Müəllim: Elşən BAĞIRZADƏ Dİ-4 Əhmədov Şöhrət

.      Maşın və avadanlıqlar istehsalında və ticarətində TMK-ın rolu www.themegallery.com .      Maşın və avadanlıqlar 1 .      Maşın və avadanlıqların növləri və təsnifatı 2 Beynəlxalq maşın və avadanlıqlar bazarının strukturu və coğrafiyası 3 Maşın və avadanlıqlar istehsalında və ticarətində TMK-ın rolu 4 Company Logo

Bu gün maşınqayırma kompleksi istənilən sənayecə inkişaf etmiş ölkələrin nəinki emal sənayesinin, eyni zamanda bütün ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sahəsinə çevrilməkdədir. Məhz onun inkişafı əməyin məhsuldarlığını və təsərrüfatın bütün sahələrinin iqtisadi səmərəliliyini şərtləndirir, dünyanın istənilən ölkəsinin elmi-texniki potensialının səviyyəsini və müdafiə qabiliyyətliliyini əks etdirir. maşınqayırma XIX əsrin I yarısında İngiltərədə meydana gəlmişdir. İstehsalın texniki-iqtisadi xüsusiyyətlərinə görə metaltutumlu, əməktutumlu və elmtutumlu maşınqayırma, istifadə olunan texnologiyaya görə isə az kapital tutumlu və yüksək kapital tutumlu (orta və yüksək texnologiyalı) maşınqayırma sahələri ayrılır. dünya maşınqayırma kompleksi 5 böyük qrupa ayrılır: 1) Ümumi maşınqayırmanın aparıcı sahəsi dəzgahqayırma hesab olunur. Dəzgahqayırma müasir dünyada elmi-texniki inkişafı müəyyən edir, yüksək ixtisaslı əmək ehtiyatlarının istifadəsini tələb edir, ona görə də əsasən sənayecə İEÖ-in ərazisində yerləşdirilir.

www.themegallery.com Dəzgahqayırma məhsullarının aparıcı ixracatçıları Almaniya, Yaponiya, İtaliya və İsveçrədir. Bu ölkələrdə istehsal olunan dəzgahların yarıdan çoxu ixrac olunur. Dünya bazarında isə Avropa dəzgahqayırma sənayesi lider mövqe tutmaqdadır Beynəlxalq maşınqayırma biznesinin əsasını təşkil edən kooperasiya və ixtisaslaşma dəzgahqayırma sahəsində xüsusən inkişaf etmişdir. Bu sahə çox geniş məhsul çeşidi ilə fərqlənir. . Eyni zamanda İEÖ-in əksəriyyəti metal emal edən avadanlıqlara olan tələbatını idxal hesabına ödəyirlər. Company Logo

Avtmobilqayırma Sahənin genişliyi onunla xarakterizə olunur ki, dünya avtomobilqayırmasında son məhsulun ümumi dəyəri təxminən 1,5 trln.$ təşkil edir, o cümlədən: ABŞ -288 mln., Yaponiya – 342 mln., Almaniya – 172 mln. Avtomobilqayırmanın sosial-iqtisadi əhəmiyyətini artıran göstəricilərdən biri də məşğulluğun həcmidir. Bu sahə üzrə təkcə ABŞ-da 1 mln.-dan artıq, Almaniyada 775 min insan işləyir Motorlu maşınları layihələndirən, istehsal edən, inkişaf etdirən və satan sənaye sahəsidir.Gəlir səviyyəsinə görə ən qabaqcıl iqtisadi sahələrdən biridir.

www.themegallery.com Gəmiqayırma Gəmiqayırma ölkələrinə Yaponiya, C.Koreya, bir sıra Aİ ölkələri (Fransa, Almaniya, İtaliya, Danimarka, Finlandiya, İspaniya, Niderland, Polşa), həmçinin Çin aiddir. Danimarka hökuməti sifarişçiyə müqavilə də göstərilən məbləğin 80% həcminə qədər 2%-lik güzəştli kredit təklif edir. C.Koreya hökuməti sifarişçiyə kreditin ödənilməsinə 2 il möhlət verir Company Logo

Elektron və Elektrotexnika sənayesi Elektron və elektrotexniki maşınqayırma sahələri yüksək texniki inkişafa və yüksək ixtisaslı kadrlara, texniki cəhətdən yaxşı təchiz olunmuş təcrübə bazalarına, elmi-tədqiqat mərkəzlərinə, institut və laboratoriyalarına malik rayonlarda yerləşdirilir Ənənəvi sənaye elektrotexnikası, avtomobil elektron avadanlıqları, rabitə vasitələri istehsalı üzrə Almaniyanın mövqeyi digər sənayecə İEÖ-ə nisbətən daha güclüdür. Kompyuter texnikası istehsalında isə ABŞ şəksiz liderdir.   Elektron və elektrotexniki maşınqayırmanın müasir maşınqayıma kompleksində payı 30-32% təşkil edir, ümumi (35-37%) və nəqliyyat (33-35%) maşınqayırmasından sonra üçüncü yeri tutur

Beynəlxalq maşın və avadanlıqlar bazarının strukturu və coğrafiyası www.themegallery.com Beynəlxalq maşın və avadanlıqlar bazarının strukturu və coğrafiyası Maşınqayırma kompleksinin bir çox sahələrinin ixtisaslaşma və beynəlxalq əmək bölgüsü proseslərinin dərinləşməsi şəraitində istehsal məhsullarının kütləvi buraxılışı sənayedə komplektləşdirici detallar, aqreqat təchizatçılarının quraşdırma məssisləri qovşağı ilə aralarındakı qarşılıqlı asılılığı həm ölkə, həm regional, həm də qlobal səviyyədə artmasını şərtləndirir. Maşınqayırma müəssisələrinin ərazi əmək bölgüsü üzrə ixtisaslaşması dar ixtisaslaşmış sənaye mərkəzlərinin və hətta rayonlarının yaranmasına səbəb olur. Bu prosesə öz istehsal qüvvələrini bütün dünya üzrə paylaşdıran TMK-ın bütün strukturlarının fəaliyyəti əhəmiyyətli dərəcədə kömək edir. Company Logo

Müasir dünya təsərrüfatında 4 regional maşınqayırma mərkəzi ayrılır: www.themegallery.com Müasir dünya təsərrüfatında 4 regional maşınqayırma mərkəzi ayrılır: 1 2 3 4 MDB ölkələri – kifayət qədər məhsuldar qüvvəlrə malikdir, lakin elmtutumlu sahələrin zəif inkişafı ilə xarakterizə olunur. Q.Avropa – əsas etibarilə kütləvi maşınqayırma məhsulları istehsal olunur. Bununla belə, bəzi ən yeni maşınqayırma sahələri də yüksək inkişaf edib C-Ş.Asiya – bu regionda kütləvi maşınqayırma məhsullarını ən yüksək texnologiyalı məmulatlarla uyğunlaşdıra bilən Yaponiya liderlik edir Şm.Amerika – maşınqayırma məhsullarının demək olar ki, bütün nomenklaturası üzrə istehsal müəssisələrinə malikdir Company Logo

www.themegallery.com Maşınqayırmam müəssisələrinin yerləşməsinə təsir göstərən ikinci faktor elmi-texniki tərəqqidir. ETT maşınqayırmada struktur irəliləyişləri müəyyən edir. Elmi-texniki inqilabdan doğan ümumiqtisadi meyllər məhsulun dəyərində əməyin payınıın aartmasına səbəb oldu. Bunula da ucuz əmək qüvvəsinə malik ölkələr təbii ehtiyatlara malik ölkələrə nisbətən daha sərfəli oldu. maşınqayırma kompleksini coğrafi yerləşmə prinsipinə görə  aşağıdakı tip ölkə qrupları üzrə sıralayırlar Company Logo

Maşınqayırma kompleksinin tam nomenklatursına malik ölkələr:  ABŞ, Almaniya, Yaponiya, Rusiya Maşınqayırmanın bəzi struktur bölmələrindən yoxsul ölkələr: İngiltərə Maşınqayırmanın xeyli sayda struktur bölmələrindən yoxsul ölkələr: İtaliya Maşınqayırma kompleksi məhsullarının əksəriyytini idxal edən ölkələr Maşınqayırmanın sahəvi strukturunun qeyri-bərabər inkişafı ilə xarakterizə olunn ölkələr: Kanada, Braziliya.

Aviasiya və kosmik-raket sənayesi www.themegallery.com Aviasiya və kosmik-raket sənayesi . Aviasiya və kosmik-raket sənayesi elmi baza və yüksək ixtisaslı kadrlara meylli olub, sənayecə inkişaf etmiş ölkələrdə inkişaf etməyə başlamışdır. Ən iri istehsalçılar arasında: ABŞ (istehsal mərkəzləri - Hyuston, Sietl, Atlanta, Nyu-York), Rusiya (Moskva, Moskva vilayəti, Voronej, Ulyanovsk, Novosibirsk), Almaniya (Ştutqart, Münhen), B.Britaniya (London), İtaliya (Turin) liderlik edirlər. Aviasiya texnikasının mürəkkəbləşdiyi zamanda intelektual və maliyyə resurslarının təmərküzləşməsinə ehtiyac yaranır. Bu prosesin məntiqi nəticəsi kimi dünyada ən iri iki aviasiya istehsalçısı – Avropa aerokosmik konserni olan “EADS” və amerikan şirkəti “Boinq” yarandı. Company Logo

Maşın və avadanlıqlar istehsalında və ticarətində TMK-ın rolu Samsung Electronics – şirkət yarımkeçiricilər, telekommunikasiya avadanlıqları və rəqəmli konvergensiya istehsalı üzrə dünya lideri olmaqla, eyni zamanda, yaddaş çipləri, mobil telefon və monitor istehsalı üzrə də aparıcı mövqeyə malikdir. 56 ölkənin ərazisində yerləşən 124 ofisdə 138000 insan işləyir. Samsung Electronics “Elektron və elektroavadanlıq” kateqoriyası üzrə isə 4-cü yerdədir. Heç şübhəsiz, belə yüksək göstəricilərə malik şirkət C.Koreya TMK-ları arasında 1-ci yerdədir. Samsung Electronics şirkəti 100 dünya brendi reytinqi üzrə 20-ci yeri tutmuşdur. Bir neçə il ərzində şirkət dünyada ən sürətlə inkişaf edən brendlər arasındadır – Samsung ticarət nişanının dəyəri son 5 ildə 3 dəfə artmışdır.

Şirkətin əsas fəaliyyət istiqamətləri: Telecommunication Networks (informasiya texnologiyaları və telekommunikasiya) www.themegallery.com Şirkətin əsas fəaliyyət istiqamətləri: 1 2 3 Device Solution Networks (yarımkeçiricilər və maye-kristal displey) Telecommunication Networks (informasiya texnologiyaları və telekommunikasiya) Digital Media Networks (rəqəmli mediatexnologiya) Company Logo

General Motors  32 ölkədə avtomobil istehsal edən bu şirkət 192 ölkədə satış həyata keçirir. Şirkət zavodlarında 325000 insan çalışır. 1931-ci ildən etibarən dünyanın ən iri avtomobil istehsalçıları sırasında yer alır. Əsas avtomobil markaları - Cadillac, Chevrolet, Hummer, Opel, Pontiac, Saab General Motors-un sıx əməkdaşlıq etdiyi, strateji alyanslar yaratdığı avtozavodlar arasında Fiat, Lancia, Ferrari, Maserati, Subaru, İsuzu Motors, Suzuki kimi avtomobil nəhəngləri var.  Eyni zamanda, şirkət C.Koreyanın Deawoo Auto&Technology Co. Kompaniyasının ən iri səhmdarıdır. 2005-ci ildə şirkət 9,17 mln. minik və yük avtomobilləri satmışdır . Ümumi satıç həcmi 192,6 mlrd.$, xalsi gəlir isə 0,52 mlrd.$ təşkil etmişdir. Son illər Rusiya bazarında xüsusi aktivlik göstərən şirkət 2007-ci ilin martında bəyan etdi ki, Peterburqda 300 mln. $-a başa gələn yeni zavod ildə 70 000 avtomobil istehsal etməyə imkan verəcək.

. Sony Company Sony Company– dünya üzrə işçilərinin sayı 150 000 nəfərdən çoxdur. Əsas bina Tokio şəhərində yerləşir. Bu şirkət üçün iri miqyaslı hədəflər və ciddi elmi-texniki nailiyyətlər xarakterik sayıla bilər. Hal-hazırda şirkətin əsas fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardır: Məişət və peşəkar elektronika, informasiya və telekommunikasiya sahəsində məhsul istehsalı; əyləncə sahəsi, o cümlədən kinofilm (Columbia Pictures, TrisStars Pictures), musiqi proqramları (Sony BMG) və kompyuter oyunları istehsalı; maliyyə-investisiya fəaliyyəti; internet-layihələrin həyata keçirilməsi.

Ford Motor Company əsas binası Miçiqan ştatında yerləşən şirkət dünyada ilk dəfə olaraq klassik avtoquraşdırma konveyerini tətbiq etmişdir.  “Ford”, “Linkoln”, “Merkuri” markaları altında minik və kommersiya avtomobilləri istehsal edir, eyni zamanda şirkətin nəzarəti altında Volvo Cars, Land Rover, Aston Martin, Jaguar, Daimler kimi avtomobil istehsalçıları var. Əsas müəssisələri ABŞ, Kanada, Meksika, Almaniya, Braziliya, Argentina, İspaniya və Çində yerləşir. Dünya üzrə şirkət işçilərinin sayı 327,5 min nəfərə çatıb. “Ford” şirkəti istehsal həcminə görə General Motors və Toyota şirkətlərindən sonra 3-cü yeri tutur. 2005-ci ildə satış həcmi 178,1 mlrd.$, xalis gəlir isə 1,6 mlrd. $ təşkil etmişdir

Ardı var... 