2. Hafta Talep, arz, ve piyasa

Bazı anahtar terimler Piyasa Talep Arz Denge fiyatı alıcı ve satıcıların mal ve ürün alıp sattıkları yer Talep tüketicilerin her olası fiyattan almaya razı oldukları mal ve hizmet miktarı Arz üreticilerin her olası fiyattan satmaya razı oldukları mal ve hizmet miktarı Denge fiyatı arz ve talep edilen miktarları birbirine eşitleyen fiyat See Sections 3-1 and 3-2 in the main text.

İlgili diğer mal fiyatları Tüketici geliri Tüketici tercihleri Diğer şeyler sabitken fiyat ile talep edilen miktar arasındaki ilişkiyi talep eğrisi gösterir “Diğer şeyler”: İlgili diğer mal fiyatları Tüketici geliri Tüketici tercihleri “Diğer şeyler”deki değişmeler eğrinin yerini etkiler Fiyat See Sections 3-3 and 3-4 in the main text. D Miktar

hükümet düzenlemeleri Diğer şeyler sabitken fiyat ile arz edilen miktar arasındaki ilişkiyi arz eğrisi gösterir “Diğer şeyler”: teknoloji girdi maliyetleri hükümet düzenlemeleri “Diğer şeyler”deki değişmeler eğrinin yerini etkiler S Fiyat See Sections 3-3 and 3-6 in the main text. Miktar

Piyasa Dengesi D0 S Fiyat Piyasa degesi arzın talebe eşit olduğu E0 noktasındadır Q0 P0 E0  See Section 3-2 in the main text. P0 fiyatı ve Q0 miktarı gösterir. Miktar

Piyasa Dengesi ve Dengesizlik Eğer fiyat P0 düzeyinin altinda olursa talep fazlası meydana gelir Tüketiciler üreticilerin arz ettiğinden daha fazlasını talep ederler S P1  Arz fazlası D Fiyat E P0  Eğer fiyat P0 düzeyinin üzerinde olursa arz fazlası meydana gelir Üreticiler tüketicilerin talep ettiğinden daha fazlasını arz ederler P2  Talep fazlası See Section 3-3 in the main text. S D Q0 Miktar

Talep eğrisinde kayma Eğer ikame malın fiyatı azalırsa ... D0 S Talep eğrisi D0D0 ‘dan D1D1 ’e kayar D1 Q1 P1 Her fiyat düzeyi için daha az tüketilmek istenir E0 Q0 P0 E1 See Sections 3-4 and 3-5 in the main text. Piyasa E1 noktasında yeniden dengeye gelir. Fiyat P0 da kalsa arz fazlası olur. S Miktar

Arz eğrisinde kayma S1 Arz eğrisi S1S1 e kayar Varsayalımki taşıma maliyetleri arttı S0 D Fiyat Q1 P1 E2 Piyasa E2 noktasında yeniden dengeye gelir P0 E0 Eğer fiyat P0 düzeyinde kalırsa talep fazlası olur See Sections 3-6 and 3-7 in the main text. D Q0 Miktar

Talebi arttırabilecek iki yol (1) (1) Eğri üzerinde A dan B ye hareket Fiyatdaki değişmeye tüketicinin tepkisini verir Bu da arzı kaydırır Fiyat A P0 B P1 Q1 See Box 3-2 in the main text. D Q0 Miktar

Talbi arttırabilecek iki yol (2) (2) Talep eğrisinin D0 dan D1 a kayması Veri her fiyattan talebin artmasına neden olur ör. P0 fiyat düzeyinde talep edilen miktar Q0 dan Q1 e çıkar: P1 düzeyinde talep edilen miktar Q1 den Q3 a çıkar Fiyat C D1 F Q2 Q3 P0 A P1 B See Box 3-2 in the main text. D0 Q0 Q1 Miktar

Piyasa dengesizliği S D P2 E P0 A B P1 D Varsayalım ki kötü hasat sonucu arz SS e kaymış Hükümet fakiri korumak için P1 seviyesinde tavan fiyat koysun P0 denge fiyat seviyesinin altında yer alır Sonuç: talep fazlası S Fiyat D P2 E P0 A B P1 Talep fazlası You may wish to point out that: 1 Supply is actually reduced as a result of this policy; 2 There is a possible long-run effect on resource allocation arising because the incentives for producers are poor with prices held artificially low; 3 A price ceiling at P2 would be ineffective/irrelevant, given that the market could reach its equilibrium level. See Section 3-8 in the main text. D Ortaya çıkan talep fazlası sorunu için ürünün pay edilmesi gerekir S QS Q0 QD Miktar

Fiyat ve miktar değişmeleri Gerçekte, arz ve talep eğrilerini önceden çizemeyiz Bu yüzden gerçekleşmiş değerleri kullanırız See Box 3-5 in main text.

Ne, Nasıl ve Kimin için Piyasa: Arzı talep edilen miktarı eşitleyen fiyatı bularak Ne kadar ürünün üretilmesi gerektiğine karar verir Piyasa denge fiyatını ödemeye gönüllü tüketicileri bularak Ürünün kimler için üretildiğini belirler Firmaların satmaya gönüllü olduğu ama tüketicilerin o fiyattan almaya razı olmadığı fiyatlar olabilir Hangi ürünün üretileceğine karar verir See Section 3-9 in the main text.

Arz ve talep esneklikleri

Talebin fiyat esnekliği …bir malın fiyatındaki değişmeye karşılık talep edilen miktarında meydana gelen değişme tanım: talep edilen miktardaki % değişme fiyatdaki % değişme See Section 4-1 in the main text.

Esnek Talep Talep esnek...EĞER... Fiyat esnekliği (eksi işareti ihmal ederek) -1 den büyük oldursa Yani, talep edilen miktardaki % değişme fiyatdaki % değişmeyi geçerse Ör: eğer fiyatdaki % 5 artışa talep edilen miktar % 7 düşüşle tepki verirse esneklik -7  5 = -1.4 See Section 4-1 in the main text.

Katı Talep Talep katıdır... EĞER... Fiyat esnekliği -1 ile 0 arasında olursa Yani, talep edilen miktardaki % değişme fiyatdaki % değişmeden küçük olursa Ör: fiyatdaki % 5 lik artışa talep edilen miktar % 3.5 lık düşüşle tepki verirse esneklik - 3.5  5 = - 0.7 See Section 4-1 in the main text.

Birim esnek talep Talep birim esnektir...EĞER... Fiyat esnekliği -1 olduğunda Yani, talep edilen miktardaki % değişme fiyatdaki % değişmeye eşit olursa Ör: fiyatdaki % 5 lik artışa talep edilen miktar % 5 lik düşüşle tepki verirse esneklik - 5  5 = - 1 See Section 4-1 in the main text.

Doğrusal talep ve esneklik Düz bir talep eğrisi boyunca fiyat esnekliği farklı değerler alır D Birim esneklik Esneklik Katı esneklik Miktar Fiyat 

Fiyat esnekliğini ne belirler? Alternatif (ikame) ürünleri bulabilme kolaylığı ÖRNEK: Fiyatı yükseldiğinde başka bir deterjan bulmak kolay olacaktır Bu durumda talebin esnek olmasını bekleriz Fakat tüm deterjanların fiyatları yükselirse alternatif ürün bulunamaz Dolayısı ile talebin katı olmasını bekleriz In general, the more narrowly we define a commodity, the easier it is to find a substitute, so the larger will be the price elasticity. See Section 4-1 in the main text.

Esneklik uzun dönemde daha yüksektir Kısa dönemde, tüketiciler harcama alışkanlıklarını hemen değiştiremezler Fiyat yükselmeye devam ederse, o zaman tüketiciler değişmelere göre uyum göstereceklerdir. Talep Uzun dönemde daha esnektir. Fakat kısa dönemde görece daha katıdır. See Section 4-4 in the main text.

Esneklik ve Gelir Fiyyat değiştiğinde,firmanın toplam geliri (TR) üzerindeki etki talebi fiyat esnekliğine bağlı olacaktır. See Section 4-2 in the main text, and Figure 4-4.

Esneklik ve fiyat düşmeleri Birim esnek Esnek Katı Miktar Fiayat  Fiyat düştüğünde: eğer talep esnekse, yeni satışlardan elde edilen gelir varolan satışlardan elde edilen gelirdeki düşmeden daha fazla olacaktır – TR yükselir; Miktar Toplam Gelir (+)TR< (-)TR Eğer talep katıysa, yeni satışlardan elde edilen gelir varolan satışlardan elde edilen gelirdeki düşmeden daha düşük olacaktır – TR düşer See section 4-2 and Figure 4-4 in the main text.

Esneklik ve metro fiyatları Geliri arttırmak için metro ücretleri nasıl değiştirilmelidir? Yolcular otobüs, taksi, dolmuş ve kullanabilir Dolayısıyla talep esnektir (ör: - 1.4) Ve fiyatlardaki bir artış metro yolculuğuna olan talebi ve harcamaları düşürür Eğer yolcuların alternatif ulaşım araçları yoksa Talep katı olabailir (ör: - 0.7) Fiyatları arttırmanın yolculuk talebi üzerindeki etkisi daha az olacaktır Ve gelir artacaktır

Talebin çapraz fiyat esnekliği i malının j malına göre talebin çapraz fiyat esnekliği: i malının talep edilen miktarındaki % değişme j malının fiyatındaki % değişme Bu pozitif ya da negatif çıkabilir Eğer iki mal ikamelerse çapraz fiyat esnekliği pozitif olma eğilimindedir: ör. Çay ve kahve See Section 4-5 in the main text. Eğer iki mal tamamlayıcılarsa çapraz fiyat esnekliği negatif olma eğilimindedir: ör. Süt ve kahve

Talebin gelir esnekliği Talebin gelir esnekliği talep edilen miktarın gelirdeki bir değişmeye duyarlılığını ölçer : Talep edilen miktardaki % değişme Tüketici gelirindeki % değişme See Section 4-6 in the main text. Gelir esnekliği pozitif ya da negatif olabilir

Normal ve düşük ürünler NORMAL bir ürünün talebin gelir esnekliği pozitiftir Gelirdeki bir artış talep edilen miktarı arttırır ör. Süt ürünleri Düşük bir ürünün talebin gelir esnekliği negatiftir Gelirdeki bir artış talep edilen miktarı azaltır ör. kömür LÜKS bir ürünün talebin gelir esnekliği 1 den büyüktür ör. Bazı kozmetik markaları See Section 4-6 in the main text.

Gelir ve talep eğrileri Gelirde bir artış: Miktar Fiyat D0 NORMAL ÜRÜN DÜŞÜK ÜRÜN D1 Talep eğrisi sağa kayar D1 Talep eğrisi sola kayar See Section 4-6 in the main text, and Figure 4-5.