NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ GENEL MUHASEBE GELECEK AY VE YILLARA AİT GİDERLER, GELİR TAHAKKUKLARI, DURAN VARLIK HESAPLARI VE MADDİ DURAN VARLIKLAR NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

DÖNEM AYIRICI HESAP KALEMLERİ Dönem ayırıcı işlemler varlık ve kaynak hesapları için kullanılan ve muhasebenin dönemsellik kavramına göre gider ve gelirlerin ait olduğu dönemde muhasebeleştirilmesini sağlayan hesap grubudur. Bir takvim yılında ödenen giderler, o takvim yılının gideri olarak gelir tablosunda gösterilir. Dolayısıyla o döneme ait olmayan, izleyen döneme ait olan giderler veya içinde bulunulan döneme ait olmayan gelirler dönemsellik ilkesi gereği, niteliğine göre varlık ve kaynak hesaplarında takip edilerek ilgili dönemde gelir tablosuna alınmalıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DÖNEM AYIRICI HESAP KALEMLERİ 180 Gelecek Aylara Ait Giderler: Peşin ödenen ve cari dönem içerisinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek döneme ait giderlerdir (bir yıl veya daha az). Peşin ödenen kiralar buna örnek verilebilir. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı: 180 Gelecek Aylara Ait Giderler hesabından farkı sürenin bir yıldan fazla olmasıdır. 181 Gelir Tahakkukları Hesabı: Dönem itibari ile doğmuş ancak istenebilir hale gelmemiş gelirlerin, dönemsellik kavramı ve gelir tablosu ilkeleri gereğince gelir hesaplarına kaydedilmesinde kullanılan ve ilgililere kesin borç kaydı yapılamayan alacaklardır (Süre bir yıl veya daha az). 281 Gelir Tahakkukları Hesabı: 181 Gelir Tahakkukları hesabından farkı sürenin bir yıldan fazla olmasıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DÖNEM AYIRICI HESAP KALEMLERİ Örnek: 1. İşletme aylık kira bedeli 1500 TL olan bir depoyu 01.11.2017 tarihinde 2 yıllığına kiralamış ve altı aylık kira bedelini peşin ödemiştir. 2. 30.11.2014 tarihinde ilk ayın kirası ilgili dönemin gideri haline gelmiştir. Gerekli muhasebe kayıtlarını yapınız. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 180 Gelecek Aylara Ait Giderler 3.000 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler 6.000 100 Kasa Hesabı 9.000 HESABIN ADI BORÇ ALACAK 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri 1.500 180 Gelecek Aylara Ait Giderler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI: İşletmeye ait olan her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır. Arazi ve arsalar elde edildiğinde hesaba borç kaydedilirken, satılmalarında veya elden çıkarılmalarında alacak olarak kaydedilir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 100.000 191 indirilecek KDV Hesabı 18.000 100 Kasa Hesabı 118.000 ÖRNEK: 1. Turgay işletmesi 28.02.2016 tarihinde 100.000 TL değerinde (KDV %18 hariç) bir arsa satın alıyor. 2. İşletme 20.10.2016 tarihinde aynı arsayı 120.000 TL’ye (KDV %18 hariç) satıyor, bedeli banka hesabına yatırılıyor. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 102 Banka Hesabı 141.600 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar 20.000 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 100.000 391 Hesaplanan KDV Hesabı 21.600 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR Örnek: İşletme 20.05.2016 tarihinde bir şirketin aktifinde kayıtlı arsayı 400.000 TL + %18 KDV’ye satın almıştır. Alış işlemleri sırasında 20.000 TL + %18 KDV masraf yapılmış, toplam bedel işletmenin banka hesabından ödenmiştir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 420.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 75.600 102 Banka Hesabı 495.600 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR 251 YER ALTI VE ÜSTÜ DÜZENLERİ: Herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak amacıyla, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, köprü, tünel, bölme, iskele vb. yapıların izlendiği hesaptır. Örnek: İşletme 20.05.2016 tarihinde bahçesine 60.000 TL + %18 KDV’ye bir su kuyusu açtırmıştır. Bedeli işletmenin banka hesabından ödenmiştir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 250 Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri Hesabı 60.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 10.800 102 Banka Hesabı 70.800 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR 252 BİNALAR HESABI: İşletmenin her türlü binalarının ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği hesaptır. Binalar elde edildiğinde veya inşa ettirildiğinde hesaba borç kaydedilirken, satılmalarında veya elden çıkarılmalarında alacak olarak kaydedilir. Örnek: İşletme 21.05.2016 tarihinde büro işlerinde kullanmak üzere bir daireyi Y müteahhitlik firmasından 80.000 TL + %18 KDV ödeyerek satın almıştır. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 252 Binalar Hesabı 80.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 14.400 100 Kasa Hesabı 94.400 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR ÖRNEK: 1. ABC işletmesi faaliyetlerinde kullanmak için 22.02.2016 tarihinde 250.000 TL değerinde (KDV %18 hariç) bir daire satın alıyor. 2. İşletme 15.03.2016 tarihinde elinde bulundurduğu 120.000 TL lik (KDV % 18 hariç) binayı satıyor, parası bankaya yatırılıyor. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 252 Binalar Hesabı 250.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 45.000 100 Kasa Hesabı 295.000 HESABIN ADI BORÇ ALACAK 102 Banka Hesabı 141.600 252 Binalar Hesabı 120.000 391 Hesaplanan KDV Hesabı 21.600 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI: Üretimde kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçlerinin izlendiği hesaptır. Tesis, makine ve cihazlar satın alındığında veya inşa ettirildiklerinde bu hesaba borç olarak kaydedilir, bu varlıklar herhangi bir nedenle elden çıkarıldıklarında alacak olarak kaydedilir. ÖRNEK: Bir işletme 25.03.2016 tarihinde işletmenin faaliyetlerinde kullanmak amacıyla 13.000 TL (%18 KDV HARİÇ) değerinde bir makineyi çek keserek alıyor. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 13.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 2.340 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı 15.340 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR Örnek: İşletme 22.05.2016 tarihinde bir dokuma tezgahını 150.000 + %18 KDV’ye satın almış, dokuma tezgahının işletmeye getirilesi esnasında 2.000 TL +%18 KDV nakliye bedeli ve montajı içinde 1.000 TL +%18 KDV montaj bedeli ödenmiştir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 153.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 27.540 100 Kasa Hesabı 180.540 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR 255 DEMİRBAŞLAR HESABI: İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi maddi varlıkların izlendiği hesaptır. Demirbaşlar hesabı satın alınan demirbaşın türüne göre alt hesaplara ayrılabilir. Vergi Usül Kanunu’na göre belirli bir tutarın altında kalan demirbaşlar, demirbaş olarak muhasebeleştirilmeden doğrudan gider olarak kaydedilir (2015 yılı için bu tutar 880 TL dir.) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR Örnek: 27.05.2016 tarihinde işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere 3.000 TL + %18 KDV’ye bir bilgisayar alınmış, bedeli çek keşide edilerek ödenmiştir. Örnek: İşletme 28.05.2016 tarihinde büro işlerinde kullanılmak üzere 100 TL + %18 KDV’ye bir hesap makinesi satın almıştır. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 255 Demirbaşlar Hesabı 3.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 540 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı 3.540 HESABIN ADI BORÇ ALACAK 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı 100 191 İndirilecek KDV Hesabı 18 100 Kasa Hesabı 118 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI: İşletmelerde yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme, işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamaların izlendiği hesaptır. Yapılmakta olan yatırım projelerine direkt ve endirekt şekilde gelen harcamalar bu hesaba borç olarak kaydedilir, tamamlanan yatırım bedelleri ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilerek, bu hesaba alacak kaydedilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR Örnek: 1. İşletmenin, kullanmak için imal ettiği bir makine için yaptığı harcamalar tutarı 100.000 TL + %18 KDV’dir. 2. Yapımı tamamlanan makinenin ilgili hesaplara aktarımını yapınız. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 100.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 18.000 100 Kasa Hesabı 118.000 HESABIN ADI BORÇ ALACAK 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı 100.000 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR 259 VERİLEN AVANSLAR HESABI: Yurt içinden veya yurt dışından satın alınmak üzere sipariş edilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır. Ödeme yapıldığında hesaba borç olarak kaydedilir, sipariş edilen malzeme teslim alındığında ilgili hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak olarak kaydedilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DURAN VARLIK HESAPLARI (25) MADDİ DURAN VARLIKLAR Örnek: 1. Bir işletme 10.02.2016 tarihinde 40.000 TL değerinde bir kamyoneti satın almak için anlaşıyor ve 10.000 TL avans olarak ödeniyor. 2. 01.04.2016 tarihinde kamyonet teslim alınıyor, avans mahsup edilerek kalanı peşin olarak ödeniyor (%18 KDV hariç). HESABIN ADI BORÇ ALACAK 259 Verilen Sipariş Avansları Hesabı 10.000 100 Kasa Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 254 Taşıtlar Hesabı 40.000 191 İndirilecek KDV Hesabı 7.200 100 Kasa Hesabı 37.200 259 Verilen Sipariş Avansları Hesabı 10.000 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Arslan, Sinan (2015), Finansal Muhasebe, Umut Kitap. Gökçen, Gürbüz (2016), Genel Muhasebe, 5. Baskı, Beta Yayınları. Kalmış, Halis, Yılmaz, Berna Burcu, Bilen, Bahar, Dereköy, Feyza, Koşan, Levent, Başar, Hıdır, Bozdoğan, Hüsnü, Çakır, Nazife, Çeltikçi, Neriman Polat (2015), Örnek Olaylarla Finansal Muhasebe, 2. Baskı, Paradigma Akademi. Kesimli, İffet Görkey (2014), Genel Muhasebe, Umuttepe Yayınları. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©