+

KONULAR Osmanlıda Sefer Hazırlığı Sefer-i Hümayun

Osmanlı’da ordunun savaş için yola çıktığı andan, savaş bitip de geldiği yere geri döndüğü zamana kadar geçen süre ile bu süre zarfındaki olayların tamamına “ sefer ” denir. Padişahın başkumandan olarak bizzat ordusunun başında gittiği seferlere “ sefer-i hümayûn ” denir.

Sefer-i hümayun rekoru Fatih Sultan Mehmet ’de Yavuz’un 2 yıl, 2 ay süren Mısır harekatı, tarihimizin en uzun sefer-i hümayun – Kanuni Sultan Süleyman, saltanatının 10 yıl, 7 ay, 7 gününü sefer yollarında, muharebe meydanlarında geçirdi – Sefer-i hümayunlar dönemi, ikinci Mustafa’nın 1697 Zenta yenilgisiyle kapandı ve sonraki 225 yıl boyunca, hiçbir padişah fiilen orduya kumanda etmedi.

27 yıl, 3 ay saltanattan sonra Birinci Sultan Murad Hüdavendiğar’ın Birinci Kosova muharebesinde şehit olması üzerine, büyük oğlu Yıldırım Sultan Bayezid ( ) muharebe meydanında padişah ilan edildi. Saltanatı 13 yıl, 1 ay, 8 gündür. Babasının saltanatında ( ), 1370’lerden itibaren bir çok sefere katılmış, başkumandanlık da yapmıştı

Yıldırım’ın büyük oğlu Birinci Süleyman’ın ( ) saltanat müddeti7 yıl, 9 ay, 21 gündür. Anadolu seferleri yaptı. Bursa, Ankara, İzmir’e geldi. Kardeşi Müsa Çelebi’nin ( )Devri’ndeki seferleri dışında Bizans’ın 5. Kuşatmasında bulundu. Musa Çelebi’nin ağabeyi Çelebi Birinci Sultan Mehmed’in ( ) tek başına saltanatı 7 yıl, 10 aydır. Fetret Devri’ndeki seferleri dışında şu seferleri vardır. 1- İzmir (Aydın)-Karaman. 2- Romanya Sinop-Samsun (İsfendiyar/Candar Rumeli (serez, Şeyh Bedreddin üzerine) Amcası, Sultan Mustafa Üzerine Selanik 1421.

Çelebi Sultan Mehmed’in yerine tahta geçen oğlu İkinci Sultan Murad’ın ( ) saltanatı 28 yıl, 10 ay, 29 gündür. Sefer-i hümayunları: 1) Bizans’ın 6.cıkuşatması ) Selanik ) 1. Arnavudluk ) İsfendiyar ) Aydın-Menteşe-Teke ) Macaristan (Tuna kuzeyi) ) Selanik ) Erdel (Tuna kuzeyi)1437 (Erdel’de 45 gün kaldı). 9) Karaman ) Semendire ) Karaman ) 1. Mora ) Varna ) 2. Arnavudluk ) 2. Kosova ) 2. Mora ) 3. Arnavudluk Fatih Sultan Mehmed

Fatih’in oğlu Sultan Beyazid’in ( ) santanatı30 yıl, 11 ay, 22 gündür. Askerlik alanında dehası yoktu. Şu seferlere çıktı: 1) Morava (Macaristan üzerine) ) Boğdan (Moldova) (Akkerman) ) Arnavudluk (Sofya üzerinden) ) Güney Mora 1449 (Venedik üzerine) 5) Güney Mora 1500 (Venedik üzerine)

İkiNci Beyazid’in oğlu Yavuz Birinci Sultan Selim’in ( ) saltanatı 8 yıl, 4 ay, 28 gündür. Gerçek manada cihangirdir. 1556’da devleti Cihan Devleti haline getirmiş, Cezayir, Yemen gibi Ülkelere bizzat gitmese bile, o uzak memleketleri bile Osmanlı’ya katmıştır. 1) İran Safevi Türkmen devleti üzerine Çaldıran seferinde ( ) Safavi taht şehri Tebriz’e girdi, bu sefer 1 ay, 3 ay, 22 gün sürdü. 2) Mısır seferi ( ) 2 yıl, 2 ay, sürmekle Osmanlı tarihindeki en uzun sefer-i hümayundur. Halife titrini de üzerine alan Sultan Selim, Memlük taht şehri Kahire’ye, esli emevi taht şehri Şam’a, Küdüs’e ve Haleb’e bizzat girdi, Mekke ile Medine itaat etti. 3) Sefere çıkmak üzere iken Edirne yakınlarında ordusundaki otağ-ı hümayunda öldü.

Yavuz’un oğlu Kanuni İkinci Sultan Süleyman’ın ( ) saltanatı 45 yıl, 11 ay, 15 gün ve 13 sefer-i hümayununun toplamı 10 yıl, 7 ay, 7 gündür: 1) Belgrad 1521 (Şehir Macaristan’dan fehtedildi). 2) Rodos (Donanma da katıldı, bu arada Bodrum da Saint-Jean şövalyelerinden geri alındı). 3) 2. Macaristan: Mohaç 1526(Kaanüni2ye Macaristan Fatihi unvanını kazandırdı). 4) 1. Almanya: Viyana (Beç) ) 2. Almanya ) 1. İran , 1 yıl, 6 ay, 27 gün sürdü. Kaanuni Tebriz’e ve Bagdad’a 7) Korfu ve Polya 1537 (donanmada Barbaros’un yönetiminde katıldı9. 8) Boğdan (moldovya) ) Budin 1541 (Budin=Macaristan eyaleti kuruldu. 10) Estergon ) 2. İran , 1 yıl, 8 ay, 23 gün sürdü, padişah yeniden Tebriz’e geldi. 12) 3. İran Yıl, 11 ay, 3 gün süren en uzun sefer-i hümayunu oldu. Nahcivan seferi de denir, padişah revan’a (erivan,)girdi. 13)Sigetvar 1566, burada öldü.

Ordunun başında sefere çıkan son padişah Sultan II. Mustafa‘dır. Venediklerin Sakız Adası’nı zabtettiği buhranlı bir devrede tahta çıktı. Dedesi Sultan Kanuni’nin cihangirâne yolunda yürüyeceğini ilan etti. Bu arada Sakız geri alındı ve Venedik, Ege’den tamamen silindi.

Ertesi sene (1697) padişah üçüncü ve son seferine çıktı. Karşı tarafın başında, tarihin en büyük askerlerinden ve dünyaca meşhur kumandan Prens Eugene vardı. Osmanlı ordusu Tisa Nehri’ni geçerken, Prens birdenbire ortaya çıkıp nehrin üzerindeki köprüleri topa tuttu. Köprülerin üzerindeki askerler suya döküldü. Geri kalanı nehrin iki tarafında kaldı. Alman ordusu, beri taraftaki Osmanlı askerlerini imha ederken, karşı sahildekiler hâdiseye seyirci kalmak acısını yaşadı. Sadrazam Elmas Mehmed Paşa başta olmak üzere en değerli kumandanlar şehid düştü. Padişahın mührü ve bu arada Macar krallık tacı düşmanın eline geçti.

Kuruluşundan 1699 Karlofça Antlaşması’na kadar geçen süreçte girdiği birçok muharebeden galibiyetle çıkan Osmanlı Devleti, bu maharetini, savaş meydanlarında orduyu sevk ve idaredeki ustalığı kadar, sefer öncesi ve sefer sırasındaki organizasyonuna da borçludur. Askerin savaş meydanına sağlıklı ve dinç bir şekilde varmasından, uzun süren seferlerde ordunun her türlü ihtiyacını sağlayabilecek mekanizmanın kurulmasına kadar her şey başlı başına bir maharettir ve Osmanlılar bu mahareti uzun yıllar sürdürebilmişti…

Sefer kararı Divan-ı humayun’da uzun müzakereler neticesinde alınırdı. Bu müzakereler sırasında, seferin gerekli olup olmadığı, düşmanın ve Osmanlı ordusunun durumu tartışılır, hudud boyundaki beylerbeyilerin gönderdikleri raporlar okunur, sefere katılacak asker sayısı tesbit edilir, seferin Osmanlı maliyesine getireceği yük hesaplanır ve savaş için gerekli malzemenin ve paranın ne kadarının devlet hazinesinden, ne kadarının vergilendirme usulüyle halktan toplanacağına karar verilirdi.

Ordunun sefere gidiş ve dönüşü sırasındaki intizam ve disiplini, geçtiği mahallerde yağma, tecavüz ve taarruzda bulunmaması, ordugâhın ve etrafın temizliği, karargâhta hâkim olan sükûnet ve sessizlik, batılı müelliflerin dikkatini ve hayranlığını celbetmiştir.

ASKERLERİN SIRALAMASI ŞÖYLEYDİ Dokuzar atlıdan oluşan 100 dizi halinde 900 HASSA ASKERİ Altışar hayvanlık 900 dizi halinde deve (yiyecek içecek cephane) 1000 kişilik CEBECİ,500 kişilik LAĞIMCI taburu. Anadolu Tımarlı Sipahiler Nişancı,Rumeli ve Anadolu kazaskerleri, 4 vezir sancak beyleri,sonra subaylar kişilik yeniçeri 7 sırmalı sancak ve 7 tuğ taşıyan 14 sancaktar ve tuğcu. 200 kişilik mehter takımı 400 kişilik solak 35i sağda 35i solda olmak üzere 70 kişilik “peyk” taburu. Ordunun su ihtiyacı için sakalar Padişahın arkasında topçular hafif piyade alayları azaplar ve diğer birlikler 2100 katır padişah hazine ve eşyalarını taşır