SAİT FAİK ABASIYANIK (1906-1954)

Hayatı 23 Kasım 1906’da Adapazarı’nda doğdu. İlköğrenimini doğduğu kentte, Rehber-Terakki adlı özel okulda yaptıktan sonra, iki yıl Adapazarı İdaresi’ne devam etti. İstanbul Erkek Lisesi’ne giden Sait Faik, orta öğrenimini 1928 yılında Bursa Erkek Lisesi’ni tamamladı. Asıl adı Mehmet Sait’tir. Soyadları aslında “Abasız oğulları” olduğu halde soyadı yasasının çıkışından sonra Sait Faik’in isteği üzerine Abasıyanık’a çevrilmiştir. Sait Faik Abasıyanık kendi ifadesiyle, liseyi “heyamola ile” bitirdikten sonra fakülteyi terk ederek, Fransa’nın Grenople kendine giderek edebiyat öğrenimi yapmaya başlamıştır. Üç yıl süren bu öğrencilik döneminde Sait Faik Paris, Strassburg, Lion, ve Marsilya arasında yolculuk yapmış, yaz aylarında da İstanbul’a gelmiştir. Bu avare öğrencilik yıllarında içkiye başlamış, Fransa’da içine girdiği bohem hayatı onun kişiliğinde ve sanatında önemli bir rol oynamıştır.

Hayatı 1933 yılında babasının isteği üzerine İstanbul’a dönen Sait Faik, Yağ İskele’sinde babasının bir arkadaşıyla ortak bir ticaret evi açmış, ancak burasının iflası ile ticareti bir daha dönmemek üzere terk etmiştir. Daha sonra bir süre Halıcı oğlu Ermeni Yetim Lisesi’nde Türkçe grup dersleri öğretmenliği yapmış, kısa sürede bu işi de bırakıp gazeteciliğe başlamış ve adliye muhabirliği yapmıştır. 1939 yılında babasını yitiren Sait Faik, 1943 yılında gazeteciliği de terk ederek kendini salt yazmaya vermiş, gönlünce, avare bir yaşam sürmüş, Burgaz Ada’ya yerleşerek çok sevdiği balıkçıların, gündelik ekmeklerinin peşinde koşan küçük insanların arasında yaşamıştır. Hiç evlenmeyen Sait Faik, 1946 yılında “siroz” hastalığına yakalanmış, doktorların uyarısı üzerine 1953 yılına kadar içkiyi bırakmış, ancak 1953 yılında Burgaz Ada’dan bıkarak nakletmiş ve bohem yaşamına dönmüştür.

Hayatı 5 mayıs 1954’de, sirozun az görülen “ihtilatlarından “özofaş kanaması” geçirerek Marmara Kliniği’ne kaldırılmış, ancak kanama bir türlü durdurulamayınca 11 Mayıs günü saat 02.35’de yaşamını yitirmiştir. Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilen Sait Faik’in annesi, oğlunun ölümünden sonra, her yıl önceki yılın en başarılı öykü kitabına verilmek üzere onun adına, hala süren bir ödül kurmuştur.

Öyküleri İstanbul'un eski hayatını anlatan hikayelerinde, geleneksel öykü kalıplarını kırarak, konu ve olaylardan çok, kısa zaman parçalarındaki dramı büyük başarıyla yansıtan hikayeleriyle tanındı. Ayrıca tüm dünyada bilinen Maupassant ve Çehov tarzı hikayenin yanına Sait Faik tarzını da eklemeyi başarmıştır. Ona asıl ününü getiren Burgaz adasından ve çevresinden kaynaklanan Rum balıkçıları, denizi, deniz kuşlarını, balıkları, doğayı konu edinen hikayeleri oldu. Ayrıca, şiirleri, röportajları ve iki de romanı vardır. Abasıyanık, Türk Edebiyatında durum öyküsünün en önemli temsilcilerinden olmuştur.

Öyküleri Öykülerinde kişiler, ait oldukları toplumsal sınıf ve tabakaya bakılmaksızın toplumdan ve doğadan soyutlanmış karakterler değildir. Sait Faik, öyküsüne temel teşkil eden temayı, indirgemekten özenle kaçınır. Konuyla ilişkisi olan insanı yaşatacak öğeleri bulup çıkarmaya çalışır. Öykülerinde, toplumun değişik kesimlerinden insanları (kasaba eşrafı, küçük burjuvaları, balıkçıları, emekçileri) birer birey olarak yaşamın gerçekliği içinde sunar. Eserlerinde toplumun alt kesiminde bulunan insanların olumlu özellikleri ön plana çıkarken, zenginler, çıkarcılar ve üst kesimden insanlar genellikle olumsuz nitelikler taşırlar.

Yapıtları ÖYKÜLERİ Semaver, [1936], Remzi Kitabevi Sarnıç, [1939 ], Çığır Kitabevi Şahmerdan, [1940],Çığır Kitabevi Lüzumsuz Adam, [1948], Varlık Yayınları Mahalle Kahvesi, [1950], Varlık Yayınları Havada Bulut, [1951], Varlık Yayınları Kumpanya, [1951], Varlık Yayınları Havuz Başı, [1951], Varlık Yayınları Son Kuşlar, [1952], Varlık Yayınları Alemdağda Var Bir Yılan, [1954], Varlık Yayınları

Yapıtları Şiir Şimdi kitap okuma Vakti, 1953, Yenilik Yayınlar Bir Masa Kırmızı Yeşil Marikula Doğur Mektup O ve Ben Yeis Şimdi Sevişme Vakti (1953)

Yapıtları Roman Medar-ı Maişet Motoru, 1944 (İkinci Baskısı Birtakım İnsanlar adı ile 1952,Yokuş Kitap evi Kayıp Aranıyor, 1953, Varlık Yayınları

Ölümünden Sonra Yayımlanan Yapıtları Az Şekerli fazla şekerli, 2005, Varlık Yayınları Tüneldeki Çocuk, 1955, Varlık Yayınları Mahkeme Kapısı (Adliye Röportajları), 1956, Varlık Yayınları 1. cilt Semaver/Sarnıç 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 2. cilt Şahmerdan/Lüzumsuz Adam 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 3. cilt Medar-ı Maişet Motoru 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 4. cilt Mahalle Kavgası/Havada Bulut 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 5. cilt Kumpanya/Kayıp Aranıyor 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 6. cilt Havuz Başı/Son Kuşlar 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 7. cilt Alemdarda Var Bir Yılan/Az Şekerli 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner

Ölümünden Sonra Yayımlanan Yapıtları 8. cilt Tüneldeki Çocuk/Mahkeme Kapısı 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 9. cilt Balıkçının Ölümü-Yaşasın Edebiyat (Yazılar), 1977, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 10. cilt Açık Hava Oteli (Konuşmalar, Mektuplar), 1980, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 11. cilt Müthiş Bir Tren (Öykü), 1981, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 12. cilt Yaşamak Hırsı (G. Simenon’dan çeviri roman), 1982, Derleyen, Muzaffer Uygun er, Bilgi Yayınevi 13. cilt Şimdi Sevişme Vakti (Şiirler), 1986, Derleyen, Muzaffer Uygun er, Bilgi Yayınevi 14. cilt Sevgiliye Mektup (Hikayeler, Yazılar, Mektuplar, Konuşmalar)1987, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi 15. cilt Bitmemiş Senfoni ve Sait Faik Kaynakçası 2001, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi Havuz Başı / Son Kuşlar, 2001, Yapı Kredi Yayınları Alemdarda Var Bir Yılan, 2002, Yapı Kredi Yayınları

Ölümünden Sonra Yayımlanan Yapıtları Birtakım İnsanlar, 2002, Yapı Kredi Yayınları Havada Bulut, 2002, Yapı Kredi Yayınları Havuz Başı, 2002, Yapı Kredi Yayınları Kayıp Aranıyor, 2002, Yapı Kredi Yayınları Kumpanya, 2002, Yapı Kredi Yayınları Lüzumsuz Adam, 2002, Yapı Kredi Yayınları Sarnıç, 2002, Yapı Kredi Yayınları Semaver, 2002, Yapı Kredi Yayınları Son Kuşlar, 2002, Yapı Kredi Yayınları Şahmerdan, 2002, Yapı Kredi Yayınları Mahalle Kahvesi, 2003, Yapı Kredi Yayınları Karganı Bağışla, (Mektup ve Kartpostallar) 2003, Yapı Kredi Yayınları Şimdi Sevişme Vakti ve Diğer Şiirleri, 2003, Yapı Kredi Yayınları

Ölümünden Sonra Yayımlanan Yapıtları Toplu Öyküler - 1 / Semaver, Sarnıç, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam, 2002, Yapı Kredi Yayınları Hikâyecinin Kaderi, 2005, Yapı Kredi Yayınları Seçme Hikâyeler-Sait Faik Abasıyanık, 2005, Yapı Kredi Yayınları Öyle Bir Hikâye, 2002, Yapı Kredi Yayınları

SON