PSİKOLOJİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ PSİKOLOJİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
“Psikoloji uzun bir geçmişe; fakat kısa bir tarihe sahiptir.” “Psikoloji uzun bir geçmişe; fakat kısa bir tarihe sahiptir.” (Hermann Ebbinghaus) Psikoloji, eski felsefi geleneğinden kopup kendini modern bir bilim olarak ortaya koyabilmesini, insan doğasına ait soruları cevaplandırırken kullandığı metotlara borçludur. Psikolojiyi felsefeden kopartıp farklı bir disiplin olarak bilim dünyasına dahil eden şey, onun kabul edilen farklı yaklaşımları ve kullandığı teknikleri olmuştur. 1879 İlk Bilimsel çalışmaları Başlatan Wilhelm WUNDT Psikolojinin insan davranışlarına yönelik çalışmaları 20 yy. da hız kazanmıştır.
1888 yılına kadar, psikoloji üzerine çalışmalar yürüten insanlar, üniversitelerin felsefe bölümlerinde çalışabilmekteydiler. 1888 yılında James McKeen Cattell’ı dünyanın ilk psikoloji profesörü olarak göreve atadı Psikoloji tarihinin kendi tarihine bakıldığında görülecek olan, bu konuyla ilgili çalışmaların psikolojinin bir takım “kriz” dönemlerinde yoğunluk kazandığıdır.
Türkiye'de Psikolojinin Tarihi Gelişimi Türkiye'de Psikolojinin Tarihi Gelişimi Türkiye'de psikolojinin tarihini 15.yy da Sultan 2. Mehmed döneminde kurulan akıl hastanesine dayandırabiliriz. Bu hastanede, akil hastalığının diğer hastalıklar gibi olduğundan yola çıkarak hastaları müzikle ve sporla tedavi yoluna gidilmiştir. Bugünkü anlamda psikoloji çalışmalarına ise 1915 yılında, İstanbul Üniversitesi'ni yenileştirme planı çerçevesinde Almanya'dan davet edilen profesörlerin eğitim vermek üzere İstanbul'a gelmeleriyle başlanmıştır. Profesör Anschütz İ.Ü'de kurulan Psikoloji Kürsüsünün başına getirilmiş ve burada Almanya'da olduğu üzere psikoloji deneysel bir bilim olarak ele alınmıştır.
PSİKOLOJİNİN DİĞER BİLİMLERLE PSİKOLOJİNİN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ
Psikolojinin Diğer Bilimlerle İlişkisi PSİKOLOJİ – FİZYOLOJİ Fizyoloji organizmanın organlarını inceler. Duyu organlarının çalışma biçimi, iç salgı bezleri, hormonlar, sinirsel iletişim vb. davranışları etkiler. Psikoloji insan davranışlarını anlamak için Fizyoloji biliminden faydalanır. PSİKOLOJİ – TIP(PSİKİYATRİ) Psikiyatri anormal insan davranışlarını inceler. Psikoloji ise normal insan davranışlarını inceler. Psikoloji normal ile anormal insan davranışlarını birbirinden ayırmak için Psikiyatri biliminden faydalanır. PSİKOLOJİ – SOSYOLOJİ Sosyoloji toplumu inceler. Psikoloji ise bireyi inceler. Ama netice itibariyle toplum denilen bütün tek tek bireylerden oluşur. Bunun yanında bireyde toplumun bir parçasıdır. Toplum bireyin, bireyde toplumun davranışlarını etkiler. Bu nedenle Psikoloji araştırmalarında, Sosyoloji biliminden faydalanır.
PSİKOLOJİ – ANTROPOLOJİ Antropoloji, insanın oluşumunu değişimini inceler. İkiye ayrılır. Fiziki Antropoloji: İlkel insandan günümüz insanına kadar insanın vücudunda meydana gelen değişiklikleri inceler. Sosyal Antropoloji: İlkel insandan günümüze kadar insanın davranışlarında, düşüncelerinde kültüründe meydana gelen değişiklikleri inceler. NOT: Antropoloji özellikle ilkel insan yaşamı üzerinde yoğunlaşır. Psikoloji, insan davranışlarını anlamak için insanın kökenini inceleyen Antropolojiden faydalanır.
PSİKOLOJİ – SİYASET BİLİMİ İnsanlar içerisinde yaşadığı toplumun yönetim biçiminden, hukuk sisteminden etkilenir. Psikoloji, insan davranışı üzerinde siyasal düzenin nasıl bir etkide bulunduğunu anlamak için Siyaset biliminden faydalanır. PSİKOLOJİ – EKONOMİ Ekonomi, insanların ihtiyaçlarını karşılayacak olan mal ve hizmetlerin üretimi, tüketimi, bölüşümü gibi faaliyetleri düzenler. Ekonomik koşullar, insan davranışlarını inceler. Bunun için Psikoloji, Ekonomi biliminden faydalanır. PSİKOLOJİ – COĞRAFYA Coğrafi koşullar ( iklim, bitki örtüsü vb.) insan davranışlarını etkiler. Psikoloji insan davranışlarını anlamak için Coğrafya’dan faydalanır.
PSİKOLOJİ – FELSEFE Felsefe, insanı ve evreni tanımaya, bilginin nasıl oluştuğunu anlamaya yönelik zihinsel etkinlikleri içeren bir bilgi alanıdır. Felsefenin en önemli özelliklerinden biri eleştiridir. Felsefe eleştirerek doğru sanılan birçok şeyin yanlışlığını ortaya çıkarır. Bu nedenle Felsefeyle ilgilenmeyen insanların boş inançların etkisinde kalması kaçınılmazdır. Ayrıca, Felsefeyle ilgisini kesen bilim, bilim olarak varlığını devam etme olanağından yoksun kalır. Bundan dolayı tüm bilimler gibi, Psikoloji de Felsefe ile sıkı bir ilişki içerisindedir.
PSİKOLOJİNİN ALT DALLARI Günümüzde Psikoloji genişlemiş ve Psikolojide çeşitli alt dallar oluşmuştur. DENEYSEL PSİKOLOJİ Davranışın temelinde yatan nedenleri anlamak için araştırma yapar. Davranışın fizyolojik temelleri olan; duyum, algı, dikkat, bellek, öğrenme gibi konularda deneyler yapar. Örneğin: Motivasyonun öğrenme üzerindeki etkisi Yorgunluğun dikkat üzerinde etkisi
KLİNİK PSİKOLOJİ Bir kurumda bakılmayı gerektiren duygusal, davranışsal bozuklukları olan, toplumla uyumları kopmuş anormal insanların davranışlarını inceler. Teşhis eder ve tedavisini bilimsel olarak yapar. NOT: Psikolog ile Psikiyatrist farklıdır. Psikiyatrist: Tıp doktorudur. İlaç tedavisi yapabilir. Psikolog: Bilim doktorudur. İlaç tedavisi yapmaz.
SOSYAL PSİKOLOJİ Bireyin grup içindeki davranışlarını inceler. Bireyin topluma, toplumun bireye etkisini konu edinir. Moda, reklam, propaganda, kamuoyu, insan ilişkileri vb. Sosyal Psikolojinin konularıdır.
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Döllenmeden ölüme kadar bireyin yaşa bağlı davranış değişikliklerini inceler. Birey ne zaman konuşur. Algılama ne zaman başlar. Çocuğun düşünmesinde meydana gelen sistematik değişimler nelerdir. Bireyin çevre ile ilişkisi hangi yaşta nasıl olur, gibi konular Gelişim Psikolojisinin konularıdır. Çocuk Psikolojisi ( Döllenmeden ergenliğe kadar ) Ergenlik Psikolojisi ( Ergenlikten yetişkinliğe kadar ) Yetişkin Psikolojisi ( Yetişkinlikten ölüme kadar )
EĞİTİM PSİKOLOJİSİ Psikolojinin eğitim alanlarına uygulanmasından doğmuştur. Okul ortamını ve eğitim sürecini en verimli duruma getirmeyi amaçlar. Okulda öğrencilere testler, mülakatlar uygulayarak öğrencilerin okulla ilgili sorunlarını anlamaya çalışır ve çözümler üretir. Hangi konu kime nasıl verilmeli? Öğretmen nasıl yetiştirilmeli? Eğitim ortamında en yüksek başarı nasıl sağlanmalı? Eğitim programları nasıl düzenlenmeli? gibi konular üzerinde durur.
DANIŞMANLIK PSİKOLOJİSİ Hafif duygusal, kişisel sorunları olan bireylerin davranışlarını inceler. Bireye yaşamını kolaylaştıracak bilgiler vererek, ilgilerini ve yeteneklerini açığa çıkaracak kararları almasına yardımcı olmayı amaçlar. Çeşitli testler, mülakatlar uygulayarak bireylerin meslekleriyle, eğitimleriyle ilgili sorunlarını anlamaya çalışır. Bireylerin yaşamlarıyla ilgili en doğru kararı vermelerinde yardımcı olur. PSİKOMETRİK PSİKOLOJİ Psikolojide araştırma sonuçlarının sayılarla ifade edilmesidir. Bu alt dal diğer Psikoloji dallarına testler hazırlar. Mevcut testlerin kullanışlılık düzeyini kontrol eder.