Field Geology Muhittin Görmüş Department of Geology Lecture 4 http://www.biltek.tubitak. gov.tr/bilgipaket/jeolojik /index.htm Muhittin Görmüş Department of Geology Lecture 4 http://members.cox.net/jdmount/paleont.html

Topics Stratigraphical Units Lithostratigraphical units Bed, Member M. Görmüş, Ankara University Stratigraphical Units Lithostratigraphical units Bed, Member Formation Group Topics

M. Görmüş, Ankara University Various rocks may be studied in the field works for different aims such as stratigraphy, tectonics, paleontology, sedimentaology, applied geology, mining geology, petrograph, minerology and etc. At first, we have to get a geological map by dividing and recognizing of lithological units seen on outcrops. For a better geological map, we have to know strtaigraphical units. Stratigraphic Units

M. Görmüş, Ankara University A stratigraphic unit can be defined as a mappable or recognizable unity composed of special physical, chemical and biological characteristics. In general, the following characteristics are taken into considerations: - Lithological features (lithostratigraphy/lithodem) - Biological features (biostratigraphy) - Chronostratigraphical features (chronostratigraphy) - Geological times (geochronology) - Sysmic characteristics (sysmic stratigraphy) - Magnetic features (magnetostratigraphy) - Sequence characteristics (sequence stratigraphy) - Ecologic parameters (ecostratigraphy) Stratigraphic Units

Stratigraphical Units M. Görmüş, Ankara University North American Stratigraphic Code, 1983 Boggs, 2012

M. Görmüş, Ankara University Stratigraphic Units Boggs, 2012

Lithostratigraphic Units M. Görmüş, Ankara University Lithostratigraphic Units North American Stratigraphic Code, 1983 Boggs, 2012

Lithostratigraphic Units M. Görmüş, Ankara University Lithostratigraphic Units Boggs, 2012 Boundaries of lithostratigraphical units are mainly based on the folowings; - Elevation characteristics, geomorphological view - Natural colour - Dreinage system (valley patterns) - Plant Cover (vegatation)

Lithostratigraphic Units M. Görmüş, Ankara University 30 March 2013 Litostratigrafi, katmanların litolojik özelliklerine dayanılarak ayırtlanan sedimanter, volkano-klastik ve meta-sedimanter kayaç kütleleri ile ilgili çalışılmadır. Bu birimler genellikle istiflenme kurallarına uyar Litostratigrafik birimler petroğrafi, mineraloji, jeokimya ve paleontolojiyle yakından ilişkilidir. Litostratigrafi terimleri paleontolojik terimlere dayandırılarak tanımlanamaz ve zaman kavramından tamamen bağımsızdır. Bir litostratiğrafi birimi, bir ya da daha fazla litoloji tipinden oluşmuş, kendi içinde bir bütünlük gösteren ve komşu birimlerden fiziksel özellikleriyle ayrılan bir kaya birimidir. Bir litoloji biriminin alt, üst ve yanal sınırları ENGEBE, RENK, VADİ SİSTEMİ, BİTKİ ÖRTÜSÜ gibi fiziksel özelliklerindeki değişmesi esas alınır. Bu değişmenin sahada görülebilmesi ve izlenebilmesi gereklidir. Sınırların dereceli geçişli olması halinde, birimleri ayırtlayan sınır çizgisi uygun ve pratik bir yerden geçirilir. Dolayısıyla, litostratigrafi birimlerin tanımları kolayca ulaşılabilen stratotip ya da tip kesite dayandırılır. Lithostratigraphic Units

Lithostratigraphic Units M. Görmüş, Ankara University 30 March 2013 Lithostratigraphic Units Boggs, 2012

Lithostratigraphic Units M. Görmüş, Ankara University 30 March 2013 Lithostratigraphic Units Boggs, 2012

Bed M. Görmüş, Ankara University North American Stratigraphic Code, 1983 Boggs, 2012

M. Görmüş, Ankara University Bed Tabaka : Litostratiğrafi birimlerinin en alt mertebesidir. Altında ve üstünde bulunan diğer kayalardan gözle açıkça ayırt edilebilen bir kaya birimidir. Tanımlanması yararlı görülen ve seçilmiş bir tip kesite dayandırılan bir veya birkaç tabakaya özel bir ad verilir. Bu ad, tip kesitin bulunduğu yerin coğrafya adından, litolojiden ve “tabaka” teriminden oluşur (Örneğin Boztepe Kireçtaşı Tabakası ). Eğer bir tabaka bir bölgedeki stratigrafik istif içerisindeki tek bir tabakaysa ve diğer tabakalarla karıştırılmayacak kadar belirginse bu tabaka veya seviyeye "anahtar tabaka" ya da "anahtar seviye", veya "klavuz tabaka" ya da "klavuz seviye" denir. Bu kontrol biriminin altındaki ve üstündeki birimler, başka bölgelerde bu kontrol birimine göre oldukça güvenli bir şekilde korele edilebilirler. Eğer bir istifte iki ya da daha çok sayıda anahtar seviye varsa bu daha doğru bir korelasyon yapılmasını sağlar

M. Görmüş, Ankara University Bed

M. Görmüş, Ankara University Bed

M. Görmüş, Ankara University Bed

Member M. Görmüş, Ankara University North American Stratigraphic Code, 1983 Boggs, 2012

Üye tanımında kalınlık yönünden bir sınırlama yoktur. M. Görmüş, Ankara University 30 March 2013 Member Üye : Mertebece formasyonun bir altında bulunan bir kaya birimidir, formasyonun bir bölümünü oluşturur. Formasyon içinde kendisine komşu olan diğer kısımlardan, litolojik özellikleri bakımından ayırt edilir. Üye tanımında kalınlık yönünden bir sınırlama yoktur. Bir üye seçilmiş bir tip kesit ile belirtilir. Üyenin adı, tip yeri ve tip kesitteki bir coğrafya adından alınır ve mümkünse kendisini oluşturan kayalardan egemen olanın adı ile birlikte kullanılır (örneğin Çaltepe dolomit Üyesi).

Formation M. Görmüş, Ankara University 30 March 2013 North American Stratigraphic Code, 1983 Boggs, 2012

M. Görmüş, Ankara University Formation Formasyon : Bir veya birkaç tip litolojiden oluşan ve yapısındaki belirgin litoloji özelliğinden dolayı komşu birimden ayırt edilebilen kaya birimidir. Formasyon, çalışılan bölgenin genel jeolojik durumunu anlatmak ve yorumlamak için kullanılan esas birimdir. Formasyon mertebesindeki birimin kalınlığı birkaç metreden yüzlerce metreye kadar değişebilir. Pratik yönden formasyonun temel özelliği 1:25.000 ölçekli haritaya geçirilebilen bir kaya birimi olmasıdır. Formasyonun adı, tip yer ve tip kesitteki bir coğrafya adından alınır (örneğin, Söbüdağ Formasyonu) Ancak formasyon tek bir litolojiden oluşmuşsa coğrafya adı ve litoloji adı kullanılabilir.

Formation Formasyon ve litodem kısaltmalarına dikkat ediniz. M. Görmüş, Ankara University Formation Üst Kretase yaşlı formasyon ve litodemlere örnekler Kısaltma Formasyon/Litodem adı /Engebe / Renk /Vadi sistemi /Bitki Örtüsü-insan yapıları UCz: Zorbehan Formasyonu / Sert engebeli/ Gri /Kaba dentritik / İklim nedeniyle az UCk: Kırankaya Formasyonu / Killi kçt seviyeler içeren morfoloji/ Sarımsı/ İklim nedeniyle az UCd: Deveci Volkanikleri / Sert engebeli / Koyu renkli / kaba dentritik/ çok az bitki gelişimi (LİTODEM) Ucu: Ulupınar Formasyonu / az eğimli engebe/ Yeşilimsi, sarı / orta, yer yer ince dentritik / kaysı ağaçlı sahalar UCtr: Tohma Resifi / Sert, tabakalı, masif / Sarımsı /Kaba dentritik / kurak olmasından bitki örtüsüz, kaysı ağaçlı sahalar var JCoc: Ofiyolitik Karışık / Çıkıntısız, az eğimli engebe /Yeşil renkli / Orta dentritik vadi sistemi / bitki örtüsüz, elverişsiz (LİTODEM) Formasyon ve litodem kısaltmalarına dikkat ediniz.

M. Görmüş, Ankara University Formation Hekimhan yöresi Google Earth görüntüsü, renk farklılıklarına dikkat ediniz

M. Görmüş, Ankara University Formation MİYOSEN EOSEN ÜST KRETASE FAY

M. Görmüş, Ankara University Formation

M. Görmüş, Ankara University Formation

M. Görmüş, Ankara University Formation

Group/SuperGroup M. Görmüş, Ankara University North American Stratigraphic Code, 1983 Boggs, 2012

Mertebece formasyonun üzerinde bulunan bir litostratiğrafi birimidir. M. Görmüş, Ankara University Group/SuperGroup Grup : Mertebece formasyonun üzerinde bulunan bir litostratiğrafi birimidir. Belirli ortak özellikleri olan doğal ilişkili iki veya daha çok sayıda komşu formasyonlar topluluğundan oluşur. Bir grubun tip kesiti veya yardımcı kesitleri yoktur Grup bir kaya birimi olarak önerilirken, grubu oluşturan formasyonlar ve bunları birleştiren özellikler ayrıntılı olarak anlatılmalıdır. Bir grubun adı, öncelikle onu oluşturan formasyonların tip yerlerine yakın bir coğrafya adından alınmalıdır ( Örneğin Seydişehir grubu. Üsgrup: Belirgin ortak özellikleri olan iki veya daha fazla sayıda komşu gruplar için üsgrup terimi kullanılır.

Group/SuperGroup M. Görmüş, Ankara University North American Stratigraphic Code, 1983 Boggs, 2012

Group/SuperGroup transgresyon - regresyon tam seri (grup) M. Görmüş, Ankara University Group/SuperGroup transgresyon - regresyon tam seri (grup) Burada alttan üste doğru Tohma Resifleri, Ulupınar Fm, Kırankaya Fm ve Zorbehan Fm, Hekimhan Grubu olarak isimlendirilebilir.