DNA: Yapı-Fonksiyon İlişkisi Yrd. Doç. Dr. Halil Gürhan Karabulut Tıbbi Genetik Anabilim Dalı
(asidik -DNA- ve bazik -protein-) Friedrich Miescher (1868) nuclein (asidik -DNA- ve bazik -protein-)
Avery-McLeod-McCarty (1944) Hershey-Chase (1952) genetik bilgi, DNA’da saklıdır
Chargaff kuralları Baz içeriği türden türe değişiklik gösterebilir Baz içeriği, aynı tür içinde farklılık göstermez Baz içeriği aynı tür içinde yaş, beslenme ya da çevre şartlarına göre değişiklik göstermez Tüm DNA moleküllerinde Adenin sayısı Timin sayısına, Guanin sayısı Sitozin sayısına eşittir: A=T, G=C Pürin bazlarının toplamı ile pirimidin bazlarının toplamı birbirine eşittir: A+G=T+C
DNA: deoksiribonükleik asit RNA: ribonükleik asit
nükleik asitlerin yapı taşları nükleotidlerdir DNAdeoksiribonükleotid RNAribonükleotid
Nükleotidler: Fosfat, Şeker ve, Nitrojen bazlardan oluşur.
Nitrojen bazlar: Pürin bazları: Adenin Guanin Pirimidin bazları: Sitozin Timin Urasil
Fosfat grubu, 5’ karbon atomuna ester bağı ile bağlıdır Bazlar, 1’ karbon atomu ile N-glikozil bağı ile bağlıdır
Bazlar Nükleozid (baz+şeker) Nükleotid (baz+şeker+fosfat) Sembol Nükleik asit Adenin Adenozin Deoksiadenozin Adenilat Deoksiadenilat AMP dAMP RNA DNA Guanin Guanozin Deoksiguanozin Guanilat Deoksiguanilat GMP dGMP Sitozin Sitidin Deoksisitidin Sitidilat Deoksisitidilat CMP dCMP Timin Timidin Deoksitimidin Timidilat Deoksitimidilat dTMP Urasil Üridin Üridilat UMP
DNA molekülünün yapısı Çift zincirli, sağa dönümlü helikal yapıya sahiptir Zincirler birbirine antiparaleldir Şeker-fosfat iskeleti dış kısımda, bazlar içerde yer alır Karşılıklı gelen bazlar birbirine komplemanterdir Bazlar arasında hidrojen bağı bulunur Majör ve minör yarıklar içerir Bir dönümde 10.5 baz çifti yer alır
Watson-Crick tarafından tanımlanmış olan DNA formu, B formudur Yüksek tuz konsantrasyonlarında ya da pürin-pirimidin bazlarının tekrarlarında Z formu gözlenebilir Sudan fakir ortamlarda A formu gözlenebilir
DNA yapısının fonksiyonel önemi replikasyon rekombinasyon onarım transkripsiyon
hibridizasyon