SOSYOLOJİYE GİRİŞ SOS 109 3. Hafta Sosyoloji Nedir? Sosyolojik Bakış Açısı, Tarihçe, Kuramsal Yaklaşımlar, İlk Kuramcılar.

Sosyoloji ve Kuram Sosyolojik bakış Küresel Bakışın Önemi Sosyolojide temel yaklaşımlar

Sosyolojinin gelişimi Endüstri Devrimi Kırdan kente göç Bireysel hak ve özgürlükler Ulus devletler Nüfus Artışı Suç oranlarındaki artış

Comte ve 3 Hal Yasası Comte – Sosyolojinin 3 Aşamalı Tarihsel Gelişimi: Teolojik dönem: Toplum üzerinde tanrı var (Doğa üstü) (Ortaçağın sonlarına dek) Toplumu doğal bir sistem olarak gören ‘metafizik’ bakış (15. 16. yy Rönesans Dönemi) Bilimsel aşama: Kopernik, Galileo, Newton’un çalışmalarıyla başlar. toplum biliminde ‘bilimsel yaklaşım Pozitivizm: “bilime dayalı bir anlama yöntemi”

KLaSİK KURAMCILAR

Sosyolojinin Kökenleri 19-20 yy.larda yaşanan sosyal değişim insanlarda farkındalık yarattı ve ayrıca sosyolojinin gelişimini tetikledi. 1) Endüstriyel ekonominin doğuşu: İnsanları evlerinden çıkarttı gelenekleri zayıflattı köyden şehre kitlesel göçler 2) Şehirlerde yaşanan ani büyüme: suç, evsizlik, dilencilik, soygunculuk isyanlar gibi pek çok sorunun oluşması 3) bireysel hak ve özgürlüklere dair siyasal değişimlerin hak taleplerinin oluşması

Bilim ve Sosyoloji Comte, Sosyoloji kelimesini (1838’de) buldu. Topluma bakmanın farklı bir biçimi olarak yeni bir kategori yarattı. Comte ve diğer sosyologlar toplumun gerçekte nasıl işlediğini anlamaya çalıştı. Ayrıca, toplumu iyileştirmeyi amaçladı. İlk çağ filozofları (Ör: Platon ve Aristo) toplumu inceledi, ancak onlar ‘ideal bir toplum’ üzerine düşündüler.

Comte – Sosyolojinin 3 Aşamalı Tarihsel Gelişimi: Teolojik dönem: Toplum üzerinde tanrı var (Doğa üstü) (Ortaçağın sonlarına dek) Toplumu doğal bir sistem olarak gören ‘metafizik’ bakış (15. 16. yy Rönesans Dönemi) Bilimsel aşama: Kopernik, Galileo, Newton’un çalışmalarıyla başlar. toplum biliminde ‘bilimsel yaklaşım Pozitivizm: “bilime dayalı bir anlama yöntemi

KURAM Kuram: Belli gerçekliklerin neden ve nasıl ilişkili olduklarına dair bir önermedir. Sosyoloji kuramının işi: Toplumsal davranışı gerçek dünyada açıklar Kuramsal yaklaşım: düşünme ve araştırmayı yönlendiren, toplumun temel bir görüntüsü.

Sosyologların yararlandığı 3 ana yaklaşım: yapısal-işlevsel, sosyal çatışma, sembolik etkileşim. Yapısal İşlevsel: Toplum çeşitli parçalardan oluşur, bu parçalar toplumun devamı için istikrar ve dayanışma halindedir. Toplumsal işlevler ise, toplum bütünlüğünün korunmasına hizmet eden toplumsal davranış kalıpları. (el sıkışmadan, dini ritüellere). Durkheim ve merton eserleri bu yaklaşım çizgisinde: İŞ bölümü, dini hayatın ilksel biçimleri açık ve gizli işlevler (ABD yükseköğretim), sosyal işlev bozukluğu (toplumun işleyişini bozan unsurlar) ve kimi kesime işlevli/işlevsiz

Sosyal Çatışma Yaklaşımı: Sosyal Çatışma Yaklaşımı: Toplumu çatışma ve değişim yaratan bir eşitsizlik alanı görür. Sınıf, ırk, cinsiyet, cinsel yönelim gibi unsurlar üzerinden eğitim, güç, para vb. dağılımlardaki eşitsizliği incelerler. Yapı toplumu güçlendirmez sosyal davranış kalıpları istikrar sağlamaz, bilakis bir gruba faydalı bir gruba zararlı olur. Çoğu sosyolog bu yaklaşımı eşitsizliği anlamak için değil, eşitsizliği azaltacak çözüm bulmak için de kullanır (Marx). Toplumsal cinsiyet çatışması yaklaşımı: Sosyolojide kadınların önemi İlk kadın sosyolog: Harriet Martineau (19.yy) (kadınların ev dışı işlevlerine dikkat çekti Irk Çatışması Yaklaşımı: Farklı ırk/etnik kökenden insanlar arası çatışma. Beyaz olmayanların sosyolojiye katkılarını ortaya çıkardı. Örn: Ida Well Barnett ve Du Bois.

Sembolik Etkileşim Yaklaşımı Sembolik Etkileşim Yaklaşımı: Toplum, bireylerin günlük deneyimlerinin ürünüdür. İlk iki yaklaşım makro düzey yönelimli (toplumu bir bütün olarak şekillendiren sosyal yapılara geniş bir şekilde odaklanan). Mikro düzey eğilim (belirli durumlardaki sosyal etkileşime çok yakından odaklanan). Weber den esinlenen “Bir olayı dahil olanların perspektifinden anlayabiliriz” yaklaşımı Sembolik yaklaşıma örnek: Sporcuların etkileşimlerinin zamanla değişmesi