NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Liman terminal NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ İktisadi İdari Sosyal Bilimler Fakültesi i.i.s.b.f.nisantasi.edu.tr

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ Dünya kuru dökme yük denizyolu ulaştırma piyasasına konu olan mallar temel ve ikincil dökme yükler olmak üzere iki temel grupta toplanmaktadır. Temel dökme yükler, dünya kuru dökme yük talebinin yaklaşık 3/4’lük bir kısmını kapsamakta olup şu yük gruplarından meydana gelmektedir: * Demir cevheri * Kömür * Tahıl * Boksit-Alümina * Fosfat NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ İkincil veya küçük dökme yükler olarak tanımlanan yükler ise yukarıda belirlenen beş temel yük grubunun dışında kalan demir ve çelik ürünleri (pik demir dahil), orman ürünleri, suni gübre, çimento, hurda demir, manganez cevheri, kuvars tozu, sülfür, şeker, kireç taşı, alçı taşı, tuz, petrol koku, küspe ve potas gibi yüklerden oluşmaktadır. Bu yüklerin dünya denizyolu ticaretindeki yerine bakıldığında, oldukça büyük boyutlu bir taşıma hacminin söz konusu olduğu dikkati çekmektedir. Dolayısıyla demir cevheri, kömür ve tahılın temel kuru dökme yükler denizyolu ticaret hacmindeki oranı yıllara göre küçük değişiklikler göstermekle birlikte ortalama %57 civarındadır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ Sıvı yükler ise ham petrol ve petrol ürünlerini kapsamaktadırlar. Sıvı yükler grubunu oluşturan petrol ve petrol ürünleri, temiz ve kirli yükler olarak iki gruba ayrılmaktadır. Temiz yükleri petrol ve gaz yağı oluşturmaktadır. Kirli yükler sınıflandırması içine, ham petrol, asfalt ve bazı gazlar girmektedir. Temiz yüklerin taşınması için özel korumalı tanklar gerekmektedir. Kirli yükler ise, her ne kadar kolay taşınabilse de çevre kirliliği açısından çok tehlikelidir. Genel kargo yükler, karma ve homojen yükler olarak iki türe sahiptir. Karma yükler, farklı tip ve paketlerde farklı nakliyecilerden gelen yüklerdir. Homojen yükler ise, nakliyecilerden büyük miktarlarda gelen aynı tip yüklerdir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ Konteyner Klasik mal taşımacılığında üretilen mallar, sağlam bir şekilde ambalajlanmakta ve insan gücü yardımı ile depolanmakta daha sonra kamyon veya trene yine el emeği ile yüklenerek limana taşınmakta; limanda gemiye yüklemede de yine insan emeğinden yararlanılmaktadır. Bu işlemler geminin varış limanından, malın nihai alıcısına kadar ki hemen her aşamada tekrarlanmaktadır. Bu şekilde bir taşımacılıkta mal, ortalama olarak 12-15 ayrı işleme tabi tutuluyordu, işte bu aşırı işlemlerin sayısını azaltmada konteyner yardımcı bir araç olarak ortaya çıkmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ Literatürde parça mal taşımacılığında sanayileşme olarak adlandırılan bu büyük taşıma kaplarının görevlerini kısaca şu şekilde sıralamak olanaklıdır: 1. Büyük taşıma kapları olan konteyner, çeşitli boylarda ve çeşitli maddelerle ambalajlanan heterojen malların tek bir taşıma ve yükleme birimi haline getirilmesini sağlamıştır. . 2. Dolayısıyla mallar için gerekli ambalaj azalmış; ambalaj masraflarında tasarruf sağlanmıştır. Konteyner taşımacılığı yükleme ve boşaltmayı mekanize ve otomatize ederek rasyonelleştirmiştir. iş gücü yoğun yükleme - boşaltma yöntemleri yerine sermaye yoğun yükleme- boşaltma yöntemlerinin kullanılmasına olanak vermiştir. 5. Zamanımızda modern taşımacılık yöntemi olarak adlandırılan kapıdan kapıya taşımacılık ancak bu büyük taşıma kaplan sayesinde mümkün olabilmiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ Konteynerin bu yararlarını aşağıdaki örnek açıklığa kavuşturabilir: Rıhtımda mevcut bir-vinç ve bir konteyner yükleme köprüsü yardımı ile çalışılan bir limanda 40 fıtlik bir taşıma kabının gemiden alınıp, depolama alanına (veya direkt aktarmanın mevcut olduğu hallerde trene yada kamyona) aktarılması 3 dakika içinde olabilmektedir. Konteyner köprüsünün sadece 12 saat çalışması halinde 480 adet 40 fıtlik taşıma kabının gemiye yüklenmesi veya gemiden boşaltılabilmesi - ki bu 9600 ton mal demektir - olanaklıdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, böylesi büyük miktarlarda mal yükleme ve boşaltma olanaklarının gelişmiş ülkeler arası ticarette yeterince malın mevcut olması halinde yarar sağlayabileceği, gerçekleşebileceğidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ Bir grup yazarlar ise konteynerin yararları ile özelliklerini birlikte ele almakta ve şöyle bir tasnif vermektedirler, 1.Konteynerin ambalaj aracı olma görevi (fonksiyonu): Bu fonksiyon herşeyden önce malların emniyetli ve düzenli bir şekilde yerleştirilmesini ve düşme, kayma ve mekanik hasarlara karşı, en iyi şekilde üst üste konmasını ifade eder. Malların hasarlara karşı korunması için, taşıyıcıyı bağlayıcı hükümler getirilmiştir. Bu, özellikle hava ve deniz taşımacılığı için yüklemelerde çok önemlidir. Bu fonksiyonu yerine getirebilmesi için taşıma kabı sağlam (stabil) yapılmalı, böylece ağır yükleri taşıyabilecek dizayn da olmalıdır. Konteynerin ambalaj aracı olarak ikinci fonksiyonu, içindeki malları hava ve iklim şartlarının yapacağı tesirlere karşı korumasıdır. Korozyon, nem ve ısı değişiklikleri konteynerle taşınan malları sınırlayan unsurlardır. Bu fonksiyonlarını yerine getirebilmeleri için konteynerlerin yapıldıkları maddeler ile şekillerinin dikkatlice incelenmesi gerekmektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ 2. Konteynerin çeşitli taşıma araçları arasında (intermodale) taşıma ünitesi olma özelliği: Konteynerler sadece belirli bir taşıma aracına uygun şekilde yapılmamalı, taşıma zincirinde yer alan araçlara uyacak boyutlarda ve nitelikte yapılmalıdır. Örneğin bu yoldaki çalışmaların bir ürünü İSO standart konteynerleri tren, kamyon ve gemilerde taşınmaya uygun olup intermodal özelliğe sahiptirler. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ 3. Konteynerin yükleme boşaltma aktarma ünitesi olma özelliği: Evvelce de belirtildiği gibi zincirleme taşımacılıkta yükleme boşaltma (aktarman) önemli bir paya sahiptir ve bu taşımacılığın amacı zamandan tasarruf sağlamaktır. Diğer bir deyişle zincirleme taşımacılığın rasyonelleştirilmesinde ünite (birim) haline getirilen malların yükleme-boşaltma işlemlerinde süratin sağlanması ön bir koşuldur. Bu önem, sadece müşterilerin en kısa ve zamanında mallarım almak istemelerinden değil, bunun yanında armatörler ve diğer taşıma işletmelerinin limanda bekleme zamanlarını minimumlaştırmak istemelerinden gelmektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ 4.Konteynerin çok amaçlı kullanılabilme özelliği: Standart taşıma kaplarının çeşitli malların taşımasına uyması, onlardan iktisadi bir şekilde yararlanmayı mümkün kılmaktadır. Özellikle mal akımının çift yönlü olduğu yani boş dönme hallerinin az olduğu durumlarda iktisadi bir şekilde taşımacılığın gerçekleştirilmesi mümkündür. Bu çok amaçlı kullanılabilme özelliğinin son yıllarda geliştirilen özel (spezifık) konteynerler için geçerli olmadığı açıktır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ 5. Taşıma kabının iktisadi bir araç olma özelliği: Konteynerlere oldukça yüksek miktarlarda yatırım yapılmaktadır. Taşıma kabı ile zincirleme taşımacılık yeni bir sistem olduğu için, bu kaplardan yararlanılabilecek ortalama süre hakkında kesin birşey söylenememektedir. Denizaşırı taşımacılıkta kullanılan konteynerlerin 10 yıl süre ile kullanılabileceği hesaplanmıştır ama bugün 5 yıl olarak ele almak daha gerçekçi bir yaklaşım olacaktır. Bu yararlanma süresi doğal olarak tamir bakım hizmetleri ile bu hizmetler için katlanılacak masraflara bağlıdır Ayrıca küçük hasarlarla korozyonun yaptığı hasarlardan kaçmılamaz ama, anında müdahale edilebilirse, konteynerden yararlanma süresini uzatabilmek mümkündür. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ 5. Taşıma kabının iktisadi bir araç olma özelliği: Konteynerlere oldukça yüksek miktarlarda yatırım yapılmaktadır. Taşıma kabı ile zincirleme taşımacılık yeni bir sistem olduğu için, bu kaplardan yararlanılabilecek ortalama süre hakkında kesin birşey söylenememektedir. Denizaşırı taşımacılıkta kullanılan konteynerlerin 10 yıl süre ile kullanılabileceği hesaplanmıştır ama bugün 5 yıl olarak ele almak daha gerçekçi bir yaklaşım olacaktır. Bu yararlanma süresi doğal olarak tamir bakım hizmetleri ile bu hizmetler için katlanılacak masraflara bağlıdır Ayrıca küçük hasarlarla korozyonun yaptığı hasarlardan kaçmılamaz ama, anında müdahale edilebilirse, konteynerden yararlanma süresini uzatabilmek mümkündür. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Denİzyolu TaşIMACILIĞINDA Yük Türlerİ Bu bölüm Prof. Dr. Serap İNCAZ tarafından hazırlanmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar 1.Alkan, G. B. ve S. İncaz, Türk Limanları, Sorunları ve Çözüm Önerileri, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, IV.Ulaşım-Trafik Kongre ve Sergisi, Ankara, 26-27 Eylül 2003. 2.Alpaslan Ateş, Şengül Karadeniz, Soner Esmer. Dünya Konteyner Taşımacılığı Pazarında Türkiye’nin Yeri. Denizcilik Fakültesi Dergisi 2/2 (2010) 83 Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi Cilt:2 Sayı:2 2010 3.Aydın, G., G. Alkan ve S. İncaz “Acentecilikte Dökümantasyonun Önemi”, Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Ulusal Sempozyumu, İstanbul, 17 Kasım 2007. 4. Deniz Ticaret Odasının Yayınları, 5. Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi, Editörler: A.Güldem Cerit, Ali Deveci, Soner Esmer, Beta Yayınevi, 2013. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar 6. Erdönmez, E.S., İncaz, S., (2016). “2018 Yılına Kadar Ab Denizyolu Taşımacılığının Stratejik Hedefleri Ve Önerilerinin Türkiye'ye Yansıması”, JOEEP | Journal Of Emerging Economies And Policy, Vol.1 | December 2016, s. 111-125, Bu makale 26-27 Kasım 2016 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenmiş olan International Congress of Management, Economy and Policy adlı kongrede bildiri olarak sunulmuştur. 7. http://www.soneresmer.com/downloads/puplications/soner_esmer_doktora.pdf 8. https://documents.tips/download/link/boeluem-2-gemilerin-siniflandirilmasi 9.http://www.yildiz.edu.tr/~fcelik/dersler/dizayn/Ders%20Notlari/2.%20Gemilerin%20Siniflandiril masi.pdf NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar 10. http://kontrolmedya.com/deniz-tasimaciliginda-dokme-malzemenin-onemi/ 11. http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/16843_53_24.pdf 12. http://www.ulgener.com/files/upload/files/articles/turkish/21.Shipman.pdf 13. http://www.nasmaritime.com/documents/selcuk_nas_tez.pdf 14. https://polen.itu.edu.tr/bitstream/11527/10227/1/7477.pdf 15. http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/549.pdf 16. http://www.dtoizmir.org.tr/dosyalar/yayin/gemiacenteligi.pdf 17. http://www.7deniz.net/haber/38334/imodan-konteyner-gemileri-icin-agirlik-dogrulama- zorunlulugu.html 18. https://pxhere.com/tr/photo/1101058 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar 19. İncaz, S. ve G. B. Alkan, “Türk Deniz Taşımacılığının Bugünkü Durumu ve Önemi”, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, IV.Ulaşım-Trafik Kongre ve Sergisi, Ankara, 26-27 Eylül 2003. 20. İncaz, S. (2017). “Evaluation of Bulk Cargo According to Turkish Maritime Transportation”, Journal of Economics Bibliography,Volume 4, June 2017, Issue 2. 21. İncaz Güner, S., “Limanların Özelleştirilmesinin Ekonomik Boyutu, Türkiye Kıyıları 02, , Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları IV.Ulusal Konferansı, Kıyı Alanları Yönetimi Türkiye Milli Komitesi, ODTÜ, İzmir. 5-8 Kasım 2002. 22. İncaz, S., G. B. Alkan ve İ. A. Çakar, “Kruvaziyer Yolcu Taşımacılığı ve Sektörde Türkiye’nin Geleceği”, Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları IV.Ulusal Konferansı, Kıyı Alanları Yönetimi Türkiye Milli Komitesi, ODTÜ, , Adana, 2004. 23. İncaz, S., “Liman Ekonomisinde Talebin Fiyat Elastikiyetinin (Esnekliğinin) Değerlendirilmesi”, I.Ulusal Liman Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi, 1-2 Kasım 2013, İzmir. 24. İncaz, S., Konteyner Hat İşletmeciliğinde Hat Optimizasyonu, Konteyner Güzergah ve Maliyet Analizleri”, Konteyner Deniz ve Liman İşletmeciliği Kitabı, Editör: Murat Erdal, Beta Yayınları, 2017. 25. İncaz, S., Erdal, M., “Liman Proje ve Yatırım Analizi”, Konteyner Deniz ve Liman İşletmeciliği”, Konteyner Deniz ve Liman İşletmeciliği Kitabı, Editör: Murat Erdal, Beta Yayınları, 2017. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar 26. Özgür, Tatarağasıgıl, Konteyner Taşımacılığı, / 1314970013, İstanbul Üniversitesi. Tez.Danışman Doç. Dr. Mustafa Aksu 7. Özyılmaz Metin, IMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Gemi Acenteliği Eğitimleri Konteyner Bilgi Notu TCDD İzmir Liman Operasyon Müdürü 2007 – İZMİR 28. Yavuz Keçeli, Taşımacılık Sistemleri, Atatürk Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi.2013 29. Yüksel, Y., Çevik, E., Çelikoğlu, Y., 1998. Kıyı ve Liman Mühendisliği, TMMOB, Ankara. http://www.7deniz.net/haber/47092/sansli-bir-ekibiz.html https://twitter.com/pearlnaval NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©