ZİNDE Mesleki Kanserler DRUZ

Kanser Hakkında Genel Bilgiler 1 Kanser Hakkında Genel Bilgiler 2 Mesleki Kanserojen Maddeler 3 Kanserojen Madde Örnekleri DRUZ

KANSER GENEL BİLGİLER Dünyada her yıl; > 8 milyon CA 7 milyon CA nedenli Ölüm Ölüme yol açan CA: Erkeklerde Akciğer CA Kadınlarda Meme CA CA Etyolojisi: % 80 Çevresel + Yaşam biçimi Major: Sigara!, Beslenme! DRUZ 3 3

CA % 4-5 Mesleksel faktörler nedeniyle! MESLEKİ KANSER MESLEKSEL KANSER CA % 4-5 Mesleksel faktörler nedeniyle! (Akc. CA’de % 10-15 , Sindirim sistemi CA % 1-2) En sık görülen Mesleksel Kanser: Akciğer CA Deri CA, Mesane CA ve Lösemi de sık! Mesleksel CA, diğer kanserlere göre daha genç yaşta ve Önlenebilir! İşyerlerinde maruz kalınan ajanların CA sebebi olduğunu ilk tespit eden: 1775 - Dr. Percival Pott İngiltere’de Baca temizleme işinde çalışan çocuklar Skrotum CA İlk tanımlanmış kimyasal kanserojen maddeler: Benzpiren, Benzantrasen DRUZ 4 4

Laboratuvar Çalışmaları İnsanda Epidemiyolojik Kanıt MESLEKİ KANSEROJEN MADDELER Grup Adı Kanserojen Özellik Laboratuvar Çalışmaları Doku Kültürleri Hayvan Deneyleri İnsanda Epidemiyolojik Kanıt GRUP 1 Kesin Kanserojen Maddeler + GRUP 2 A Muhtemel Kanserojenler - GRUP 2 B Şüpheli Kanserojenler +? GRUP 3 * Grup 1 ve 2 İçinde Olmayanlar ? GRUP 4 ** Muhtemelen Kanserojen Olmayanlar *: Kanserojen kanıtının; deney hayvanlarında sınırlı veya yetersiz olduğu etkenlerin yer aldığı kategori! Grup 3'deki değerlendirme; kanserojen olmayan ya da genel bir güvenlik belirlenmesi değil! Maruziyetin yaygın olduğu veya kanser verilerinin farklı yorumlarla tutarlı olduğunda, daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu anlamına gelir. **: İnsanlarda ve deney hayvanlarında kanserojen olmadıklarını belirten kanıtlara sahip etkenler DRUZ 5 5

GRUP 1 -Örnekler DRUZ MADDE İLİŞKİLİ KANSER TÜRÜ Amino bifenil Mesane Arsenik Akciğer, deri Asbest Akciğer, mezotelyoma, sindirim sistemi Benzen Lösemi, akciğer, Benzidin Kadmiyum Prostat                        Katran Deri, akciğer Krom Solunum yolları, sinuslar Naftil amin Nikel Akciğer, solunum yolları Vinil klorür Karaciğer anjiyosarkomu İyonizan radyasyon Lösemi, akciğer, deri, kemik Ultraviyole ışın Deri DRUZ 6 6

İŞKOLU-ETKEN-MESLEKİ KANSER KANSER TÜRÜ ETKEN Tarım, orman, balıkçılık Deri, akciğer, dudak Ultraviyole, arsenikli pestisid Madencilik Deri, akciğer, lösemi Arsenik, radon, asbest Petrol endüstrisi Deri, skrotum Polinükleer aromatik hidrokarbon Metal endüstrisi Solunum yolları, akciğer Arsenik, krom ve nikel bileşikleri, Ulaştırma, gemi yapımı Akciğer, mezotelyoma Asbest Kimya sanayii Akciğer, karaciğer, sinus, mesane BCME, krom, nikel, vinil klorür, benzidin, boya maddeleri, Kok üretimi Akciğer, mesane Benzpiren, naftilamin Lastik sanayii Mesane, lösemi Aromatik aminler, benzen İnşaat işleri Akciğer , mezotelyoma Asbest (yalıtım işlemleri) Deri sanayii, ayakkabıcılık Lösemi, burun boşluğu Benzen, deri tozu Sağlık çalışanları Lösemi, akciğer Radyasyon, antikanser ilaçlar Asfalt yol yapımı Akciğer Benzpiren Pestisid üretimi Arsenik Asbestli malzeme üretimi DRUZ 7 7

İŞKOLU-ETKEN-MESLEKİ KANSER KANSER TÜRÜ ETKEN Madencilik Deri, akciğer, lösemi Arsenik, radon, asbest Petrol endüstrisi Deri, skrotum Polinükleer aromatik hidrokarbon Metal endüstrisi Solunum yolları, akciğer Arsenik, krom ve nikel bileşikleri, Ulaştırma, gemi yapımı Akciğer, mezotelyoma Asbest Kimya sanayii Akciğer, karaciğer, sinus, mesane BCME, krom, nikel, vinil klorür, benzidin, boya maddeleri, Kok üretimi Akciğer, mesane Benzpiren, naftilamin Lastik sanayii Mesane, lösemi Aromatik aminler, benzen İnşaat işleri Akciğer , mezotelyoma Asbest (yalıtım işlemleri) Deri sanayii, ayakkabıcılık Lösemi, burun boşluğu Benzen, deri tozu Sağlık çalışanları Lösemi, akciğer Radyasyon, antikanser ilaçlar Asfalt yol yapımı Akciğer Benzpiren Pestisid üretimi Arsenik Asbestli malzeme üretimi DRUZ 8 8

Bazı Kanserojen Maddeler DRUZ 9 9

KANSEROJEN MADDE ÖRNEKLERİ ASBEST-BENZEN ve KANSER Asbest: Akciğer CA , Mezotelyoma Dr. Doll 2. Dünya Savaşı’nda gemi yapım ve onarımı işleri Asbestli tekstil işlerinde çalışanlar -Akciğer CA Benzen: Benzen; taş kömürü veya petrol distilasyonu sonucu elde edilir. Çok iyi solvent (çözücü) Kaynama noktası çok düşük-çabuk buharlaşır Kemik iliğini inhibe eder, Aplastik anemi İkame: Benzen türevleri olan toluen ve ksilen ile alifatik bir hidrokarbon olan hekzan DRUZ 10 10

KANSEROJEN MADDE ÖRNEKLERİ AROMATİK AMİNLER, BENZANTRASEN VE KANSER Aromatik aminler: Amino benzen : Anilin Ayrıca; Benzidin, Alfa ve Beta Naftil Amin Boya sanayiinde ve lastik imali işlerinde! Benzpiren, Benzantrasen: İlk tanımlanan kanserojen maddeler Kömür, odun veya petrol ürünlerinin yanması sonucu meydana gelen kurum ve katran bu maddeleri içerir. Sigara dumanında da bulunur. Asfalt yol yapımında veya çatılarda yalıtım amaçlı Temas halinde Deri CA Buharının solunması ile Akciğer CA DRUZ 11 11

KANSEROJEN MADDE ÖRNEKLERİ ARSENİK, KROM VE KANSER Arsenik: Zararlı bitkileri yok etmek için (herbicide) Haşerelere karşı (pestisid) Doğada demir ve kömür ile birlikte. Elektronik endüstrisinde! Deri ve Akciğer CA Krom: Doğada demir ile birlikte ferrokrom cevheri şeklinde! Sanayide deri tabaklama işinde, paslanmaz çelik yapımında. Solunum yolu ile Akciğer CA (hekzavalent krom) DRUZ 12 12

KANSEROJEN MADDE ÖRNEKLERİ VİNİL KLORÜR, RADYASYON VE KANSER Vinil klorür: Plastik sanayiinde. VC’nin PVC’ye dönüşmesinde (Polimerizasyon işinde) çalışanlarda: Karaciğer anjiyosarkomu Radyasyon: Agricola 16. yy Avrupa’da kömür madenlerinde “madenci hastalığı” Radon gazı- Akciğer CA Radyologlar-radyasyon maruziyeti –Lösemi , Deri CA Non-iyonizan radyasyonun da kanser oluşunda etkisi olduğu ortaya konmuştur. UV ışınlar- Deri CA DRUZ 13 13

Teknik ve Tıbbi Önlemler DRUZ 14 14

MESLEKİ KANSERLER -ÖNLEMLER TEKNİK ÖNLEMLER Öncelik; Kaynakta Kontrol Kanserojen maddenin kullanımdan kaldırılması İkame (Asbest yerine sentetik maddeler; benzen yerine toluen, ksilen veya hekzan) Etkili havalandırma sistemleri İşlemin kapalı sistem içinde yapılması vb. mühendislik uygulamaları KKD (maske, eldiven vb.) DRUZ 15 15

MESLEKİ KANSERLER -ÖNLEMLER TIBBÎ ÖNLEMLER İşe Giriş Muayenesi (Çalışma ortamı ve karşılaşılan maddeler bakımından risk yaratabilecek özellikler - sakıncalı olanlar başka işlere yönlendirilir) Ör:Sigara içen - Asbest maruziyeti olan bir işte çalışması, Kan hastalığı olan - benzen veya radyasyon maruziyeti olan bir işte çalışması sakıncalıdır. Periyodik (aralıklı kontrol) Muayene Erken tanı olanağı sağlayabilecek muayeneler (Ör: Boya veya lastik sanayinde Mesane CA için İdrar sitolojisi) Sağlık Eğitimi Olası riskler ve korunma yolları hk. eğitim DRUZ 16 16

Teşekkür Ederim DRUZ 17 17