Genel Kimya Konu 2: Atomlar ve Atom Kuramı Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Genel Kimya Principles and Modern Applications Petrucci • Harwood • Herring 8th Edition Konu 2: Atomlar ve Atom Kuramı Philip Dutton University of Windsor, Canada Prentice-Hall © 2002     ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ≡ | ǁ |│║ │  ↕   ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾     ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ≡ | ǁ |│║ │  ↕   ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 İÇİNDEKİLER 23.11.2018 00:53 2.1 KİMYADA İLK BULUŞLAR VE ATOM KURAMI 34 KÜTLENİN KORUNUMU (1774 A. Lavoisier): SABİT ORANLAR YASASI (1799 J. Proust) : Saf bir maddenin bileşimi sabittir DALTON ATOM KURAMI (1803 Dalton) KATLI ORANLAR YASASI (1803 Dalton) HACİM ORANLARI KANUNU (1850 Gay-Lussac) AVOGADRO KANUNU (1856 A. Avogadro) 2.2 ELEKTRONLAR VE ATOM FİZİĞİNDE DİĞER BULUŞLAR 37 Elektronun (e-) keşfi (1897 J. J. Thompson), Katot Işınları Deneyi 1932 Millikan Yağ Damlası Deneyi ile e- yükünün (q) tayini X Işınları ve Radyoaktiflik (1895 W. Röntgen, 1900 A. Becquerel) 2.3 ATOM ÇEKİRDEĞİ 41 (1911 Rutherford, 1920 Rutherford) Proton ve Nötronlar 2.4 KİMYASAL ELEMENTLER 43 İyon-İzotop Kütleleri Mass (kütle) spektrometresi 2.5 ATOM KÜTLELERİ 46 2.6 PERİYODİK ÇİZELGEYE GİRİŞ 48 2.7 MOL VE AVOGADRO SAYISI 51 2.8 MOL İLE HESAPLAMA 53     ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ≡ | ǁ |│║ │  ↕   ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

KİMYADA İLK BULUŞLAR VE ATOM KURAMI Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 KİMYADA İLK BULUŞLAR VE ATOM KURAMI Lavoisier 1774 Kütlelerin Korunumu Yasası Proust 1799 Sabit Oranlar Yasası Dalton 1803-1888 Atom Teorisi Dalton Katlı Oranlar Kanunu Avogadro Kanunu 1776-1856 Aynı şartlar altında bütün gazların eşit hacımında aynı sayıda molekül bulunur. NŞ.da ideal gazın 1 molü 22,4 L hacım kaplar ve bu hacımda Avogadro sayısı (Loschmith Sayısı )=6,022.1023 adet kadar gaz molekülü bulunur. NŞ.da tüm ideal gazların Molariteleri 1/22,4=0,045 M dır.     ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 Dalton Atom Teorisi 1-Her elementin en küçük parçacığı kendinin aynı fiziksel ve kimyasal özellikteki aynı cins atomlar olup bunlar herhangi basit bir tepkimede bölünemez veya yeniden oluşamaz. 2-Bir element atomu diğer element atomlarından farklıdır. 3-Kimyasal bileşikler iki veya daha çok sayıda elementin basit sayısal bir oranda birleşmesiyle oluşur. AB, A2B,AB2,A2B3... 4- Basit kimyasal tepkimeler atomlar arasında gerçekleşir. Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

KATLI ORANLAR YASASI (1803 Dalton) Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 KATLI ORANLAR YASASI (1803 Dalton) Birçok element arasında birden çok, farklı bileşikler oluşturabilirler. CO, CO2, CO3= gibi... Bu bileşiklerdeki birleşme oranları arasında basit ve tam sayılarla ifade edilebilen oranlar vardır. CO’de C/O=12/16=0,75 CO2’de C/20=12/32=0,375 CO3= ‘ da=12/48= 0,25 olur. CO2/CO=0,375/0,75=1/2 CO3=/CO= 0,25/0,75 = 1/3 bulunur     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Elektrik Yüklü parçacıkların davranışları Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Elektrik Yüklü parçacıkların davranışları     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Katot ışını tüpü J.J.Thomson Deneyi 1897 Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Katot ışını tüpü J.J.Thomson Deneyi 1897     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ İlk Katot Tüpü M.Faraday (1791-1867) tarafından elektriksel ölçümler için yapılmış. Havası boşaltılmış tüpte katotdan çıkan ışınların Anoda doğru gittiği görülmüştür. Bu ışınlar - yüklü olup ZnS’lü yüzeyde fluoresans yaparlar. 1897 de J.J. Thomson bu ışınların yük/kütle=e/m=1,79.108 erg/g =5,27.1017 esyb/g.Bu ışınlara Stoney é=elektron adı vermiştir. Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Katot Işınlarının özellikleri Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Katot Işınlarının özellikleri     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Electron m/e = -5.6857 x 10-9 g coulomb-1 Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Kütle (Mass) Spektrometresi Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Kütle (Mass) Spektrometresi     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Elektron yükü ölçülmesi Milikan Yağ DamlasıDeneyi 1906-1914 Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Elektron yükü ölçülmesi Milikan Yağ DamlasıDeneyi 1906-1914     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Thomson’dan sonra KATOT IŞINLARI DENEYİ’ne benzer şekilde deney H+=p=proton ile tekrarlanmış bu deneye de ANOT IŞINLARI DENEYİ denmiş ve bu deneyle de p’a ait yük/kütle=ep/mp=2,875.1014 esyb/g bulunmuştur. 1906-1914 Robert Millikan yaptığı yağ damlası deneyiyle ee=1,6022.10-19coulomp = 4,8.10-10 esyb = ep me=9,1.10-28g mp=1,67.10-24g hesaplanmıştır. Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 Radyoaktivite 23.11.2018 00:53 W.ROENTGEN (1895) Bazı maddelerin katot ve anot ışınlarına benzer fluoresans özellikli ışınlar yaydığını buldu ve bunlara X-ışını (Roentgen Işını) dedi. A. BECQUEREL (1852-1908) ve Radyoaktivite X- ışınları üzerinde çalışırken U içeren maddelerin kendiliğinden ışıma yaptıkları ve bu ışınların karanlıkta bile fotoğraf kağıdına etki ettiğini buldu böylece Radyoaktivite keşfedilmiş oldu. E.RUTHERFORD (1871-1937) Radyoaktif cisimlerin yayınladığı (alfa) a-ışınının He2+ çekirdeği, (beta) b-ışınının ise é ile aynı özellikte olduğunu isbat etti. Aynı yıllarda P.VİLLARD elektrik ve manyetik alanda sapmayan deliciliği fazla olan (gama) g-ışınını buldu. 1900’lu yılların başında MARİE VE PİERRE CURİE’ler, RUTHERFORD ve F.SODDY Radyoaktivite üzerinde çalıştılar ve radyoaktivitif elementler (U/Pa/Th)’in yeni elementlere dönüştüğünü ve kararlı yapıda elementlere kadar bozunmanın devam ettiğini buldular. b-ışını Radyoaktif Cisim (U/Pa/Th) g-ışını a-ışını     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ + - Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Rutherford Saçılma Deneyi ve atom çekirdeği Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Rutherford Saçılma Deneyi ve atom çekirdeği Geiger ve Rutherford 1909     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ α ışını ile bombardıman edilen (Au/Pt gibi) bir metal levhadan ışınların %99,99999’u hiçbir engelle karşılaşmadan kolayca geçebilirken ancak yüzbindebir ışın geri dönmekte ve çok küçük bir kısmı da yayınlandıkları doğrultudan sapmaktadır. Bu da bize Atomun yapısı hakkında çok önemli bilgiler vermektedir. Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

a-partükülü saçılma deneyi (1909 Rutherford- Hans Geiger) Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 a-partükülü saçılma deneyi (1909 Rutherford- Hans Geiger) **a-ışının %99,99999’u hiçbir engelle karşılaşmadan yoluna devam eder     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ **b)Ancak bir é’a çok yakın geçenler hafif yollarından saparken , bir çekirdeğe rastlayan yüzbindebir α ışını ise yolundan geri döner. Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53 atom çekirdeği Rutherford proton 1919     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ James Chadwick nötron 1932 Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

ATOMU OLUŞTURAN ÜÇ TEMEL TANECİK Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 ATOMU OLUŞTURAN ÜÇ TEMEL TANECİK Partükül Kütlesi YÜKÜ kg akb Coulombs (e) Electron=é 9,109 x 10-31 0,000548 –1,602 x 10-19 –1 Proton=p 1,673 x 10-27 1,00073 +1,602 x 10-19 +1 Nötron=n 1,675 x 10-27 1,00087 0 0 Atomun yarıçapı = rA ~ 10-8cm~1Å Çekirdeğin yarıçapı = rN ~0-13 cm *En ağır atom kütlesi Aw/Na ~ 4,8 x 10-22 g , yarıçapı rA ~ 5.10-10 m. ~ 5 Å 1 akb (atomic mass unit) = 1,66054 x 10-24 kg 1 pm (picometer) = 1 x 10-12 m 1 Å (Angstrom) = 1 x 10-10 m = 100 pm = 1 x 10-8 cm En büyük Atom Kütlesi 260 akb ve r~ 50 Å Tekli C-C bağı uzunluğu 154 pm (1,54 Å)     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

E=SEMBOL, A=Atom Ağırlığı ve Z=Atom No Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 E=SEMBOL, A=Atom Ağırlığı ve Z=Atom No E = Elementin Sembolü A = Atom Ağırlığı =Kütle No = p+n Z = Atom No = p sayısı = Nötral haldeki é sayısı Atom Ağ.=Kütle No= p+n = A Atom No= p sayısı = é sayısı = Z İZOTOP Z aynı, A farklıdır. İZOBAR Z farklı, A aynıdır. NÜKLİT Doğada tek bir A=Atom Ağırlığı’na sahip olan yani herhangi bir izotobu olmayan elementtir. Bunlar birkaç element olmasına karşılık suni yollarla izotopları yapılabilmektedir. ± değerlik = p + é E ρ µ ∞ α ÷ ≠≤≥    ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Often do not specify Z when writing. For example 14C, C specifies Z = 12. Special names for some isotopes. For example hydrogen, deuterium, tritium. Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53 Periyodik tablo SOY GAZLAR s1Alkali Metaller p grubu s grubu Toprak Alkali Metalleri s2 Halojenler Tranzisyon Metalleri- d Lantanitler ve Aktinitler f grubu     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53 Periyodik Tablo Atom numaraları ve Atom kütleleri-A ve B grupları s-p-d-f orbitali elementler. Periyot - grup ve elektronik yapılar Fiziksel ve Kimyasal özellikler     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ 10.Konuda daha fazla açıklama yapılacaktır Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

NA = No = Avogadro (Loschmith) sayısı Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 NA = No = Avogadro (Loschmith) sayısı NA = No = 6,022.1023 tanecik /mol Bir elementin veya bileşiğin 1mol biriminin içerdiği atom veya molekül sayısıdır. SI birim sisteminde 1 mol 12C =12 g (karbon-12)’de bulunan atom sayısıdır. M (g/mol 12C) = A (g/atom 12C) x NA (atoms 12C /mol 12C)     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53 Örnek 2-9 mol sayısı, Bolluk %, Avogadro sayısı, Potasyum-40 (40K) izotobu küçük atom nolu birkaç doğal radyoaktif izotoptan biridir. Doğada 0.012% bolluktadır. 371 mg K içeren sütün içinde kaç 40K atomu içilmiş olur? K= 39,1 mK(mg) x (1g/1000mg)  mK (g) x 1/MK (mol/g)  nK(mol) nK = (371 mg K) x (10-3 g/mg) x (1 mol K) / (39,10 g K) = 9,49 x 10-3 mol K nK(mol) x NA  atoms K x 0.012%  atoms 40K atoms 40K = (9.49 x 10-3 mol K) x (6.022 x 1023 atoms K/mol K) x (1,2 x 10-4 40K/K) = 6,9 x 1017 40K atomu içilmiş olur.     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002

2.KONU : Atomlar ve Atomik Teori 2 → ← ↑ ↓ ⇄ ⇌ ↔ ⇥ ➔ ➪ ➨⁂║│Å ℃ Ӯ ϑ υ ν τ ε δ ζ α β γ ∂ σ б Ө ψ Δ ∇ π Ω χ φ ρ Ψ ω μ η λ ū ≠√ ∛ ∜ ∑ ∫ ∞ ≈ ~ ÷ ¯ 2.KONU : Atomlar ve Atomik Teori 2-1.1- 0,455 g Mg 2,315 g O2 içinde yakıldığında 2,015 g O2 artar,rx’da oluşan mMgO=? MgO 1/1 AwMg=? AwO=16 ➨CEVAP: mrx’a giren O2=2,315-2,015=0,3 oluşan mMgO=0,455+0,3=0,755 AwMg=0,455*16/0,3=24,26 g/n **************************************************************************************************** 2-1A.2- 0,382 g Mg 2,655 g N2 gazı içinde tepkimeye girdiğinde 2,505 g N2 artar. Oluşan Mg3N2’nin kütlesi nedir? ➨CEVAP: mrx’a giren N2=2,655-2,505=0,15 oluşan mMg3N2=0,382 + 0,15 = 0,532 g Mg3N2 **************************************************************************************************** 2-1B.3- 7,12 g Mg 1,8 g Br2 ile tepkimeye sokulduğunda 2,07 g MgBr2 oluşur. Tepkimeye girmemiş mMg=? ➨CEVAP: mMg=7,12 - (2,07-1,8) = 6,85 g rx’a girmemiş Mg *************************************************************************************************** 2-2.4- A) 0,1 g Mg O2 içinde yakıldığında 0,1667 g MgO oluşmaktadır. 0,144 g Mg’den kaç g MgO oluşur? B) 0,5 g MgO, kaç g Mg’den oluşur? C) 2 g MgO yapabilmek için kaç g Mg, kaç g O2 gerekir? ➨CEVAP:A) mMgO=0,144*0,166/0,1=0,239g MgO B) mMg=0,1*0,5/0,166=0,301g Mg C)mMg=0,1*2/0,166=1,2g Mg *************************************************************************************************** 2-3.5- a) 1735Cl5+ p=?, n=?, e-=? b) 1632S-2’deki p=?, n=?, e- =? c) p=29, n=34 ve e-=27 olan elementi simgesel olarak gösteriniz. d) p=47, n=61, e-=44 olan elementin simgesi nedir? ➨CEVAP: a) 1735Cl5+ p=17, n=18, e-=12 b) 1632S-2’deki p=16, n=16, e- =18 c) p=29, n=34 ve e-=27 2963Cu+2 d) 47108Ag+3 *************************************************************************************************** 2-4.6-A) Mass spektrometresinden 16O/12C=1,33291 bulunmuştur. 16O atom kütlesi nedir? . B) Mass Sp.’den 16O/15N=1,06632 bulunmuştur. 15N atomunun kütlesi kaç akb’dir? ➨CEVAP:A) 16O/12C=1,33291= 16O/12 ➪ 16O=12x1,33291=15,995 ➨CEVAP: B) 15N=16/1,06632=15,005 **************************************************************************************************** 7-)Paslanmaz çelikten bir kürenin yarıçapı 6,35mm, yoğunluğu 7,75g/cm3 tür. Çeliğin başlıca elementi demirdir. Başlıca katkı elementi ise karbondur. Çelik kürenin kütlece %0,25 i karbondur. 13C izotopunun doğada bolluk yüzdesi %1,108 olduğuna göre, çelik küredeki 13C atomlarının sayısını bulunuz. ➨CEVAP:V=4.π .r3/3=4x3,14x(0,0635)3/3=1,07cc ➪ mc=1,07x7,75x0.0025=0,021 g C ➪xNA/12=1,1x1021 12C Atomux0,01108= 1,1x1019 13C Atomu izotobu bulunur. Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 → ← ↑ ↓ ⇄ ⇌ ↔ ⇥ ➔ ➪ ➨⁂➠➡║│ Å ℃ Δ ∇ π Ӯ ϑ υ ν τ ε δ ζ α β γ ∂ σ б ә Ө ψ Ω Χ χ φ ρ Ψ ω μ η λ ā ū ñ ≠√ ∛ ∜ ∑ ∫ ∞ ≈ ~ ÷ ¯

2 → ← ↑ ↓ ⇄ ⇌ ↔ ⇥ ➔ ➪ ➨⁂║│Å ℃ Ӯ ϑ υ ν τ ε δ ζ α β γ ∂ σ б Ө ψ Δ ∇ π Ω χ φ ρ Ψ ω μ η λ ū ≠√ ∛ ∜ ∑ ∫ ∞ ≈ ~ ÷ ¯ 2-5.7- A) 6Li=6,01513 akb, 7Li=7,01601 akb’dir. AwLi=6,941 olduğuna göre, bu iki izotoptan hangisi daha boldur? B) 10B=10,012937, 11B=11,009305, AwB=10,811 olduğuna göre hangi izotop daha fazladır? ➨CEVAP A) 6,941= 6Li*6,01513 + (1- 6Li)*7,01601 ➨ 6Li=0,075/1,008=0,0744 % 6Li=7,44 , % 7Li=93,56 ➨ CEVAP B) 10B=10,012937, 11B=11,009305, AwB=10,811 olduğuna göre AwB=10,811’e daha yakın olan 11B daha boldur. ******************************************************************************************************************************** .8- 2-7 A) 2,35 mol Fe’deki atom sayısı nedir ? 2-7B. B) Pb için AwPb= 207,2’dir. 8,27 x 10-3 mol içindeki 204, 206 ve 208 izotop miktarları nedir Bu izotopların doğadaki bollukları 204Pb: %1,4, 206Pb=%24,1, 207Pb=%22,1, 208Pb=%42,4 dır. ➨ CEVAP A) 2,35*6,022.1023=1,415.1024 atom ➨ CEVAP B) 204Pb:8,27x10-3 x 207,2x 0,014=0,024 g 204Pb vardır. 206Pb:8,27x10-3 x 207,2x 0,241=0,413 g 206Pb vardır. 207Pb:8,27x10-3 x 207,2x 0,221=0,379 g 207Pb vardır. 208Pb:8,27x10-3 x 207,2x 0,424=0,727 g 208Pb vardır. ******************************************************************************************************************************** 9- 7,65 x 1022 S atomu içeren örnek kaç mol, kaç gramdır? ➨ CEVAP 7,65 x 1022 / 6,022.1023=0,127 mol ➨ 0,127*32,07=4,074 g ******************************************************************************************************************************** 10- İridyum 77192,22Ir’un doğadaki 2 izotobu 191Ir=190,96 , 193Ir=193,02 dır. Bu izotopların doğadaki % miktarları nedir? ➨ CEVAP : 190,96*a + 193,02 (1-a) = 192,22 ➨ a= 0,38835 ➨ %191Ir=38,835, ➨ %193Ir=61,165 **************************************************************************************************** Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 → ← ↑ ↓ ⇄ ⇌ ↔ ⇥ ➔ ➪ ➨⁂➠➡║│ Å ℃ Δ ∇ π Ӯ ϑ υ ν τ ε δ ζ α β γ ∂ σ б ә Ө ψ Ω Χ χ φ ρ Ψ ω μ η λ ā ū ñ ≠√ ∛ ∜ ∑ ∫ ∞ ≈ ~ ÷ ¯

Çözülmesi tavsiye edilen problemler Chemistry 140 Fall 2002 23.11.2018 00:53 Çözülmesi tavsiye edilen problemler Öncelikle konu içinde yer alan tüm çözümlü ve benzer örnekler iyice öğrenilmeli ayrıca konunun arkasında yer alan numaraları aşağıda verilen sorular çözülmeye çalışılmalıdır. Sahife 58…64 deki yapılması tavsiye edilen sorular 3,4,7,9,11,16,21,24,25, 31,33,43, 51, 55, 63, 83.     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Chemistry 140 Fall 2002 DuttonGeneral Chemistry: Chapter 2 23.11.2018 00:53Prentice-Hall © 2002