ECZACILIK HİZMETLERİ İlaç sunmanın yanında, sağlığın geliştirilmesi, hastalığın rehabilite edilmesi noktasındaki tüm görev, yetki, sorumluluk ve işlevlerdir.

Dünya Sağlık Örgütü eczacılık hizmetleri için dört ayrı işlev tanımlamaktadır: 1. İlaçların hazırlanması, üretimi, kalite kontrolü, 2.İlaçların temin edilmesi, depolanması ve dağıtımı(hastaya ulaştırılması), 3. İlaçların akılcı kullanımının sağlanması, 4. İlaçların epidemiyolojisi ve istenmeyen etkilerinin izlenmesi.

Günümüzde serbest eczanelerde verilebilecek eczacılık hizmetleri şu şekilde tanımlanabilir: Sağlık ve hastalık kavramlarının, gerek tanımlanması ve gerekse algılanmasında önemli bir dönüşümün yaşanmakta olduğu kabul edilmektedir. Yaklaşık 20-30 yıl öncesine kadar sağlık ve hastalık kavramları, hastaneler, hekimler, hemşireler, ilaçlar ve ilk yardım çantaları ile akla gelirken, günümüzde artık sağlıklı yiyecekler, vitaminler, sağlık kulüpleri, aerobik, spa terapi, yıllık olağan sağlık kontrolleri de dahil olmak üzere daha geniş bir alanla beraber gündeme gelmektedir. Bu yüzden batılı toplumlarda sağlık, bir yandan tıbbileştirilirken kültürün de bir parçası haline getirilmiştir.

Genel olarak hastalıkların nitelikleri ve doğasının 20 Genel olarak hastalıkların nitelikleri ve doğasının 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren değişmekte olduğu kabul edilmektedir. Önceleri daha sıkça görülen akut, yaşamı tehdit eden kolera, veba gibi bulaşıcı hastalıklardan, kanser, beyin, kalp ve damar sistemi hastalıkları gibi, yaşam kalitesini belirgin biçimde etkileyen kronik hastalıklara doğru bir gidiş olmuştur. Ayrıca doğumda beklenen yaşam süresi de giderek uzamakta olup, yaşlanan nüfusun içinde kronik hastalıkların görülme sıklığı daha da artmaktadır. Örneğin mortalite oranlarındaki hızlı düşüş ve sağlıktaki genel düzelmelerin, dünya genelinde 1960 ve 1990 yılları arasındaki 30 yılda yaşam beklentisini, yüzyılın başına göre ortalama 6.3 yıl artırdığı saptanmıştır.

Bu nedenlerle tıpta “müdahalecilik”ten “gözetmenlik” ve “izlem”e; “tedavi”den, “bakım”a doğru dönüşüm yaygınlaşmıştır. Tıp ve sağlık alanındaki dönüşümler sonucunda, “hastalık” yerine “sağlık”; “hastane” yerine “toplum içinde bakım”; “akut” yerine “kronik”; ve doğal olarak “hasta” yerine “kişi” kavramları bilinçli tercihlerle kullanılmaya başlanmıştır. Bu değişim geleneksel hekim-hasta ilişkisini de etkilemiştir.

Eczacılık Eğitiminin Temel Amacı Eczacılık sektörünün gereksinim duyduğu nitelikli insan gücünü yetiştirmektir. Bu amaca yönelik olarak lisans ve lisansüstü düzeyde yapılan eğitimler ile öğrencilere; -doğal, yarı-sentetik ve sentetik ilaç kaynaklarından ilaç hammaddelerinin elde edilmesi, bunların fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkilerinin incelenmesi, ilaçların formülasyonu ve üretimi, ilaç analizleri, müstahzar bilgileri, ilaçların tedavi edici ve toksik etkileri ile sosyal eczacılık gibi konularda temel ve mesleki bilgiler verilir.

Eczacılık fakültelerinden mezun olan eczacılar, Serbest eczacı, Ecza depoları, Sağlık Bakanlığına bağlı hastane eczaneleri, Üniversite hastaneleri ve diğer kurumlara bağlı olan ya da özel hastane eczaneleri, Sağlık Bakanlığı ve Belediye veya İl Sağlık Müdürlüklerii Bakanlıkların sağlıkla ilgili birimleri, Sağlık Bakanlığı bünyesinde bulunan Hıfzıssıhha Enstitülerinin çeşitli bölümleri, Sağlık Bakanlığındaki İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü ile bu bakanlığa bağlı diğer genel müdürlüklerde, Teftiş Kurulları'nda, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı'nda, TBMM Başhekimliğinde, İlaç Sanayii sektörü, Eczacılık Fakültelerinde veya çeşitli üniversitelerin farklı fakültele-rinde uygun alanlarda, akademik alanda yetişmek üzere çalışma olanaklarına sahiptirler.

Tablo 1. Türkiye’de bulunan Eczacılık Fakülteleri Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Eskişehir   www.ecz.anadolu.edu.tr Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ankara  www.pharmacy.ankara.edu.tr Atatürk Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Erzurum  www.atauni.edu.tr/fakulteler Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi İzmir  www.pharm.ege.edu.tr Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kayseri pharmacy.erciyes.edu.tr Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ankara www.pharmacy.gazi.edu.tr Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ankara www.farma.hacettepe.edu.tr Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi İstanbul pharmacy.marmara.edu.tr Mersin Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Mersin eczf.mersin.edu.tr İnönü Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Malatya pharmacy.inonu.edu.tr İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi İstanbul www.istanbul.edu.tr/eczacilik Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi(*) İstanbul www.yeditepe.edu.tr/7tepe/egitim (*) Vakıf Üniversitesi bünyesindedir.

ECZANELERDE PERSONEL YÖNETİMİ Personel işlevi, işletme işlevleri içinde yer alan kolaylaştırıcı bir işlevdir. Nasıl ki, bir işletmede üretim yönetiminin konusu mal ve hizmet, finansal yönetimin konusu para ise, personel yönetiminin konusu da insandır. Personel yönetiminin kapsamına giren insan elbette ki iş ortamındaki insan olacaktır. Bir örgütte yönetime bağlı olarak çalışan tüm elemanlara “personel” denir. Personel Yönetimi, örgüt için gerekli olan insan kaynağının sağlanması ve bu kaynaktan etkin ve verimli biçimde yararlanmanın yol ve yöntemlerini gösterir.

Eczane Personeli Eczane ortamında çalışan insan yada insanlar eczane personelidir. Eczanelerde, hasta yada hasta yakınına eczacılık hizmetinin eczacı tarafından sunulması gereklidir. Eczanenin diğer hizmetlerinin eczacı tarafından yönlendirilen bir yardımcı personelce yürütülmesi mümkündür. Eczane Teknisyeni Sorumlu bir eczacının gözetim, denetim ve sorumluluğunda, eczanenin işleyişinde önemli role sahip nitelikli personeldir. Bir diğer deyimle, eczanenin destek personelidir (1).

Eczane Teknisyeninin Görev ve Yetkileri: Eczacılıkla ilgili mevzuatta eczacı teknisyeninin yapması gereken işler Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 139. maddesinde şu şekilde tanımlanır (3). Eczacının denetimi altında çeşitli ilaçları hazırlar ve şişeleri etiketler. İlaç ve tıbbi malzemeyi ambalajlarından çıkarır, ayniyatla karşılaştırır. Depoya koyar, depo memuru yoksa depo defterine gelir kaydeder. Eczaneden ve servislerden usulüne uygun olarak istenilen ilaçlar verir. Eczanenin temiz, düzenli olmasını ve kullanılan malzemenin temizlenmesini, bunların kullanılmaya hazır halde bulunmasını sağlar. Eczanedeki yardımcı hizmetler sınıfı personelin hizmet içi eğitimlerine yardım eder. Günlük gelir - gider defterlerini işler ve tevhit cetvellerini hazırlar.

Eczane Teknisyeninin Görev Yeri Bir eczane teknisyeninin görev yeri serbest eczane, hastane eczanesi, ecza ve itriyat depoları ile bu kurum ve kuruluşlara destek sağlayan ilaç sanayi ve yan kurum ve kuruluşlardır (1).

Eczane Teknisyeninin Nitelikleri Öncelikli olarak insan sağlığının birinci planda tutulduğu eczacılık mesleğinde çalışan tüm personelin, insana ve insan sağlığına önem vermesi gerekmektedir. Bu bağlamda sağlıklı yaşamın devam ettirilmesi ve hastaların, hastalıklarının teşhisinde ve tedavisinde doktor, eczacı, hemşire üçgeninde eczacı tarafından görülen eczacılık hizmetlerinde eczacıya gereken destek hizmetini vermede, eczane teknisyeninin niteliği çok önemlidir.

Eczane teknisyenleri, belirli bir eğitim düzeyine sahip, kişilerle rahat ilişki kuran, dikkatli, hijyen konusunda yetişmiş, teknolojik gelişmeler konusunda bilgi sahibi nitelikli kişiler olmak zorundadır (1).

Eczane Teknisyeninin Görevleri (1) İş organizasyonu, Müşteri hizmetlerinin yürütülmesi, Majistral ilaç/kozmetik hazırlanmasında görev alma, İlaç ve kozmetik üretiminde ve satışında eczacının yada yetkili bir kişinin yanında görev alma, Kayıt işlemleri,