LİSANSLI DEPOCULUK
LİSANSLI DEPOCULUK NEDİR? Depolamaya uygun nitelikte olan tarım ürünlerinin; Sınıf ve kalitesininbelirlendiği Modern altyapıya sahip depolarda stoklandığı, Ticaretinin ise ürünleri temsil eden ürün senetleri vasıtasıyla yetkilendirilmiş borsalarda yapıldığı bir sistemdir.
Depolamaaltyapısı yetersiz, Mevcut depoların çoğu, işletmelerin veya kişilerin ihtiyaçlarına göre yapılmakta, Ürünler,uygun olmayan ortamlarda ve denetimsiz şekilde depolanmakta, Ürünler, arzın yoğun olduğu dönemde elden çıkarılmakta ve fiyatlar düşmekte, Ürünler, yeterli düzeyde olmayan laboratuvarlarca analiz edilmekte, MEVCUT DURUM
Tarım Ürünleri Ticaretini Kolaylaştırmak Sağlıklı Depolama Altyapısı Sağlamak Standart ve Kaliteli Ürünü Teşvik etmek Arz ve Talep Dengesi Kurarak Geniş Pazar Alanı/Fiyat İstikrarına Katkı Sağlamak Düşük Faizli Kredi İmkanı Yaratmak Vadeli ve Opsiyon Borsasına Kurumsal Altyapı Oluşturmak Sanayiciye Kaliteli ve Zamanında Ürün/Hammadde Tedarik etmek LİSANSLI DEPOCULUK SİSTEMİNİN AMAÇLARI
Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca verilecek izinleanonim şirket şeklinde kurulur (Sermaye: En az 1 milyon lira). Lisanslı depo olarak ürün kabul edilebilmesi için faaliyet iznine (lisans) sahip olması gerekir. Depo kapasitesine göre teminat vermek (%15) ve depoladığı ürünler için sigorta yaptırmak zorundadır. Ürünlerin lisanslı depoya girişinde Yetkili Sınıflandırıcılar tarafından analiz edilmesi zorunludur. LİSANSLI DEPO İŞLETMELERİ İÇİN GEREKLİ OLAN ŞARTLAR
MUDİLER Üreticiler veya ürün senetlerini elinde bulunduran kişiler LİSANSLI DEPOLAR Ürünlerin depolanmasıyla iştigal eden anonim şirketler REFERANS YETKİLİ SINIFLANDIRICILAR Yetkili sınıflandırıcılarca yapılan analizlere itiraz olması halinde ürünleri yeniden analiz eden laboratuvarlar YETKİLİ SINIFLANDIRICILAR Ürünleri analiz eden ve sınıflandıran laboratuvarlar ÜRÜN İHTİSAS BORSASI / YETKİLENDİRİLMİŞ TİCARET BORSASI Ürün senetlerinin alım satımının yapıldığı kuruluşlar LİSANSLI DEPOCULUK TAZMİN FONU Mudilerin sigorta kapsamında karşılanmayan zararlarını tazmin eden kuruluş BANKALAR Ürün senedi karşılığında mudilere kredi veren kuruluşlar SİGORTA ŞİRKETLERİ Lisanslı depoları ve bu depolardaki ürünleri sigortalayan kuruluşlar YATIRIMCILAR, SANAYİCİLER, TACİRLER Yatırım amacıyla veya ticari amaçlarla ürün senetlerinin alım satımını yapan kişiler ARACILAR Ürün ihtisas borsasında ürün senedi alım satımına aracılık eden kişiler LİSANSLI DEPOCULUK SİSTEMİNDEKİ AKTÖRLER
ELÜS NEDİR? Lisanslı depoya teslim edilen ürünler için oluşturulan elektronik belgeye denir. ELÜS, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde elektronik olarak saklanmaktadır. ELÜS’ler istenilen zamanda yetkilendirilen ticaret borsalarında satılabilmektedir. ELÜS’ler ile uygun faiz oranlarında bankalardan kredi kullanılabilmektedir. Elektronik Ürün Senedi (ELÜS)
DEPOLAMA SÜRESİ Depolama süresi Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca ürünlere göre belirlenir. Ürünün son depolama tarihinden 45 gün önce Mudiye bildirilir. Geri alınmayan ürünler lisanslı depo işletmesince borsada satılabilir. ÜrünTürü Depolama Başlangıç Tarihi Depolama Bitiş Tarihi Depolama Süresi Hububat, Baklagiller ve Yağlı Tohumlar Buğday 1 Haziran31 Mayıs 24 Ay Arpa 1 Haziran31 Mayıs Çavdar 1 Haziran31 Mayıs Yulaf 1 Haziran31 Mayıs Mısır 1 Ağustos31 Temmuz Çeltik 1 Eylül31 Ağustos Pirinç 1 Eylül31 Ağustos Triticale 15 Haziran14 Haziran Mercimek 1 Mayıs30 Nisan Nohut 15 Haziran14 Haziran Fasulye 1 Ağustos31 Temmuz Bakla 15 Temmuz14 Temmuz Ayçiçeği 15 Temmuz14 Temmuz Keten Tohumu 15 Temmuz14 Temmuz Soya Fasulyesi 15 Temmuz14 Temmuz Kolza 1 Temmuz30 Haziran Pamuk 1 Eylül31 Ağustos 24 Ay Fındık 15 Ağustos14 Ağustos 24 Ay İç veya İşlenmiş İç Fındık Çuvallanmış/Kasalanmış 6 Ay Vakumlu Ambalajlar Raf Ömrü Daha Kısa Olmamak Kaydıyla 10 Ay Kuru Üzüm Hasat Döneminden itibaren 24 Ay Kuru Kayısı Kükürtsüz (Gün Kurusu) Kayısı 12 Ay Kükürtlü Kayısılar Kükürt Oranına Göre Ay Zeytin Siyah ve rengi dönük zeytin 1 Kasım28 Şubat 16 Ay Yeşil zeytin 1 Eylül31 Ağustos 12 Ay Zeytin Yağı Üretimden İtibaren 18 Ay Rafine veya Riviera12 Ay
SİSTEMİN GÜVENCE MEKANİZMALARI Sigorta; Depolar ile bu depolara konulan ürünlerin risklere karşı sigorta ettirilmesi zorunludur. Teminat; Depolama kapasitesinin ürün rayiç bedelinin en az %15'i oranındaki teminatın tazmin fonu adına ve lehine düzenlenmesi zorunludur. Gözetim; Lisanslı depolar, yetkili sınıflandırıcılar, ürün ihtisas borsaları ile kanun kapsamında faaliyet gösteren diğer kişi ve kuruluşlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gözetim ve denetimine tabidir. Borsanın sorumluluğu; Ürün senetlerinin alım satımına ilişkin hususlar (tescil, devir, bedelin ödenmesi, üçüncü şahısların haklarının korunması, yükümlülüklerin yerine getirilmesi gibi) borsanın sorumluluğundadır. Bu işlemlerden doğacak zararlar borsa tarafından tazmin edilir.
LİSANSLI DEPOCULUK SİSTEMİNDE TEŞVİK VE MUAFİYETLER Depo Kira Desteği 6 TL/ton (6 Ay) 6 Ay’dan sonra 3 TL/ton (18 Ay) Nakliye Desteği 25 TL/ton Analiz Ücreti Desteği 25 TL/parti Stopaj Muafiyeti (%2) SGK İstisnası (%2) ELÜS teminatı ile kullanılan kredilerde % 100 faiz indirimi Depo Kira Desteği 3 TL/ton (24 ay) 10 bin ton’a kadar 10 milyon TL 10 bin ton ve üzeri 20 milyon TL Yatırım Kredisi desteği (%75 faiz indirimli) İşletme kredisi desteği (%50 faiz indirimli) ELÜS ticaretinde kurumlar vergisi muafiyeti (%20) Bölgesel teşviklerde, 1-4. bölge lisanslı depo yatırımları 5.bölge olarak değerlendirilmektedir. KDV istisnası (%1) Üretici, Birlik, Kooperatif Tüccar, Sanayici ve Yatırımcı
Ürün Miktarı (kg) Ürün Bedeli (TL/Kg) Stopaj (%2) SGK (%2) Hizmet Bedeli İlave Nakliye Desteği (25 TL/Ton) Net Ele Geçen TMO ** Lisanslı Depo * (**) Hizmet Bedeli geçici alım merkezlerinden alınmaktadır. (*) Tartım ve boşaltma ücreti ÖRNEĞİN; Üretici 20 ton ürününü tonu TL’den doğrudan lisanslı depo üzerinden satış yaptığında TL daha fazla kazanç elde edecektir.
YENİ ALIM SİSTEMİ TMO ile Anlaşmalı Lisanslı Depo Dolu Tartım ve Numune Alımı Yetkili Sınıflandırıcı Ürün Senedi Ürünün TMO’ya Satışı Satı ş Ona yı Ürün ve üretici bilgi kontrolü Takas-Ürün Bedelinin Hesaba Geçişi Mesaj Onay Kodu Boş Tartım
LİSANSLI DEPOCULUK SİSTEMİ MEVCUT DURUM LİSANSLI DEPOCULUK LİSANSLI DEPO İŞLETMELERİ ÜRÜN İHTİSAS BORSASI YETKİLİ SINIFLANDIRICILAR Kuruluş İzni Verilen İşletme: 106 Depo Kapasitesi: Ton Yetkili Borsalar
KURULAN TÜM ŞİRKETLERE LİSANS VERİLMESİ HALİNDE DAĞILIM
2016 yılında; 12 lisanslı depoculuk firmasından 84 bin ton buğday ve 138 bin ton mısır olmak üzere toplam222 bin ton hububat, 2017 yılında; 32 lisanslı depoculuk firmasından 240 bin ton buğday ve 95 bin ton mısır olmak üzere toplam335 bin ton hububat alınmıştır. Kurumumuzla protokol imzalayan lisanslı depoculuk şirketlerinden ELÜS yoluyla hububat alımı yapılmaktadır. LİSANSLI DEPOCULUK ve TMO
.. TMO, lisanslı depoculuk sisteminin gelişmesi ve yaygınlaşması için bu güne kadar lisanslı depo kriterlerine uygun maliyeti 1,5 milyar TL’ye ulaşan 4,2 milyon ton kapasiteli depoyu devlet bütçesi kullanmadan özel sektör eliyle yaptırmaktadır. TMO DEPO YAPIM HAMLESİ
kgöreviniüstlenmesiyletarımsa TMO LİSANSLI DEPO İLİŞKİSİ siilefiyat npiyasaları TMO,arz dalgalanm TMO’nun düzenleme fazlasıhububatavermişolduğualımgaranti alarını önlemektedir. garantörlülürü ktedir.
TEŞEKKÜRLER