10. hafta: Özel gereksinimli bireylerin korunması, ihmal ve istismar Özel Eğitim Etiği 10. hafta: Özel gereksinimli bireylerin korunması, ihmal ve istismar

Özel Eğitim nedir? Müdahale biçimi olarak özel eğitim? Erken müdahale uygulamaları Önleme çalışmaları (birincil, ikincil ve üçüncül önlemeler) Öğretim biçimi olarak özel eğitim? Kapsam İçerik Yöntem Yer Arş. Gör. Ahmet FİDAN

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER İÇİN EĞİTİM HİZMETLERİ Erken çocukluk özel eğitim uygulamaları Kaynaştırma uygulamaları Özel eğitim sınıfları Özel eğitim okulları Özel eğitim kurumları Yetişkin özel gereksinimli bireyler Eğitim uygulamalarından yararlanamayan özel gereksinimli bireyler Arş. Gör. Ahmet FİDAN

ÖZEL EĞİTİM VE İLİŞKİLİ HİZMETLER Özel gereksinimli bireylerin yaşamları boyunca gereksinim duydukları ve özel eğitim kapsamına girmeyen destek ve hizmetlere «ilişkili hizmetler» ya da ek hizmetler» adı verilmektedir. Örnekler? Arş. Gör. Ahmet FİDAN

BAKIM HİZMETLERİ Erken dönemdeki bakım (Yetersizliğin oluşumundan itibaren 3-6 aylık dönemi kapsar.) Hastane bakımı Rehabilitasyon bakımı Geç dönemdeki bakım (Bebekli döneminden sonraki yaşam boyu süren bakım olarak açıklanabilir. Tıbbi bakım ve sosyal ve psikolojik destek sunmayı içerir.) Kurumsal bakım Toplum temelli bakım Evde bakım Arş. Gör. Ahmet FİDAN

Erken DÖNEMDEKİ BAKIM VE KORUMA Gelişim evrelerinin desteklenmesi Beslenme Uyku düzeni ve dinlenme Günlük bakım Rutin oluşturma Kucaklama Hijyen sağlama Banyo ve cilt bakımı Bez değiştirme Kulaklar Burun Gözler Dişler Arş. Gör. Ahmet FİDAN

OKUL DÖNEMİNDEKİ KORUMA En az kısıtlayıcı ortam Özbakım becerileri Tuvalet becerileri Giyinme becerileri Beslenme becerileri Arş. Gör. Ahmet FİDAN

YETİŞKİNLİK VE YAŞLILIKTA KORUMA Yaş ve yetersizlikten kaynaklanan olumsuz durumlar Yaş ve yetersizlikle ilişkili kronik ya da geçici sağlık sorunları Arş. Gör. Ahmet FİDAN

GÜÇLÜKLER Özel gereksinimli bireylerin sınırlılıkları Deneyimli olmayan sağlık ve bakım personeli Hasta yoğunluğu ve sınırlı zaman Sağlık ve sosyal güvenlik sistemindeki sınırlılıklar Hastane ya da bakım merkezinde uygun olmayan çevresel koşullar Arş. Gör. Ahmet FİDAN

BAKIM PLANLAMASI Temel Bileşenler Değerlendirme Bakım gereksinimlerinin planlanması Bakım planı hazırlama Bakım planını uygulama Gözden geçirme Arş. Gör. Ahmet FİDAN

Kurumsal Bakım Toplum Temelli Bakım Bakım Hizmet Türleri Hastane/Klinikler Hastalığa özel merkezler Rehabilitasyon merkezleri Bakım ve reh. merk. ve Huzurevleri Mesleki rehabilitasyon Toplum Temelli Bakım Evde bakım İşyerinde bakım Okulda bakım Rekreasyon evleri Spor kulüpleri Arş. Gör. Ahmet FİDAN

YASAL DÜZENLEMELER ? Arş. Gör. Ahmet FİDAN

İHMAL VE İSTİSMAR Çocuk istismarı, günümüzde çok sık rastlanan ve meşru görülen bir şiddet biçimidir. Yasalarımıza göre, 18 yaş altındaki herkesin çocuk olarak kabul edildiği ülkemizde çocuk istismarı, ciddi yaralanmalara, sakatlıklara ve hatta ölümlere neden olabilen tıbbi, hukuki, sosyal yönleri olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. İstismar ve ihmal yalnızca bireyleri değil, ailelerini, toplumu, sosyal kuruluşları, yasal sistemleri, eğitim sistemini ve iş alanlarını da etkiler. Arş. Gör. Ahmet FİDAN

İHMAL VE İSTİSMAR «Çocuk istismarı ve ihmali, ana baba ya da bakıcı gibi bir erişkin tarafından çocuğa yöneltilen, toplumsal kurallar ve profesyonel kişilerce uygunsuz ya da hasar verici olarak nitelendirilen, çocuğun gelişimini engelleyen ya da kısıtlayan eylem ve eylemsizliklerin tümüdür. Bu eylem ya da eylemsizliklerin sonucu olarak çocuğun fiziksel, ruhsal, cinsel ya da sosyal açıdan zarar görmesi, sağlık ve güvenliğinin tehlikeye girmesi söz konusudur. DSÖ çocuk istismarını "Bir yetişkin tarafından bilerek ya da bilmeyerek yapılan ve çocuğun sağlığını, fizik gelişimini, psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkileyen davranışlar" olarak tanımlamaktadır. Bu tanımda amaç değil, sonuçlar önem taşımaktadır. Başka bir deyişle, yetişkinin niyeti değil, eylemin çocuk üzerindeki etkisi önem taşımaktadır. Çocuk ihmali ise, başta anne ve baba olmak üzere, bakmakla yükümlü kimseler ve diğer yetişkinlerin, çocuğun beslenme, giyinme, barınma, eğitim, sağlık ve sevgi gibi temel gereksinimlerini ihmal etmeleri sonucu, çocuğun bedensel, duygusal, ahlaksal ya da sosyal gelişiminin engellenmesi olarak tanımlanmaktadır. İhmal ve istismarı birbirinden ayıran en temel nokta, istismarın aktif, ihmalin ise pasif bir olgu olmasıdır. Arş. Gör. Ahmet FİDAN

İSTİSMAR ve İHMAL TÜRLERİ 18 yaşından küçük çocuk ya da gencin ana babası ya da bakımından sorumlu başka kişi tarafından sağlığına zarar verecek biçimde fiziksel hasara uğraması, yaralanması ya da yaralanma riski taşımasıdır. Bu hasar; elle ya da bir nesneyle vurularak, itilerek, sarsılarak, yakılarak ya da ısırılarak oluşabilmektedir. Fiziksel ihmal yetersiz besleme, giydirme, hijyen ya da bakım verme sonucunda da ortaya çıkabilir. Fiziksel istismar ve ihmal Bir erişkinin cinsel gereksinim ve isteklerini karşılamak için çocukları araç olarak kullanmasıdır. Cinsel istismar Çevredeki yetişkinler tarafından gerçekleştirilen, çocuğun kişiliğini zedeleyici, duygusal gelişimini engelleyici eylemler ya da eylemsizlikler olarak tanımlanır. Duygusal istismar ve ihmal oldukça sık olmakla birlikte, fark edilmesinde, tanımlanmasında, anlaşılmasında ve yasal olarak kanıtlanmasında güçlük yaşanmaktadır. Duygusal istismar ve ihmal Arş. Gör. Ahmet FİDAN