Serbest Radikaller ve Antioksidanlar 2
Serbest Radikaller nasıl Tepkime Gösterir? 2 Radikal karşılaşırsa, kovalan bağ oluşturmak üzere çiftleşmemiş e_ larını birleştirebilirler.
Ancak serbest radikal, bir nonradikalle reaksiyonagirerse yeni bir radikal oluşur ve zincir reaksiyonları gelişebilir: 1) Bir radikal diğer bir moleküle ilave olabilir. 2) Bir radikal redükleyici bir ajan olabilir, nonradikale 1 e _ verebilir
3) Radikal oksidleyici ajan olabilir, nonradikalden 1 e _ kabul eder.
4. O2 yokluğunda C radikalleri çapraz bağlanabilir.
Reaktif O2 türlerinin oluşumu ve kimyasal özellikleri Moleküler O2 hem benign hem de maligndir.
Tablo 3. Reaktif O2 türlerinin tahmini yarı ömürleri Radikaller Reaktif O2 türleri Yarı ömrü (saniye) OH. Hidroksil radikali 10-9 RO . Alkoksi radikali 10-6 ROO . Peroksi radikali 7 NO . Nitrik oksit radikali 1-10 O2 ._ Süperoksid anyon radikali Enzimik* Nonradikaller 1O2 Singlet O2 10-5 ONOO- Peroksinitrit 0.05-1 H2O2 Hidrojen peroksid Enzimik* * Özel enzimlerle temizlenirler, yarı-ömürleri bu enzimlerin varlığına bağlıdır.
Reaktif oksijen türleri terimi (ROT) sadece serbest radikaller için değil aynı zamanda nonradikaller olan HOCl, 1O2, ONOO-, H2O2 ve O3 için kullanılmaktadır
Oksidatif stres
Oksidatif stres terimi reaktif oksijen türlerinin üretimi ve antioksidan savunma aktivitesi arasındaki dengesizlik için kullanılmaktadır.
Süperoksid anyon radikali O2 + e _ O2 . _ O2 ._ oluşturan bütün sıvı sistemlerde dismutasyon reaksiyonu ile sonuçda H2 O2 oluşur. 2H+ O2 ._ + O2 ._ H2O2 + O2
O2._ ferritin gibi metalloproteinlerdeki Fe3+ ü redükleyebilir: ortamda yeterli H2O2 de vardır fenton reaksiyonu gelişecek ve fazlaca reaktif .OH oluşacaktır.
O2._ ve H2O2 in toksisitesinin çoğu .OH oluşturması yolu iledir.
. OH bütün proteinler, DNA, membranlarda çok doymamış yağ asitleri ve diğer birçok biyolojik moleküllere atak yapar.
H2O2 Pek çok çeşitli enzim H2O2 üretir. H2O2 genellikle zayıf reaktivite gösterir
2 dış e- nun farklı spinleri vardır Singlet O2 2 dış e- nun farklı spinleri vardır Tanım olarak singlet oksijen serbest radikal değildir. Ancak eğer singlet oksijen biyolojik sistemlere salınırsa birçok molekülü hızla oksitleme kapasitesine sahiptir.
Reaksiyonları Ya kimyasal olarak reaksiyona girer ya da eksitasyon enerjisini diğer bir moleküle verir.
Singlet O2 Işığa bağımlı reaksiyonlarla fotosensitizasyonla oluşur.
Fotohassaslaştırma (Phototosensitization) ile oluşan Biyolojik Hasar Uzun süre retina yüksek ışığa maruz kaldığında retinal singlet oksijen oluşumunu duyarlı hale getirebilmektedir, kendine ve çevresindeki lipide hasar oluşturur. Çeşitli hastalıklar ve ilaçların in vitro singlet oksijen oluşumuna neden olduğu gösterilmiştir.
Fotosensitizasyon bazen yararlıdır; tedavide kullanılır: Prematüre bebeklerde gelişen sarılık, bebekler güneş lambasından gelen mavi renge maruz bırakılarak düzeltilebilir.
Hekimlikte fotohassaslaştırıcı reaksiyonların uygulanmasına diğer bir örnek psoralenlerdir, psoriasis gibi cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılırlar.