TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI II DERS XIII ANLATIM TÜRLERİ II

ANLATIM BİÇİMLERİ ÖRNEK SORU VE CEVAPLARI

1. Dışarıda haziran güneşi… Okul kapılarında tenhalık… Uzakça bir bahçede leylakların açtığını burnumuz haber verir. Sahil yolunda dolaşanlar geleceğe gülerek bakarlar. Martı çığlık atar. Muazzez Abacı’nın buğulu şarkıları duyulur. Karpuz sergilerinde büyülü lambalar yanar. Uyku bizi bekler. Sonra duman, gri deniz, ay ışığı, yakamoz… Denizden ıslak, serin bir esinti başlar… Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların hangisinden yararlanılmamıştır? A) Görme B) İşitme C) Koklama D) Tatma E) Dokunma

2. Masum bir çocuk yüzü… Yumrukları çenesinde, gözleri derin bir rüyaya dalmış gibi… Bir gençlik fotoğrafı… Yüzünde ergenlik rüzgârları. Delikanlı bir gülümseyiş. Ümitler, kararsızlıklar… Pencerede parmaklıklar ardında bir kadın başı. Sokağa sarkan sarmaşıklar, hanımelleri… Ve gökyüzünü bulut gibi kaplayan martı çığlıkları… Şehrin kokularını dağıtan ılık bir lodos… Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) İşitsel öğelere yer verme B) Koklama duyusundan yararlanma C) Betimleyici anlatıma başvurma D) Dokunma duyusundan yararlanma E) Öykülemeye yer verme

3. Bütün şiir severler okumalı bu kitabı 3. Bütün şiir severler okumalı bu kitabı. Yazarın hoşsohbet üslubundan sevecenlikler doldurmalı koynuna. Yazar yüreğinden kopanların kılına bile dokunmadan geçirmiş yazıya. Ağır, bilimsel bir anlatım yok. Anlama yeteneğinizi zahmete sokacak hiçbir cümleye, sözcüğe rastlamazsınız. Cümleler kısa, ama değişik anlamlar çağrıştıracak zenginlikte. Hem de anlam sandukasının bırakın kapağının açılmasını tahtaları komple sökülmüş olarak… Bu parçada söz edilen kitapla ilgili olarak aşağıdaki anlatım özelliklerinin hangisinden söz edilmemiştir? A) İçtenlik B) Doğallık C) Bütünlük D) Yoğunluk E) Açıklık

4. Merdivenin başında, yüksekte yuvası dağılmış bir anne güvercin gibi boynu bükük duruyordu. Ayrılık yaman şeydi. Yıl ortasında tayini çıkmıştı da bize söyleyememişti. Aşağı inip topladı hepimizi bahçede, zeytin ağaçlarının altında. Ağzından “Ben gidiyorum.” sözü hıçkırıklar eşliğinde çıktı. Küçük, kara gözlerimiz birbirine değdi. Bir elektrik akımı geçti minicik yüreklerimizden. Tıkandık ağlayamadık bile! Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir? A) Betimleyici anlatıma B) Kişisel yorumlara C) Eksiltili cümlelere D) İşitme duyusuyla seçilebilen ayrıntıya E) Benzerliklerden yararlanmaya

5. Deneme yazarlığı ciddi bir iştir, geniş bir bilgi, titiz bir hazırlık gerektirir. Deneme yazarı yazılarını ancak geniş bir kültür ve iyi bir hazırlıkla sürdürebilir. Şundan bundan yapılan alıntılarla, bir noktadan sonra tükenecek bilgilerle deneme yazılamaz. Yazılsa bile sürdürülemez. Taşıma suyla değirmen dönmez çünkü. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur? A) Tartışmaya B) Betimlemeye C) Öykülemeye D) Karşılaştırmaya E) Örneklemeye

6. Uzak gri bir çizgide Birleşiyor gökle deniz 6. Uzak gri bir çizgide Birleşiyor gökle deniz. Bir martı tek başına uçuyor Maviliklere Sandalda bir kayıkçı Sanki yalnızlığı topluyor ağlara Bu dizelerde aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi ağır basmaktadır? A) Betimleme B) Açıklama C) Örnekleme D) Karşılaştırma E) Tartışma

7. Geçen haziranda İç Anadolu’yu gezdik, ilk durağımız Ankara’nın Gölbaşı ilçesiydi. Daha sonra geniş bozkırlarda yol aldık. Yıkılmış, duvarları çatlamış birçok kervansarayı gezdik. Ne var ki görmek istediğimiz birkaç önemli yeri görmeden döndük. Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangilerine başvurulmuştur? A) Betimleme – Örnekleme B) Açıklama – Tartışma C) Öyküleme – Betimleme D) Karşılaştırma – Öyküleme E) Açıklama – Tartışma

8. Sofaya açılan kapıların üstü renkli camlarla süslüydü 8. Sofaya açılan kapıların üstü renkli camlarla süslüydü. Sofanın iki yanına minderler serilmişti. Minderlerin arkalarında ot yastıklar vardı. El dokuması ince halılarla kaplı yastıklar büyük ve renkli yapı taşları gibi görülüyordu. Sofadan mutfağa açılan kapı her zaman açıktı. Kapıdan ocak ve yanındaki büyük masa görünüyordu. Masanın üstünde kenarları saçaklı, işlemeli bir örtü vardı. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A) Öyküleme B) Betimleme C) Açıklama D) Karşılaştırma E) Tartışma

9. Beyoğlu’nun ara sokaklarından birinde, bir kebapçıdaydık o gün 9. Beyoğlu’nun ara sokaklarından birinde, bir kebapçıdaydık o gün. Masada ayran, acılı kebaplar, yeşillikler… Kulaklarımızı tırmalayan bir arabesk müzik. Dışardaysa İstanbul’un o inanılmaz güzellikteki eylülünün son günü. Ayranlar kebapların dilimizdeki acısını dindirmeye yetmiyor. Pencerelerden vuran güneşin sıcaklığı bize rehavet veriyor. Bu parçanın anlatımında ayrıntıların seçiminde aşağıdakilerin hangisinden yararlanılmamıştır? A) İşitme B) Tatma C) Görme D) Dokunma E) Koklama

CEVAP ANAHTARI 1-D 2-E 3-C 4-C 5-A 6-A 7-C 8-B 9-E