ÖĞR.GÖR.CEM SAMUT

REFLEKS GELİŞİM Çocuğun normal gelişiminde refleks ve reaksiyonların gerekli olduğu bilinmektedir. Bu refleksler ile oluşan cevaplar çocuğu dönme, oturma, emekleme ve ayakta durma gibi motor gelişimin ileri basamaklarına hazırlar. Normal gelişimde primitif refleksler zamanla kaybolarak yerini düzeltme ve denge reaksiyonlarına bırakırlar.

Primitif Refleksler

Moro Refleksi Çocuk sırtüstü yatış pozisyonunda iken ani bir ses,yattığı zeminin oynatılması veya ellerin tutulup hafifçe kaldırılarak aniden bırakılması gibi bir uyaran verildiğinde gövdede ekstansiyon, üst ekstremitelerde abduksiyon ve ekstansiyon, bunu izleyerek adduksiyon ve fleksiyon görülür. Doğumdan itibaren 4-6. aya kadar varlığı normaldir.

Kavrama(Yakalama) Refleksi Çocuğun avuç içine yapılan uyarı ile objeyi otomatik- kavramasıdır (palmar yakalama). Benzer bir diğer refleks ise ayak tabanına yapılan uyarım ile parmaklarda fleksiyon açığa çıkması ile oluşan plantar yakalama refleksidir. Palmar yakalama refleksi 4-6. aylara, plantar yakalama refleksi ise 9- 12. aylara kadar varlığını sürdürür.

Arama ve Emme Refleksi Ağız kenarına yapılan uyarı ile bebeğin başını o tarafa çevirmesi arama refleksi, dudaklara dokunmakla veya bir objenin ağza sokulması ile emme hareketinin başlaması ise emme refleksidir. Doğumdan sonra ilk 3 ayda görülür.

Adım Alma ve Otomatik Yürüme Refleksi Bebek dik pozisyonda destekli tutulurken gövde hafifçe öne doğru eğilerek bir ayak tabanı yüzeyle temas ettirildiğinde o ekstremitede ekstansiyon, diğer ekstremitede fleksiyon ile ilkel bir adım alma reaksiyonu açığa çıkar. İlk 2 ayda görülür.

Fleksör Çekme Refleksi Çocuk sırtüstü yatar, baş orta pozisyonda, ekstremiteler ekstansiyondadır. Bir ayağın plantar yüzüne verilen uyarı ile uyarılan ekstremite fleksiyona gider. İlk 2 ayda görülür.

Ekstansör İtme Refleksi Çocuk sırtüstü yatar, baş orta pozisyonda, bir bacak fleksiyon, diğeri ekstansiyon pozisyonundadır. Fleksiyondaki ekstremitenin plantar yüzeyine verilen uyarım ile o ekstremite ekstansiyona gider. Doğumdan sonra 2. aya kadar devam eder.

Çapraz Ekstansiyon Refleksi Çocuk sırtüstü yatar, baş orta pozisyondadır, bir bacak fleksiyon diğeri ekstansiyon pozisyonundadır. Ekstansiyondaki bacak fleksiyona getirildiğinde, fleksiyondaki bacak ekstansiyona gider. Çapraz ekstansiyon refleksi için diğer bir testte ise, çocuk sırtüstü baş orta pozisyonda ve her bir bacak ekstansiyonda iken bir uyluğun iç yüzüne hafif darbeleme şeklinde yapılan uyarı ile diğer bacakta ekstansiyon, adduksiyon ve internal rotasyon, ayak bileğinde plantar fleksiyon cevabı oluşur. İlk 2 ayda görülür.

Galant Reaksiyonu Bebek yüzükoyun ya da ventral pozisyonda destekli tutulur, işaret parmağı paralel tutularak, omurganın kenarından son kosta ve iliak bölgeye doğru hafif bir basınç uygulanır. Beklenen cevap verilen uyarı tarafına doğru bebeğin vücudunu lateral fleksiyona getirmesidir. İlk 2 ayda görülür.

Pozitif Destek Refleksi Ayaklar yere bastırıldığı zaman tabanın yere değmesinden kaynaklanan uyarı ve basınç nedeni ile intrinsik kasların uyarımı, alt ekstremitelerde ko- kontraksiyona yol açar. Bunun sonucu alt ekstremiteler bir sütun halini alır ve çocuk bunun üstünde durmaya çalışır. Doğumdan sonra 2-3. aya kadar varlığı normaldir. Test için çocuk koltuk altlarından tutularak ayak tabanları önce birkaç kere yere değdirildikten sonra bastırıldığında bacaklarda ekstansör tonus artar.

Negatif Destek Refleksi Ayağın yer ile temasının kesilmesi sonucu kontraksiyonun ortadan kalkması ve alt ekstremitelerin gevşek bir hal almasıdır. Test için çocuk ayakta tutulur. Ayak tabanları birkaç kere yere değdirildikten sonra yukarı kaldırıldığında, bacaklarda fleksör tonus artar. Yeni doğanda 3-5. aylara kadar görülür.

Asimetrik Tonik Boyun Refleksi(ATBR) Refleksi başlatan hareket boynun sağa veya sola rotasyonudur. Test için hasta yüzüstü veya sırtüstü baş orta pozisyonda, üst ve alt ekstremiteler ekstansiyonda yatırılır. Baş bir tarafa çevrilince, fasiyal taraf ekstremitelerde ekstansiyon, oksipital taraf ekstremitelerde ise fleksiyon açığa çıkar.Doğumdan sonra 4-6 ay süre ile var olması normaldir.

Simetrik Tonik Boyun Refleksi Başın aktif veya pasif olarak ekstansiyon veya fleksiyona getirilmesi ile açığa çıkar. Test için çocuk yüzüstü pozisyonda yatırılır.Baş fleksiyona getirildiğinde üst ekstremitelerde fleksör, alt ekstremitelerde ekstansör hipertonus, baş ekstansiyona getirildiğinde ise üst ekstremitelerde ekstansör, alt ekstremitelerde fleksör hipertonus açığa çıkar.

Tonik Labirent Refleks Yerçekimine karşı vücudun dik durmasını sağlar. Yüzükoyun yatan çocukta ayaklar fleksiyon durumunda ve karın altında, kollar da fleksiyonda ve göğüs hizasında durur. İlk 6 hafta içinde azalır ve ilk 3 ay içinde kaybolur.

DÜZELTME VE DENGE REAKSİYONLARI

Boyun Düzeltme Reaksiyonları Doğumdan 6 aya kadar varlığı normaldir. Çocuk sırtüstü baş orta pozisyonda yatarken,baş aktif veya pasif bir tarafa çevrilirse,vücut kalıp halinde aynı tarafa döner.

Vücut Düzeltme Reaksiyonu Boyun düzeltme reaksiyonu, yerini 6. aydan sonra, yaşam boyu sürecek olan vücut düzeltme reaksiyonuna bırakır. Başın rotasyonu ile vücutta segmental olarak dönme hareketi gerçekleşir.

Optik Düzeltme Reaksiyonu Gözler kapalı iken yerçekimine karşı çocuğun başını tutabilmesidir. Yüzüstü pozisyonda 2. ay, sırtüstü ve vertikal pozisyonda ise 6. ayda başlar ve yaşam boyu sürer.

Amfibi Reaksiyonu 6. ayda başlar, yaşam boyu sürer. Çocuk yüzüstü, baş orta pozisyonda ve kollar baş yanında ileri uzatılmış yatarken bir taraf pelvis yukarı kaldırılınca aynı taraf kol ve bacakta fleksiyon açığa çıkar.

Landau Refleksi 6 ay ile 2,5 yaş arası varlığı normaldir. Çocuk yüzüstü karın altından destekli boşlukta tutulurken,baş aktif veya pasif ekstansiyona getirildiğinde gövde ve bacaklar ekstansiyona gider.

Koruyucu Ekstansiyon Refleksi(Paraşüt Reaksiyonu) 6. Ayda başlar,yaşam boyu sürer. Çocuk ayak bileklerinden veya pelvisten tutularak baş aşağı pozisyonda yere doğru yaklaştırıldığında başını korumak için kollar ani ekstansiyona gider,parmaklarda ekstansiyon ve abduksiyon açığa çıkar.