından önce evlenen ve aile içi şiddete uğramış kadınların toplam kadınlara oranı %48 18 yaş üzeri evlenen bireylere %31.(Küçük yaşta evlenen kadınların aile içerisinde kendini yeterince ifade edememesi şiddet riskini arttırıyor.) Özellikle Türkiyede ne kadar öncesinde resmi nikah yapılmış olmadan imam nikahı yapılması yasaklansa da 18 yaşından küçük evlenen bireylerin %60’ının bu yolla evlendiği/evlendirildiği görülüyor

2014’te yapılan araştırmalara göre evli kadınlar arasında cinsel saldırıya maruz kalmış olan kadınların oranı %12 ve bu oranın neredeyse tamamını partnerleri oluşturuyor. 15 yaşından önce cinsel saldırıya uğramış olan evli kadınların oranı %9 15 yaşından sonra cinsel saldırıya uğramış olan kadınların oranı %3 Daha önce takip edildiğini ya da sosyal medyada stalk yoluyla rahatsız edildiğini bildirenlerin sayısı tüm kadınlara oranla%27 Ve maalesef ülkemizde bu veriler net tutulmadığından dolayı bu oranları sadece kayıtlara işlemiş olaylardan çıkarıyoruz.

AĞIRLAŞTIRICI NEDENLER İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN 46. MADDESİ a. suçun iç hukuk tarafından tanınan, failin şuanki veya daha önceki eşlere veya partnere karşı mağdurla birlikte oturan veya yetkisini kötüye kullanan bir aile bireyi tarafından işlenmesi, b. suçun veya ilgili suçların defalarca işlenmesi, c. suçun; özel durumlar nedeniyle savunmasız hale gelmiş bir bireye karşı işlenmesi, d. Suçun çocuğa karşı veya çocuğun gözleri önünde işlenmesi, e. Suçun iki veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi f. Suç öncesi veya esnasında aşırı derecede şiddete başvurulması, g. Suçun silah kullanılarak veya silahlı tehditte bulunularak işlenmesi, h. Suçun, mağdur için ciddi fiziksel veya psikolojik zararlarla sonuçlanması; i. Failin daha önce de aynı suçlardan hüküm giymiş olması.

ZORUNLU OLARAK ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM USULLERİNİN UYGULANMASININ YASAKLANMASI ARABULUCUK UZLAŞMA EŞİT OLMAYAN GÜÇ İLİŞKİLERİ KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖZELLEŞTİRİLMESİ

ACİL YANIT, ÖNLEME VE KORUMA KOLLUK GÖREVLİLERİNE DÜŞEN SORUMLULUKLAR SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNE DÜŞEN SORUMLULUKLAR KOLLUK GÜÇLERİNE OLAN GÜVEN

RİSK TESPİTİ VE YÖNETİMİ RAPORLARIN SİSTEMATİK BİR ŞEKİLDE TUTULMASI RİSK DEĞERLENDİRME SİSTEMİ HER MAĞDURA ÖZGÜN BİR ŞEKİLDE DEĞERLENDİRME

KORUMA KARARLARI MAĞDURUN BEYANININ ESAS ALINMASI MAĞDURUN GÜVENLİĞİ VE GÜÇLENMESİ SÜRE FAKTÖRÜ

SORUŞTURMALAR VE DELİL İstanbul Sözleşmesi 54. madde: Taraflar, herhangi bir hukuki veya cezai davada mağdurun cinsel geçmiş ve davranışlarına ilişkin kanıtların yalnızca ilgili ve gerekli olması durumunda kullanılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır. MAĞDURUN GEÇMİŞ CİNSEL HAYATI GENİTAL MUAYENE

YASAL SÜREÇTE MAĞDURA DESTEK UZMAN KADIN SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ AİLE İÇİ ŞİDDET DANIŞMANLARI

HUKUKİ SÜREÇ VE SORUŞTURMALAR SÜRESİNCE ALINACAK KORUMA TEDBİRLERİ Mağdurların, ailelerinin ve görgü tanıklarının tehdit, intikam veya tekrar mağdur edilmeye karşı korunmasının sağlanması; Mağdurun, en azından kendisinin ve ailesinin tehlikede olabileceği durumlarda, failin kaçtığından, geçici veya sürekli olarak serbest bırakıldığından haberdar edilmesinin sağlanması; İç hukukun öngördüğü koşullar altında mağdurları, hakları ve tasarruflarındaki hizmetler, şikâyetleri üzerine başlatılan takipler, cezalar, soruşturma ve takibatların genel ilerleyişi, onların bu husustaki rolleri ve davaların sonuçları hakkında bilgilendirilmesinin sağlanması; Mağdurun doğrudan veya bir aracı yoluyla, iç hukukun usul ilkelerine uygun olarak, dinlenilmesinin, kanıt sunmasının, görüş, ihtiyaç ve endişelerini sunmasının ve bunların göz önünde bulundurulmasının sağlanması, Mağdurlara hak ve çıkarlarının uygun bir şekilde sunulmasını ve söz konusu hak ve çıkarların göz önünde bulundurulmasını sağlayacak uygun destek hizmetleri sunulması;

HUKUKİ SÜREÇ VE SORUŞTURMALAR SÜRESİNCE ALINACAK TEDBİRLER Mağdurların mahremiyet ve görüntüsünü korumak amacıyla uygun tedbirlerin benimsenmesi; Mümkün olan durumlarda, mahkeme ve kolluk kuvvetleri birimlerinde mağdur ve fail arasında temas kurulmasından kaçınılmasının sağlanması; Mağdurlara, davaya taraf olarak katıldıklarında veya kanıt sunarlarken bağımsız ve yetkin çevirmenler sağlanması, ç hukuk tarafından öngörülen ilkelere uygun olarak, uygun iletişim teknolojilerinin kullanılması yoluyla mağdurun mahkeme salonunda olmaksızın ya da fail olduğu iddia edilen şahsın yokluğunda mahkemede ifade verebilmesinin mümkün kılınması yoluyla gerçekleşir. Aile içi şiddet ve kadına yönelik şiddet mağduru çocuk ve tanıklara çocuğun yüksek yararı gözetilerek özel koruma tedbirleri temin edilir.

HUKUKİ YARDIM ADLİ YARDIMA ERİŞİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ HUKUKİ YARDIM BÜROLARI FARKINDALIĞI ARTIRMA YOLLARI

CİNSİYET KAYNAKLI SIĞINMA TALEPLERİ İDARİ GÖZETİM ALTINDAKİ KADIN SIĞINMACILAR VERİLERİN ÖLÇÜLMESİ GEÇİCİ KORUMA

GERİ GÖNDERMEME İLKESİ YAŞAMIN RİSK ALTINDA OLMASI İŞKENCE İNSANLIK DIŞI MUAMELE

EDA GÖKÇE COŞKUN BEYZA NUR EGE ELİF DİLEK YILMAZ