NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Hâsılat kavramları Firmaların kârı maksimize ettikleri varsayılır. Kâr toplam hâsılat ile toplam maliyet arasındaki farktır. Kârı analiz etmek için hâsılat.
Advertisements

621- S.T.M.M. HS T.M. HS Satılan malların maliyeti kaydı. 2)Satışlar = (-)Satışların Maliyeti =( ) =Brüt satış karı.
KARADENİZ HAVZASINDA SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI Proje Bütçesinin Hazırlanması - -- Proje Bütçesinin Hazırlanması -
MAKRO EKONOMİ 3. HAFTA.
Sigorta Denetleme Kurulu
İŞLE 524 – İŞLE 531 Yönetim Muhasebesi
2 Yatırım Karlılık Analizleri Finansal Analizler Basit Yöntemler İndirgenmiş Yöntemler Karlılık Yöntemi Geri Ödeme Süresi Yöntemi Net Bugünkü Değer Yöntemi.
Bağımsız Denetim ile Vergi Denetimi Arasındaki Geçişler
PAZARLAMA MEVZUATI Paket Tur Sözleşmeleri. ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılmayan di ğ er turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte, her.
1 KAMU İHALE KANUNU KİK YAVUZ ATEŞ MALİ HİZMETLER UZMANI.
Vergilendirme İşlemleri
MUHASEBE VE FİNANSMAN ALANI 1-TANIMI VE KAPSAMI işletmelerin kuruluşu, faaliyetlerine ait belgelerin tasnifi, kayıt işlemleri, dosyalama ve arşivleme işlemleri,
HAZIRLAYANIN; ADI SOYADI; İLVE ÇEBİ NUMARA:
Doç. Dr. Sait Y. KAYGUSUZ. SEMİNER İÇERİĞİ Pazarlama 1.FİNANSAL ANALİZDE KULLANILAN YÖNTEMLER 2.ANALİZ KAPSAMINDA İNCELENECEK KONULAR.
VARLIKLARIN İZLENMESİ Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
VARLIKLARIN İZLENMESİ Menkul Kıymetler
BANKALARIN TANIMI, FAALİYETLERİ, TÜRLERİ
ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI
Devlet Muhasebe Standartları
Hazırlayan : İbrahim Gökhan Uzun
MALİ İŞLEMLERİN İZLENMESİ
PARANIN ZAMAN DEĞERİ.
GENEL MUHASEBE.
Türkiye Muhasebe Uzmanlığı Kongresi (5/10/2017)
RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ OLAYLAR
ÜNİTE 1: FİNANS YÖNETİMİ.
MUHASEBEYE GİRİŞ Muhasebenin Tanımı Muhasebenin Türleri
FORFAITING Dr. ÇAĞATAY Orçun.
BÖLÜM 3-GELİR VERGİSİ & VERGİ MATRAHININ TESPİTİ
FİNANSAL PLANLAMA.
FİNANSÇI OLMAYANLAR İÇİN FİNANS
ÜRETİM YÖNETİMİ.
Bölüm 9 İş Yönetim Stratejileri : Rekabet Stratejileri
Devlet Muhasebe Standartları
Ersin GÖKGÜN / Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Oda Sekreteri
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KAR DAĞITIM KARARLARI.
GELECEK PİYASASI İŞLEMLERİ
Sözleşme Sözleşme Türleri
Devlet Muhasebe Standartları
YOKLUK VE BUTLAN HUKUKİ İŞLEMLERDE HÜKÜMSÜZLÜK
FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR
PARANIN ZAMAN DEĞERİ.
Devlet Muhasebe Standartları
FI – Finansal Muhasebe Genel Sunumu
12 Ticari Alacaklar 12 Ticari Alacaklar 22 Ticari Alacaklar
TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ DERNEĞİ
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNDE KATKILAR, KESİNTİLER ve DENETİM
III.Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar ( ) nolu hesaplar)
PARANIN ZAMAN DEĞERİ.
RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ OLAYLAR
Burhan ERAY Mali Müşavir & Bağımsız Denetçi
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
19. Diğer Dönen Varlıklar 19. Diğer Dönen Varlıklar 190 Devreden KDV
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
HESAP KAVRAMI VE İŞLEYİŞİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Sermaye Maliyeti Sermaye maliyeti; kullanılan veya kullanılması planlanan her çeşit kaynağın, maliyetlerinin ağırlıkları dikkate alınarak ortalamasının.
TİCARET HUKUKU BİLGİSİ
9- BELEDİYELERDE TEŞKİLİ ZORUNLU GECEKONDU FONU İLE İLGİLİ TÜM İŞLEMLER :
Sunum transkripti:

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ULUSLAR ARASI MUHASEBE STANDARTLARI TMS 17 KİRALAMA İŞLEMLERİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

TMS 17 KİRALAMA İŞLEMLERİ STANDARDIN AMACI Bu Standardın amacı; gerçekleştirilen kiralama işlemlerine ilişkin olarak kiracı ve kiraya veren tarafından uygulanması gereken muhasebe politikalarını ve yapılacak açıklamaları belirlemektir. STANDARDIN KAPSAMI Bu Standart, aşağıda yer alanlar hariç olmak üzere her çeşit kirala- ma işleminin muhasebeleştirilmesinde kullanılır: Maden, petrol, doğalgaz ve benzeri yeniden teşekkülü mümkün olmayan kaynakların araştırılması ve kullanılmasına ilişkin kiralama iş- lemleri; ve Sinema filmleri, videokasetler, oyunlar, el yazıları, patentler ve telif hakları gibi hak ve ürünlerin lisans anlaşmaları. Bu Standart aşağıda yer alan varlıkların ölçülmesinde kullanılmaz: Kiracıları tarafından yatırım amaçlı olarak elde tutulan gayri- menkuller (bakınız: TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller); Kiraya verenlerin faaliyet kiralaması çerçevesinde kiraya verdik- leri yatırım amaçlı gayrimenkuller (bakınız: TMS 40); Kiracıları tarafından finansal kiralama çerçevesinde elde tutulan canlı varlıklar (bakınız: TMS 41 Tarımsal Faaliyetler); veya Kiraya verenleri tarafından faaliyet kiralaması çerçevesinde ki- raya verilen canlı varlıklar (bakınız: TMS 41). Bu standart, kiralama sözleşmesine konu varlıkların kullanımı ve bakımıyla ilgili önemli hizmetlerin kiraya verenden talep edilebildiği sözleşmeler de dahil olmak üzere, bu varlıkların kullanım hakkının ki- racıya aktarıldığı sözleşmelere uygulanır. Bu Standart, sözleşme taraşa- rından birinin diğerine sözleşme konusu varlığın kullanım hakkını aktar- madığı hizmet sözleşmelerine uygulanmaz. 11.2.1. TANIMLAR Bu Standartta geçen terimlerin anlamları aşağıdaki gibidir: Kiralama: Kiraya verenin bir varlığın kullanım hakkını, bir ödeme veya ödeme planı karşılığında, taraşarca kararlaştırılmış bir zaman süre- since kiracıya devrettiği sözleşmedir. Finansal kiralama: Bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kay- naklanan her türlü risk ve yararların devredildiği sözleşmedir. Sözleşme süresi sonunda, mülkiyet devredilebilir veya

devredilmeyebilir. Faaliyet kiralaması: Finansal kiralama dışındaki kiralamadır. iptal edilemeyen kiralama: Yalnızca aşağıdaki koşullardan her- hangi birinin gerçekleşmesi durumunda iptal edilebilen kiralamalar, ip- tal edilemeyen kiralamadır: Meydana gelme olasılığı oldukça düşük bir koşulun gerçekleş- miş olması; Kiraya verenin rızasının bulunması; Kiracının kiralama konusu varlıkla aynı veya eşit türden bir var- lığı aynı kiraya verenden kiralaması; veya d) Sözleşmenin başlangıcı itibariyle; sözleşmenin ilgili sözleşmenin iptalini caydıracak miktarda ek bir yapılmasının gerekmesi. Kiralama sözleşmesinin başlangıcı: Sözleşme veya taraşarın kiralamanın temel koşullarına ilişkin bulundukları ta- rihten erken olanıdır. Bu tarih itibariyle: iptali için ödemenin tarihinden taahhütte Kiralama işlemleri faaliyet kiralaması veya finansal kiralama ola- rak sınışandırılır; ve işlemin finansal kiralama olarak sınışandırılması durumunda, ki- ralama süresinin başlangıcında muhasebeleştirilmesi gereken tutarlar be- lirlenir. Kiralama süresinin başlangıcı: Kiracının kiralamış olduğu varlı- ğı kullanma hakkını kazandığı tarihtir. Söz konusu tarih, kiralama söz- leşmesinin ilk kez muhasebeleştirildiği tarihi ifade eder (örneğin, kirala- ma işleminden kaynaklanan varlık, borç, gelir ve giderlerin muhasebe- leştirilmesi). Kiralama süresi: Sözleşmede belirtilen iptal edilemeyen kiralama kiracıya bedelsiz süresidir. Ancak, kiralama sözleşmesinin sözleş- mede belirtilen sürenin bitiminde olarak süre uza- tımı hakkı tanınmış başlangıcında bedelli veya ve kiralama sözleşmesinin başlangıcında kiracının bu hakkı kullanacağı neredeyse kesin ise, bu ilave süre de kiralama sü- resi içinde değerlendirilir. Asgari kira ödemeleri: Kiracının kiralama süresince aşağıdakiler- le birlikte; koşullu kira, hizmet maliyetleri ile vergiler gibi kiraya veren tarafından ödenen ve kiraya verene tazmin edilenler hariç, ödemek zo- runda olduğu veya ödemesi gerekebilecek tutarları ifade eder: Kiracı açısından, kiracının kendisi veya kiracı ile ilişkili diğer bir tarafça garanti edilen tutarlar; veya Kiraya veren açısından, kendisine aşağıda yer alanlar tarafından garanti edilmiş kalıntı değer: Kiracı; Kiracıyla ilişkili diğer bir taraf; veya

e) Garanti altındaki yükümlülükleri karşılamaya yetecek finansal güce sahip olan ve kiraya verenle herhangi bir ilişkisi bulunmayan üçün- cü bir taraf. Ancak, kiracının ilgili varlığı opsiyonun kullanılabilir olduğu tarih- teki gerçeğe uygun değerinden önemli ölçüde düşük olması beklenen bir fiyattan satın alma opsiyonu bulunması durumunda; ilgili opsiyon ki- racı tarafından kullanılacağından, kiralama sözleşmesinin başlangıcı iti- bariyle asgari kira ödemeleri, söz konusu satın alma opsiyonunun bek- lenen kullanılma tarihine kadar kiralama süresi boyunca yapılacak asga- ri ödemeleri ve ilgili opsiyonun kullanımına ilişkin diğer ödemeleri içe- rir. Gerçeğe uygun değer: Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve is- tekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun öden- mesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır. Yararlı ekonomik ömür: Bir varlığın bir veya daha fazla kullanıcı tarafından ekonomik olarak kullanılacağı tahmin edilen süreyi; veya Bir veya daha fazla kullanıcı tarafından ilgili varlıktan elde edil- mesi beklenen üretim sayısı veya benzeri üretim birimini ifade eder. Yararlı ömür: Kiralama süresinin başlangıcından itibaren ve kira- lama süresiyle sınırlı olmaksızın, bir varlığın işletmeye ekonomik fayda sağlaması beklenen tahmini süredir. Kiralama konusu varlığın garanti edilmiş kalıntı değeri: Kiracı açısından, kalıntı değerin kiracı veya kiracıyla ilişkili taraf- larca garanti edilmiş kısmını (garanti edilmiş tutarın herhangi bir durum- da ödenebilecek azami tutarını); ve Kiraya veren açısından, kalıntı değerin, kiracı tarafından ya da kiraya verenle ilişkili olmayan ve garanti kapsamındaki yükümlülükleri yerine getirebilecek finansal güce sahip üçüncü bir şahıs tarafından ga- ranti edilmiş kısmını ifade eder. Garanti edilmemiş kalıntı değer: Kiralanan varlığın kalıntı değe- rinin kiraya verene ödenmesi garanti edilmemiş veya yalnızca kiraya ve- renle ilişkili taraşarca garanti edilmiş kısmıdır. Başlangıç doğrudan (direkt) maliyetleri: Kiraya verenin üretici veya satıcı olduğu kiralamalarda bunlar tarafından yüklenilenler hariç ol- mak üzere, kiralama sözleşmesinin müzakere ve tanzim edilmesiyle doğrudan ilişkilendirilebilen ek maliyetlerdir. Brüt kiralama yatırımı:

Kiraya veren tarafından finansal kiralama çerçevesinde elde edil- mesi mümkün asgari kira ödemeleri, ve Kiraya verene ait olacak garanti edilmemiş kalıntı değerin topla- mıdır. Net kiralama yatırımı: Brüt kiralama yatırımının, kiralama işle- minde zımnen yer alan faiz oranında iskonto edilen kısmıdır. Kazanılmamış finansman geliri: Brüt kiralama yatırımı ile Net kiralama yatırımı arasındaki farktır. Kiralama sözleşmesi zımni faiz oranı: Kiralama sözleşmesi baş- langıcında, asgari kira ödemeleri ve garanti edilmemiş kalıntı değerin bugünkü değeri toplamını, kiralama konusu varlığın gerçeğe uygun de- ğeri ile kiraya verene ait her çeşit başlangıç doğrudan maliyetinin topla- mına eşitleyen iskonto oranıdır. Kiracının alternatif borçlanma faiz oranı: Benzer bir kiralama işle- minde kiracının ödemek zorunda olduğu faiz oranını; böyle bir oran be- lirlenememesi durumunda, kiralama sözleşmesinin başlangıcında kirala- ma konusu varlığın satın alınması için borçlanılması gereken tutara iliş- kin olarak benzer vade ve teminatlar çerçevesinde kiracı tarafından kat- lanılması gereken faiz oranını ifade eder. Koşullu kira: Kira ödemelerinin tutar olarak sabitlenmemiş ve ki- ralanan varlığı elde bulundurma süresi dışındaki nedenlerle değişen kıs- mıdır (örneğin; gelecekteki satışların yüzdesi, varlığın gelecekteki kulla- nım miktarı, gelecekteki fiyat endeksleri, gelecekteki piyasa faiz hadleri gibi). Bir kiralama sözleşmesi veya taahhüt, kiralama sözleşmesinin baş- langıcı ile kiralama süresinin başlangıcı arasındaki dönemde, kiralanan varlığın inşa veya satın alma maliyetlerinde ya da genel fiyat düzeyi gi- bi diğer her türlü maliyet veya değer ölçülerinde veya kiraya verenin fi- nansman maliyetindeki değişikliklere göre ilgili kira ödemelerinin düzel- tilmesi koşulunu içerebilir. Söz konusu durumda, bu Standardın uygu- lanması açısından, ilgili değişikliklerin kiralama sözleşmesinin başlangı- cında oluştuğu kabul edilir. Kiralama tanımı, kararlaştırılan koşulların gerçekleştirilmesi duru- munda kiracıya, kiralamış olduğu varlığın mülkiyetini elde etme opsiyo- nu veren kira sözleşmelerini de içerir. Söz konusu sözleşmeler bazen, mülkiyeti iktisap sonucunu doğuran kiralama sözleşmeleri olarak da bi- linir.

STANDARDIN GETiRDiKLERi TMS 17’de yer alan düzenlemeler, 319 sıra numaralı VUK Genel Tebliğ ile önemli ölçüde paralellik göstermektedir. Borçlanma maliyetle- rinin muhasebeleştirilmesi açısından ise farklılık göstermektedir. Finan- sal kiralama yapan işletmenin (kiracı), TMS 17’ye göre borçlanma mali- yetini aktişeştirmesi söz konusu değildir (Bknz. TMS 17 ve TMS 23). TMS 17 kiralama sözleşmelerini iki sınıfa ayırmaktadır. Bu sınışar- dan biri “Finansal Kiralama” sözleşmeleri, diğeri ise “Faaliyet Kiralama- sı” sözleşmeleridir. Sözleşmelerin sınışandırılması TMS 17’ye göre aşağı- daki şekilde olmaktadır: Bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan risk ve yarar- ların tamamının devredildiği kiralamalar, finansal kiralama olarak sınıf- landırılır. Bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan risk ve yararların tamamının devredilmediği kiralamalar ise faaliyet kiralaması olarak sınışandırılır. Bir kiralamanın finansal kiralama mı yoksa faaliyet kiralaması mı ol- duğunun tespitinde, sözleşmenin şeklinden ziyade işlemin özü esas alı- nır. Aşağıda yer alan kriterlerin birlikte ya da tek başlarına var oldukla- rı kiralama işlemleri finansal kiralama olarak kabul edilir: Kiralama sözleşmesinde, kiralanan varlığın mülkiyetinin kiralama süresi sonunda veya daha önce kiracıya geçeceğinin öngörülmesi; Kiracıya, kiralanan varlığı buna ilişkin opsiyonun kullanım tari- hinde oluşması beklenen gerçeğe uygun değerinden çok daha düşük bir bedelle satın alma opsiyonu verilmesi nedeniyle, kiralama sözleşmesinin başlangıcı itibariyle kiracı tarafından bu opsiyonun kullanılacağının bek- lenmesi; Mülkiyet kiracıya geçmeyecek dahi olsa, kira süresinin kiralanan varlığın ekonomik ömrünün büyük bir bölümünü kapsaması; Kiralama sözleşmesinin başlangıcı itibariyle, asgari kira ödeme- lerinin bugünkü değerlerinin, en az, kiralanan varlığın gerçeğe uygun değerine eşit olması; ve Kiralanan varlığın, üzerinde büyük değişiklikler yapılmadığı sü- rece, sadece kiracı tarafından kullanılabilecek özel bir yapıda olması. Aşağıda yer alan kriterlerin birlikte veya tek başlarına var oldukla- rı durumlar, yine ilgili kiralama işleminin finansal kiralama olarak nite- lendirilmesi sonucunu doğurur: a) Kiracının kiralama işlemini feshedebilmesi durumunda, kiraya verenin fesih işleminden kaynaklanan zararlarının kiracı

tarafından kar- şılanması; Kalıntı değerin gerçeğe uygun değerindeki değişmelerden kay- naklanan kazanç ya da kayıpların kiracıya ait olması (örneğin kiralama süresi sonundaki satış gelirlerinin tamamına eşit bir kira indirimi şek- linde); Kiracının, piyasa fiyatının çok daha altında bir bedelle bir dönem daha kiralamayı sürdürme hakkının bulunması. KiRALAMA SÖZLEşMESiNiN KiRACININ FiNANSAL TABLOLARINDA GÖSTERiLMESi Finansal Kiralamalar Kiracılar finansal kiralama işlemlerini, kiralama sözleşmesinin başı itibariyle tespit edilmiş, gerçeğe uygun değer ya da asgari kira ödeme- lerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden bilançolarında varlık ve borç olarak muhasebeleştirir. Kiralanan varlık, kiracı işletmenin varlıkları arasında gözüktüğün- den, varlığa ilişkin amortisman da kiracı tarafından gider olarak kayde- dilir. Kiracı işletme benzer varlıklar için uyguladığı amortisman yöntemi- ni kiraladığı varlık için de uygular. Amortisman ile ilgili işlemler TMS 16 ve TMS 38 çerçevesinde uygulanır. Kira ödemeleri banka kredisinin geri ödemesi gibi, anapara ve faiz ödemesi şeklinde muhasebeleştirilir. Finansal kiralama işlemine ilişkin gerekli açıklamalar da finansal tablolar ekinde sunulur. Faaliyet Kiralamaları Faaliyet kiralamasında kira konusu varlık kiraya veren işletmenin varlıkları arasında yer alır. Dolayısıyla kira konusu varlık kiracı işletme- nin bilançosunda yer almaz. Faaliyet kiralamasında, yapılan kira ödemeleri doğrusal (eşit paylı) olarak kiralama süresi boyunca gider olarak muhasebeleştirilir. Faaliyet kiralamasında, yapılan kira ödemeleri, ödemeler bu yönte- me dayandırılmasa dahi başka bir sistematik yaklaşım kiracının bekledi- ği faydanın zamanlamasını daha iyi yansıtmadıkça, doğrusal (eşit paylı) bir şekilde gider olarak muhasebeleştirilir. Faaliyet kiralaması işlemine ilişkin gerekli açıklamalar da finansal tablolar ekinde sunulur. 11.3.2. KiRALAMA SÖZLEş KiRAYA VERENiN FiNANSAL TABLOLARINDA GÖSTERiLMESi

11.3.2.1. Finansal Kiralamalar Kiraya verenler, finansal kiralamaya konu edilmiş varlıkları bilançola- rına yansıtırlar ve net kiralama yatırımı tutarına eşit tutarda bir alacak ola- rak gösterirler. Finansal kiralamada, bir varlığa hukuken sahip olmaktan kaynaklanan tüm risk ve yararları kiraya veren tarafından devredildiğinden, kiraya verenin alacaklı olduğu kira ödemeleri, kendisinin yapmış olduğu yatırım ve diğer hizmetlerini karş ve kendisine bir fayda sağlamak amacıyla, yatırmış olduğu anaparanın geri dönüş ve finansman geliri ş dikkate alınır. Kiralama konusu varlığa ilişkin amortismanın kiraya veren tarafından muhasebeleştirilmesi mümkün değildir. Üreticiler ve satıcılar, genellikle müşterilerine bir varlığı satın alma ve- ya kiralama seçeneğini sunarlar. Herhangi bir varlığın üretici ya da satıcı konumdakiler tarafından finansal kiralama suretiyle kiralanması sonucunda iki farklı gelir oluşur: a) Kiralanan varlığın, normal satış fiyatlarında, uygulanabilir miktar ve ticari indirimler de dikkate alınmak suretiyle kesin olarak satış edi- lecek kâr veya zarar tutarına eş tutarda kâr veya zarar; ve b) Kiralama süresinde elde edilecek finansman geliri. elde Finansal kiralama işlemine ilişkin gerekli açıklamalar da finansal tab- lolar ekinde sunulur. 11.3.2.2. Faaliyet Kiralaması Kiraya verenler, faaliyet kiralamasına konu olan varlıkları niteliğine göre bilançolarında gösterir. Faaliyet kiralamasından kaynaklanan kira geliri, kiraya konu varlıktan yansıtan boyunca elde edilen faydadaki azalmanın zamanlamasını daha iyi başka bir sistematik yöntem var olmadıkça, kiralama süresi doğrusal yöntem uygulanmak suretiyle gelir olarak muhasebeleştirilir. Kira gelirinin elde edilmesinde katlanılan maliyetler, amortismanlar dahil olmak üzere, gider olarak muhasebeleştirilir. Faaliyet kiralaması işlemine ilişkin gerekli açıklamalar da finansal tab- lolar ekinde sunulur. 11.4 ÖRNEKLER işlem kolaylığı sağlamak için örneklerde Katma Değer Vergisi ve diğer

vergiler dikkate alınmamıştır. Örnek: Bir faaliyet kiralamasında süre 8 yıl olup, ilk üç yıl kira ödemesi yapıl- mayacaktır. Sonraki 5 yıl boyunca ise her yıl 1.600 TL ödenecektir. Kira ödemelerinin kiralama süresine eşit olarak dağıtılması gerekmek- tedir. Dolayısıyla toplam 8.000 TL (= 5 x 1600) tutarındaki kira ödemeleri- nin giderleştirilmesinde, toplam tutar 8 yıl olan kiralama süresine bölünme- si gerekmektedir. 8.000 / 8 = 1.000 TL/yıl işletmenin 8 yıl süresince yıllık kira gideri 1.000 TL olacaktır. Örnek: Faaliyet kiralaması örneği (kiracı ve kiraya veren açısından) Aiş 3 yıllığına bir taş aracı kiralama sözleş faaliyet kiralaması olarak sınışandırılmış Kira sözleş imzalamış Söz- leş göre 3 yıl süresince iş her ay kiraya veren iş 400 TL ödeme yapacaktır. A işletmesi her ay aşağıdaki gibi kayıt yapacaktır. / / Kira Gideri 400 100 Kasa 400 Yukarıdaki kayıtta Kira Gideri için bir hesap numarası özellikle belir- tilmemiştir. Zira, kiralanan aracın A işletmesince kullanım yerine bağlı ola- rak giderleşeceği hesap değişebilmektedir. Aracın pazarlama ve dağıtım amacıyla kullanılması halinde yukarıdaki kayıtta yer alan “Kira Gideri” hesa- bı 760 – Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabının altında bir alt he- sap olarak yer alacaktır. Aracın genel yönetim amacıyla kullanılması halin- de, söz konusu gider hesabı 770 – Genel Yönetim Giderleri Hesabının altın- da bir alt hesap olarak yer alacaktır. Bu kiralama işlemi ile ilgili olarak da A işletmesi Finansal Tablola- rında, TMS 32’ye uymasının yanı sıra, kiracı olarak aşağıdaki açıklama- ları da yapması gerekmektedir: iptal edilemeyen faaliyet kiralaması çerçevesinde aş yer alan her bir dönem itibariyle ödenecek asgari kira ödemelerinin toplamı: Bir yıldan az; Bir yıldan fazla ve beş yıldan az; Beş yıldan fazla. Bilanço tarihi itibariyle, iptal edilemeyen kiralama şeklinde ya- pılan alt kiralamalarla ilgili olarak elde edilmesi beklenen asgari kira tu- tarlarının toplamı. Dönem içerisinde asgari kira ödemeleri, koşullu kiralar ve alt

ki- ra ödemeleri şeklinde ayrı ayrı gider olarak muhasebeleştirilen ilk kira- lamaya ilişkin ödemeler ve alt kiralamaya ilişkin ödemeleri. Kiracının, aşağıda bulunanları içeren ancak bunlarla sınırlı kal- mayan, önemli kiralama işlemlerinin genel bir tarifi: Koşullu kira ödemelerinin belirlenme esası, Yenileme veya satın alma opsiyonları ile fiyat ayarlama (es- kalasyon) hükümlerinin mevcudiyeti ve koşulları ile, Temettü ödemeleri, ilave borçlanma ve yeni kiralamalar gi- bi konularda kira anlaşmalarında yer alan sınırlamalar. Örnek: B iş 1 Ocak 2007 tarihinde üretimde kullanmak üzere bir maki- ne için Finansal Kiralama sözleş imzalamış Sözleş ş göre: Sözleşme tarihinde 2.000 TL peşin olarak ödenecek, 5 Yıl süresince her yıl sonunda 10.000 TL ödenecek, 5. yılın sonunda rayiç bedelin altında olan satınalma opsiyo- nuna göre 1.000 TL ödenecektir. Geçerli faiz oranı yıllık %10’dur. Kiralanan makinenin ekonomik ömrü 8 yıl olup, hurda değeri önemsizdir. işletmede benzer makineler için eşit paylı (doğrusal) amor- tisman yöntemi uygulanmaktadır. Yukarıdaki kiralama ile ilgili olarak B işletmesinin yapması gereken işlemler aşağıdaki gibidir: Öncelikle kiralama sözleşmesi için yapılacak ödemelerin bugünkü değerlerinin hesaplanması gerekmektedir. Bu hesaplama aşağıdaki şekil- de olacaktır. Bugünkü değer = Peşin ödeme + (Anüite x ABDFFk,n) + (Son Öde- me x BDFFk,n) BDFF = Bugünkü Değer Faiz Faktörü = 1 / (1+k)n ABDFF = Anüitelerin Bugünkü Değer Faiz Faktörü = (1/k) – [1/(k(1+k) n)] k = Faiz Oranı n = Dönem sayısı Bugünkü değer = 2.000 + (10.000 x ABDFF10,5) + (1.000 x BDFF10,5) = 2.000 + (10.000 x 3,7908) + (1.000 x 0,6209) = 2.000 + 37.908 + 621 = 40.529 TL Muhasebe kaydı yapılırken işletme net veya brüt yöntemden birini seçmelidir. Her iki yöntem de aynı sonucu vermekle birlikte aralarında Finansal Kiralama Borcunun bilançodaki gösterim şekli açısından bir

itfa Edilen Borç. Maliyeti 3.853 farklılık bulunmaktadır. Çözümde her iki yöntem de ele alınmıştır. Brüt Yöntem: 01/01/07 253 Tesis Makine ve Cihazlar 40.529 302 Ertelenmiş Fin.Kir.Borçlanma Mal. 3.853 402 Ertelenmiş Fin.Kir.Borçlanma Mal. 8.618 100 Kasa 2.000 301 Fin. Kir.işlemlerinden Borçlar 10.000 401 Fin. Kir.işlemlerinden Borçlar 41.000 Borç ve faiz itfa tablosu: I Yıl 2007 II D.B. Fin. Kir. iş Borçlar 51.000 III D.B. Ert. Fin. Kir. Borç. Maliyet 12.471 IV D.B. Net Borç (II-III) 38.529 V Faiz Gideri (IV* %10) 3.853 VI Ödeme Tutarı 10.000 VII itfa Edilen Borç. Maliyeti 3.853 VIII D.S. Fin. Kir. iş Borçlar (II-VI) 41.000 IX D.S. Ert. Fin. Kir. Borç. (III-VII) 8.618 X D.S. Net Borç VIII-IX 32.382 2008 41.000 8.618 3.238 31.000 5.380 25.620 2009 2.562 21.000 2.818 18.182 2010 1.818 11.000 1.000 2011 Birinci yılın sonunda kira ödemesinde yapılacak kayıt: 31/12/07 301 Fin. Kir.işlemlerinden Borçlar 10.000 102 Bankalar 10.000 31/12/07 780 Finansman Giderleri 302 Ert.Fin.Kir.Borçlanma Maliyetleri 3.853 3.853 Amortismanla ilgili kayıt: 31/12/07 730 Genel Üretim Giderleri 5.066 730.06 Amortisman Giderleri 257 Birikmiş Amortismanlar (40529 / 8 = 5066) Vadesi 1 yılın altına inen borçlarla ilgili olarak:

302 Ert.Fin.Kir.Borçlanma Maliyetleri 3.238 31/12/07 302 Ert.Fin.Kir.Borçlanma Maliyetleri 3.238 402 Ert.Fin.Kir.Borçlanma Maliyetleri 3.238 Net Yöntem: Net yöntemde finansal kiralama işleminden doğan borç tutarı net olarak raporlanır. Bir başka ifade ile borç olarak sadece ana para borcu gösterilir. Brüt yöntemde ise bilançoda Finansal Kiralama işlemlerinden Borçlar henüz tahakkuk etmemiş faizleri de içerecek şekilde yazılıp al- tında tahakkuk etmemiş faizler negatif değerle gösterilirler. Sonuç olarak Mali Borçlar hesap grubunun toplamı her iki yöntemde de aynıdır. Aşa- ğıda, net yöntemin kullanılması halinde yapılacak kayıt yer almaktadır. 01/ 01/07 253 Tesis Makine ve Cihazlar 40.529 100 Kasa 2.000 301 Fin. Kir.işlemlerinden Borçlar 6.147 401 Fin. Kir.işlemlerinden Borçlar 32.382 Borç ve faiz itfa tablosu: Yıl 2007 D.B. Fin. Kir. işl. Borçlar 38.529 Faiz Gideri 3.853 Ödeme Tutarı 10.000 Anapara 6.147 D.S. Fin. Kir. işl. Borçlar 32.382 2008 3.238 6.762 25.620 2009 2.562 7.438 18.182 2010 1.818 8.182 2011 1.000 11.000 Birinci yılın sonunda kira ödemesinde yapılacak kayıt: 31/12/07 301 Fin. Kir.‹fllemlerinden Borçlar 6.147 780 Finansman Giderleri 3.853 100 Kasa 10.000 Amortismanla ilgili kayıt: 31/12/07 730 Genel Üretim Giderleri 5.066 730.06 Amortisman Giderleri 257 Birikmiş Amortismanlar (40529 / 8 = 5066)

Vadesi 1 yılın altına inen borçlarla ilgili olarak: 31/12/07 401 Fin. Kir.işlemlerinden Borçlar 301 Fin. Kir.işlemlerinden Borçlar 6.762 6.762