Tampon çözeltilerin pH larının hesaplanmasında ; Çözeltilerin seyreltik olması, pH değerinin 4-10 aralığında bulunması ve suyun iyonlaşmasından kaynakların ihmal edilmesi gerekmektedir.
Tampon Kapasitesi: Tampon çözeltinin pH’sını bir birim değiştirmek için ilave edilmesi gereken asit veya baz miktarına tampon kapasitesi adı verilir ve t ile gösterilmektedir. Matematiksel olarak ; t= x/ pH şeklinde ifade edilir. x: ilave edilen asit veya baz miktarı pH : pH değerindeki değişim.
Örnek : Tampon kapasitesi t = 0.05 olan bir asidik tampon çözeltinin başlangıç pH değeri 4.5 olarak ölçülmüştür. pH değerini 5 yapabilmek için ne kadar baz ilave edilmelidir? Çözüm: t= x/ pH = 0.05 = x/ 0.5, x =0.025 olmalıdır.
Maximum Tampon Kapasitesi : Tampon çözeltinin pH değerinin pKa değerine eşit olduğu durumlar maksimum tampon kapasitesine ulaşılmış demektir o durumda maksimum tampon kapasitesi tmax ile gösterilmektedir. tmax = 0.58 xC formülüyle hesaplanmaktadır.
Örnek : 0.1 mol baz ve 0.08 mol bazın tuzundan oluşan bir bazik tampon çözeltinin max tampon kapasitesini hesaplayınız? Çözüm : Tmax = 0.58x0.18 = 0.1044 olarak bulunur.