HUKUK BAŞLANGICI 14

Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler- Etkililik/ Normun Etkililiği Bir normun etkililiği sorunu normun muhatabının norma yeterince riayet edilip edilmediği, ihlali halinde normu koyan otoritenin cebri araçlarla normun yerine getirilmesini sağlayıp sağlamamasına ilişkindir. ***Normun emrettiği şey ile bu normun muhataplarının davranışları arasında bir karşılaştırma yapılır. Buna göre bir norm, toplumda sadece yurttaşların davranışları onu izliyorsa etkilidir demektir.

Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler- Dürüstlük İlkesi ve İyiniyet Kavramları Medeni Kanun’un ilgili düzenlemeleri şu şekildedir: I. Dürüst davranma Madde 2 - Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz. II. İyiniyet Madde 3- Kanunun iyiniyete hukukî bir sonuç bağladığı durumlarda, asıl olan iyiniyetin varlığıdır. Ancak, durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kimse iyiniyet iddiasında bulunamaz.

Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler- Hakkaniyet İlkesi Hukukun uygulanmasında tarafların özel durumlarının ve şartlarının dikkate alınmasını gerektiren ilkedir. Kanunun olduğu gibi uygulanmasından doğabilecek sakıncaların giderilmesine yarar. Somut olayın özelliklerine uyacak şekilde çözümler bulmayı gerektirir.

Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler- Hukuk Kuralları Arasında Çatışma Durumunda Kullanılan İlkeler Lex Superior İlkesi (Üst kanun ilkesi) Normlar hiyerarşisinden hareketle ortaya konan bir ilkedir. Aralarında hiyerarşi bulunan iki norm arasında bir çatışma olduğunda üstteki kanun uygulanır. Lex Posterior İlkesi (Sonraki kanun ilkesi) Normlar hiyerarşisinde aynı düzeyde yer alan ve birbiriyle çatışan iki kuralın varlığı durumunda sonraki tarihte kabul edilmiş kural esas alınır. Lex Specialis İlkesi (Özel kanun ilkesi) Aynı düzeyde yer alan ve aynı tarihli iki hüküm arasında çelişki varsa özel hüküm niteliğinde olan esas alınır.

Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler- Hakimin Hukuk Yaratması Medeni Kanunun 1. maddesi bu konuyu şu şekilde düzenlemiştir: Madde 1 - Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır. Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa, hâkim, örf ve âdet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir. Hâkim, karar verirken bilimsel görüşlerden ve yargı kararlarından yararlanır.

Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler- Hakimin Takdir Yetkisi Medeni Kanunun 4. maddesi bu konuyu şu şekilde düzenlemiştir: Madde 4 - Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir. ***Takdir yetkisi keyfilik anlamına gelmemektedir. Hakim hukukla, hakkaniyetle sınırlıdır. Hukuki akıl yürütmenin gereğini yerine getirerek ve hakimlik ödevine uygun şekilde bu yetkisini kullanmak zorundadır. ***şartları nelerdir?

Yararlanılan Kaynaklar: -Kemal Gözler, Hukuka Giriş, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2016. - Kemal Gözler, Hukukun Temel Kavramları, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2016. -Adnan Güriz, Hukuk Başlangıcı, Siyasal Kitabevi Yayınları, 13. Baskı, Ankara 2011. -Adnan Güriz, Hukuk Felsefesi, Siyasal Kitabevi Yayınları, 12. Baskı, Ankara, 2014 -Selahattin Keyman, Hukuka Giriş, Yetkin Yayınları, 3. Baskı, Ankara, 2005. -Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, 15.Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014. -Merih Öden, Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2003.