MANTAR ENFEKSİYONLARININ LABORATUVAR TANISI Yüzeyel Subkutanöz Sistemik Fırsatçı

En önemlisi mantardan şüphelenmek İyi bir anamnez almak Risk altındaki kişleri özenle incelemek İyi bir muayene yapmak Gerekli-uygun klinik örnekleri alarak tanı koymak

DOĞRU MİKOLOJİK TANI Örnek alma Örneklerin taşınması, saklanması Kültür için steril kapların kullanılması Uygun materyal/lerin ve testlerin seçilmesi Hastaya ait bilgi verilmeli Şüphelenilen mantar belirtilmeli

Keratinli doku örnekleri Solunum yolu örnekleri Eksüda/Püy İdrar Steril vücut sıvıları(BOS, plevra, perikard) Kan Mukoza Doku 24 saatlik balgam ve idrar örnekleri uygun değil GIS mantar enf.da kültür yerine biyopsi daha uygun

Mikolojik tanı Mikrobiyolojik İmmunolojik(serolojik) Histopatolojik Moleküler Biyokimyasal Yöntemlerle yapılır

Tanı Direkt inceleme Klinik örneklerin direkt incelenmesi Zaman kazandırıcı, kolay,en hızlı, en ekonomik BOS’un çini mürekkebi preparatında kapsüllü maya görülmesi; kistlerin görülmesi(P. jirovecii); hücre içi mayaların görülmesi(H. capsulatum); sferül saptanması (C. İmmitis) Bazen kültürden daha değerli Dokuda Aspergillus’un hiflerinin görülmesi Direkt mikroskobikültürden daha az duyarlı Direkt mikroskobinegatif ise mantar enf. ekarte edilemez

Tanı Direkt inceleme KOH (%10-25) Çini mürekkebi Kalkoflor beyazı Laktofenol pamuk mavisi Giemsa PAS

Tanı Kültür Sabouraud dextrose agar(SDA) Mikobiyotik agar (kloramfenikol+sikloheksimid) Yeast extract phosphate agar Kanlı beyin-kalp-infüzyon agar Beyin-kalp-infüzyon agar Kloramfenikol+Gentamisin, Penisilin+streptomisin

Tanı Kültür için Sikloheksimidli bir besiyeri Antibiyotiksiz bir SDA Antibiyotikli SDA ya da BHI-agar

Tanı Küf mantarlarının tanımlanması 1- Koloni morfolojisi ve rengi Aspergillus Penicillium

2- Üreme hızı H. capsulatum 5-21 gün Aspergillus  2-3 gün C. albicans  1-2 gün

3- Dimorfizm (37°C’de maya , 25°C’de küf formunda) H. capsulatum B. dermatitidis P. brasiliensis C. immitis

4- Üreme ısısı: Aynı cins içindeki türleri, aynı tür içindeki varyeteleri ayırmada yararlı A. fumigatus    45°C Rhizomucor    55°C

5- Mikroskobik olarak sporların incelenmesi Cornmeal ya da patates dekstroz agara ekim Selofan bant yöntemi Lam kültürü

Tanı Küf mantarlarının tanımlanması 6- Moleküler biyolojik teknikler Hibridizasyon yöntemleri (Gen-Probe) - PCR

Tanı Küf mantarlarının tanımlanması 7- Serolojik yöntemler ELISA Antikor Serumda Galaktomannan(GM) antijeni(LA, RIA, EIA) - 1,3--glukan(Limulus testi)(Aspergillus) - Metabolit D-Mannitol(Pulmoner Aspergilloz)

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması 1- Koloni morfolojisi Renk: KremSarı Turuncu Kırmızı - Yumuşak kıvamlı - Mukoit görünüm ( C. neoformans)

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması 2- Üreme ısısı 3- Mikroskobik görünüm - Eşeysiz sporların gözlenmesi: Mısırunu agar/Mısırunu-Tween 80 agara ekim. - Hif varlığı - Yalancı hif varlığı - Blastokonidiya oluşturma - Klamidospor oluşturma - Artrokonidiyum varlığı/yokluğu

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması 4- Biyokimyasal özellikler A- Karbonhidrat asimilasyon- fermentasyon testi

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması Biyokimyasal özellikler B- Üreaz testi

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması Biyokimyasal özellikler C- Fenoloksidaz testi Cryptococcus neoformans Guizotia abysinica(niger seed)

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması 5- Serolojik yöntemler Fikir vericidir Kültür-histopatolojiyi destekler Rutin lab.da kullanılan ticari kitler dışında referans lab da uygulanmalıdır

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması Serolojik yöntemler Yalancı pozitiflik görülebilir İmmün yetmezliklilerde ab yanıtı oluşmayabilir Ab titresi yüksek olmalıdır İki-üç hafta sonra titrede  görülmeli

Tanı Maya mantarlarının tanımlanması Serolojik yöntemler -Serum -İdrar -BOS -Vücut sıvıları

Tanı Candida Seroloji- ELISA Antikor(histoplazmoz ve koksidiyoidomikoz tanısında kullanılan testler duyarlı; öteki sistemik mikozlardaki testler duyarlı /özgül değil) Antijen(mannan, enolaz) Metabolit; D-Arabinitol (serumda:kandidemi) BAL sıvısında : pulmoner aspergilloz)

Tanı Cryptococcus neoformans Seroloji- Kapsül polisakkarit ag’leri(EIA, LA)C. neoformans menenjiti H. capsulatum polisakkarit Ag leri Yayılım özelliği gösteren histoplazmoz