NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ HAVACILIKTA İNSAN FAKTÖRLERİ Bakım İşleri NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Sivil Havacılık Yüksekokulu shyo.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri Planlama İşlerin Fiziksel Güç Gerektirmesi Rutin İşler Göz Kontrolü Karmaşık Sistemler Havaaracı bakım teknisyenleri bakım faaliyetleri kapsamında aşağıdaki işleri yaparlar: Servis Faaliyetleri Kontrol Faaliyetleri NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri Eski Haline Getirme Onarım Revizyon Tadilat Bu işler yapılırken ortaya çıkacak hatalar emniyeti tehlikeye atabilir. Bakım işlerinin başarılı bir şekilde yerine getirilmesi öncelikle iyi bir planlama sürecini gerektirir. Planlama kimin nerede, neyi hangi kaynaklarla ve ne zaman yapacağına cevap arandığı bir süreçtir. Teknisyen bir işe başlamadan önce aşağıdaki soruları sorarak planlama yapabilir: NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri Tam olarak hangi bakım işi yapılacak? Eldeki kaynaklar sahip olunan zaman dilimi içinde bu işi etkin bir şekilde (bir seferde doğru olarak) yapabilmek için yeterli mi? Bunun için hangi kaynaklar gerekli? Bu kaynaklara örnekler: personel, yedek parça, aletler, donanım, dokümantasyon, bilgi, hangar ya da aydınlatma gibi kolaylıklar. Bu işin etkin bir şekilde yapılabilmesi için gerekli beceri ve uzmanlık var mı? Eğer sahip olunan bilgi yeterli değilse teknisyenler mutlaka yazılı, onaylı ve güncel bilgilere başvurmalıdır. Arkadaşlara ya da işi yapan başka birilerine sormak doğru bir yöntem değildir. Teknisyen kendi yeterliliklerini bilmek zorundadır. İşi yapamayacaksa dürüst bir şekilde bu Havaaracı bakım faaliyetleri kapsamındaki işlerinin pek çoğu fiziksel bir güç gerektirir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri Aynı zamanda pek çok bakım işi iyi bir motor kontrolü ve hassaslık gerektirir. Gerekli fiziksel güç musculoskeletal (kas - iskelet sistemi) sistem tarafından sağlanır. Yaşlandıkça bu gücü üretecek musculoskeletal sistem işlevini kaybeder. Yaralanma olasılığı artar ve yaralanmalar daha geç iyileşir İnsanların fiziksel durumları ve fiziksel güç üretebilme kapasiteleri farklıdır. Teknisyenler bu konudaki limitlerini bilmeli ve dikkatli olmalıdır. Fiziksel işler belirli bir zaman dilimi sonra yorgunluk yaratır. Bu tür işlerin yapılmasında mola verilmesi unutulmamalıdır. Zaman baskısı buna engel alabilir fakat mola verilmemesi zaman açısından da daha pahalıya mal olabilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri Yorgunluk motor becerilere zarar verir, dikkati ve algılamayı azaltır, durumsal farkındalığın kaybolmasına neden olabilir. Teknisyenler bakım işlerinin yapılabilmesi için fiziksel durumlarının uygun olmasını sağlamaya çalışmalıdır. Bu konudaki birincil sorumluluk teknisyene aittir. Havaaracı bakım faaliyetlerinde bazı bakım işleri rutin olarak yapılır. Rutin işler teknisyenler üzerinde can sıkıntısı, bıkkınlık yaratabilir. Sürekli aynı işlerin yapılması bazı teknisyenleri konularında uzman hale getirebilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri Fakat bu durumun bazı olumsuz yanları vardır: Dokümantasyona bakılmadan iş yapılması, kontrol listelerinin takip edilmemesi gibi. Teknisyen işi, işlem basamaklarını, nasıl yapıldığını çok iyi bilebilir fakat bu konu ile ilgili değişiklik olduysa bunu göremeyecektir. Dokümantasyonun ve/veya prosedürün değişmiş olması Göz kontrolü güvenirliğin istenilir seviyede olduğunu anlamanın en sık başvurulan yöntemidir. Göz kontrolü yapılırken büyüteç ya da boroscope gibi aletler kullanılabilir. Eğer gözlük ya da kontak lens kullanılıyorsa bunların muayeneleri düzenli olarak yapılmalıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri Göz kontrolü yapılırken konsantrasyon son derece önemlidir. Uzun süren kontroller teknisyende can sıkıntısı yaratabilir. Bu durum konsantrasyonu bozar ve hatalara neden olabilir. Teknisyenlerin özellikle yeni uçaklarda “hiç sorun yoktur” beklentisi bu durumu daha da tehlikeli hale getirir. Teknisyenlerin sıkıcı, uzun süren göz kontrolü işlerinde mola vermeleri tavsiye edilir. Fakat belirgin bir bölümü bitirmeden işin ortasında mola verilmemelidir. Sistem çeşitli girdileri alan, bunları süreçleyen ve çıktı üreten, aynı amaç doğrultusunda çalışan çeşitli alt sistemlerden oluşmuş bir bütündür. Sistemler aynı zamanda geri bildirim üretip ilgili yerlere gönderirler. Havaaraçları da emniyetli bir hava taşımacılığı amacı için çalışan pek alt sistemden oluşur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Bakım İşleri ATA Chapter’ların her biri bir alt sistemdir. Alt sistemler birbirleri ile etkileşim halindedir. Birisinin çıktısı bir diğerinin girdisi olabilir. Bu nedenle sistemi bir bütün olarak anlamak çok önemlidir. Uçaklardaki sistemler son derece karmaşıktır. Teknisyenler uçaklardaki alt sistemlerden kendi uzmanlık alanlarına göre sorumludurlar. Fakat farklı uçaklardaki benzer alt sistemler farklılık gösterdiğinde bilgileri karıştırmamak gerekir. Bunun için her zaman güncel ve onaylı dokümantasyona başvurulmalıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©