TRAFİK KAZALARI

Trafik Kazalarının Nedenleri Nelerdir? Trafik kazası, karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır. Ülkemizde araç sayısı gün geçtikçe çoğalıyor ve bunun yanında bilinçsiz sürücülerin de artması ve trafik kurallarına uymamak trafik kazalarını artırıyor. Trafik kazaları maddi hasarlara, geçici veya kalıcı sakatlanmalara ve daha kötüsü ölümlerle sonuçlanabiliyor. Sürücü, yaya, araç ve yol trafik kazalarına neden olabilir.

Sürücüden Kaynaklanan Trafik Kazalarının Sebepleri: Pratik yapmadan trafiğe çıkmak. Yol ve hava durumuna karşı önlem almamak. Trafikte dikkatsiz araç kullanmak. Alkollü araç kullanmak. Sürüş esnasında aşırı hız yapmak. Trafik kurallarına uymamak. Yayaya geçiş hakkı tanımamak.

Yolcudan Kaynaklanan Trafik Kazalarının Sebepleri: Sürücüye ilk geçiş hakkını tanımamak. Trafik kurallarına uymamak. Kırmızı ışıkta geçmek. Duran aracın önünden ya da arkasından çıkmak. Yaya geçidini kullanmamak. Transit yollarda yolcu köprülerini kullanmamak. Yolda hatalı şekilde el aracı kullanmak.

Aracın bozulması da trafik kazalarına neden olur. Diğer sebeplere göre trafik kazaları aracın bozulmasından da kaynaklanabiliyor. Son olarak yoldaki sorunlar trafikteki sürücülerin hayatlarını tehlikeye sokabilir. Türkiye’de trafik kazalarına bakıldığında; sürücünün, yayanın, aracın ve yolun kazaya neden olduğunu görüyoruz. Trafik kazalarını önlemek için ehliyet aldıktan sonra pratik yapmak, araç kullanırken normalden daha dikkatli olmak, uykuyu tam almak, trafik kurallarına uymak ve alkollü araç kullanmamak gerekir.

İnsan, Araç, Yol, Çevre ve İklim Türkiye’de meydana gelen trafik kazaları ve bunların beraberinde getirdiği maddi ve manevi zararlar, ülke sorunlarının başında gelmektedir. Kara yolu üzerinde hareket hâlinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve maddi zararla sonuçlanmış olaylara “trafik kazası” adı verilmektedir. Trafik kazaları dikkatsizlik, denetimsizlik ve ihmal gibi sebeplerle oluşur. Kaza kelimesi anlam olarak her ne kadar istem dışı oluşan kötü bir olayı içerse de bunların hiçbiri istem dışı olarak nitelendirilemez. Ülkemizde ve dünyada trafik kazaları birçok sebepten meydana gelmektedir. Bu sebepleri tamamen ortadan kaldırmak imkânsızdır. Ancak sebepleri azaltmak adına yapılabilecek çok şey vardır. Kazaların azaltılabilmesi için ilk şart, insanları trafik konusunda daha fazla bilinçlendirmek ve eğitmektir.

Trafik kazalarının nedenleri aşağıdaki dört başlıkta toplanabilir: a) İnsan: Sürücü, Yaya, Yolcu b) Taşıt c) Yol ç) Çevre ve İklim

a) İnsan:İnsan etmeni; kazaya sebebiyet açısından ana unsur olup sürücü, yaya ve yolcu olmak üzere üç şekilde trafikte yer alır. Sürücü: İstatistiklere göre kazaya sebep olan kusurlar arasında sürücü hataları, en büyük oranı kapsamaktadır. Trafik kazalarına yoğun olarak sürücülerin yaptığı kural ihlallerinin sebep olduğu bilinmektedir. Sürücülerin yaptığı kural ihlallerine şu örnekler verilebilir: aşırı hız, geçiş kurallarına uymama (hatalı sollama), yakın takip, uykusuz ve dikkatsizken araç kullanma, alkollüyken araç kullanma, kavşaklarda geçiş önceliğine uymama, kırmızı ışık ihlali vb.

Yaya:Yayalar, davranışları ile yol güvenliği açısından önemli bir etkiye sahiptir. Yayaların kusurlu olduğu kazalarda göze çarpan başlıca unsur, karşıdan karşıya geçme sırasında yapılan dikkatsizlik ve tedbirsizliktir. Yine yayaların sebep olduğu kazalar üzerinde yapılan araştırmalarda trafik bilgisindeki yetersizlik, eğitimsizlik ve bilinç eksikliği gibi durumlarla karşılaşılmaktadır. Yolcu:Kazaların meydana gelmesinde diğer etmenlere göre daha az yer tutmakla beraber kazalarda taşıttaki yolcuların da etkisi olabilmektedir. Trafik kazasına karışan taşıtta yolcu olarak bulunanların gösterdikleri başlıca hatalı davranışlardan ülkemizde en çok şu örneklere rastlanmaktadır: hareket hâlindeki bir taşıttan ve de sürücünün haberi olmadan inip ta- şıta binme, açık kasa içinde kuralsız yolculuk yapma, yük üzerinde yolculuk yapma vb.

b) Taşıt:Taşıt kusurlarından kaynaklanan kazalar, genelde mekanik arızalar neticesinde oluşmaktadır. Ülkemizde aracın modeli eskidikçe vergisi de azaldığından ikinci el olarak adlandırdığımız araçların kullanımı oldukça yaygındır. Mekanik arıza sebebiyle oluşabilecek üzücü olaylarla karşılaşmamak için periyodik araç muayeneleri, daha iyi teknik donanımlarla ve profesyonelce yapılmalıdır. Taşıt kusurlarından kaynaklanan kazalar; genellikle rot çıkması, fren ve lastik patlaması, aks kırılması gibi sebeplerden meydana gelmektedir.

c) Yol : Trafik kazalarına sebep olan diğer bir husus da yol etmenidir. Yolun geometrik durumu, özellikleri, kaplama niteliği, yüzeyindeki bozukluk veya donanımındaki bir eksiklik trafik kazalarına neden olabilmektedir. Bu nedenle yolların iyileştirilmesi, yol şeritlerinin arttırılması, yol çizgilerinin belirgin olması, yoldaki işaretlerin okunabilir nitelikte olması trafik kazalarının azalmasında önemli bir etken hâline gelecektir.

ç) Çevre ve İklim :Çevre koşullarının kazalara etkisi, öncelikli olarak iklim bakımından değerlendirilebilir. İklim koşullarının iyi olduğu yaz aylarında insanların tatil beldelerine yönelmeleri nedeniyle trafik yoğunluğunun artması sonucu kazalarda artış olması kaçınılmazdır. Kış aylarında ise trafik kazaları havaların soğuk olması, sis, buzlanma gibi sebeplerden dolayı meydana gelmektedir. Bu nedenle yaz aylarında trafik denetimleri maksimum düzeye çıkarılmalı, kış aylarında ise sürücülerin hava koşullarını dikkate alarak kış lastiği, zincir vb. önlemleri almaları trafik kazalarında önemli ölçüde azalma sağlayacaktır. Ülkemiz, yolcu ve yük taşımacılığında hemen hemen bütün ağırlığı kara yollarına vermiştir. Bunun doğal sonucu olarak kara yolu trafik yoğunluğu her geçen gün daha da artmış ve kaza sayıları üzücü boyutlara ulaşmıştır. Bu yoğunluğun önüne geçilmesi için insanlar farklı ulaşım türlerine teşvik edilmeli, kara yolu trafiğinin yükü azaltılmalıdır. Trafik eğitimi insanlara hayatın her devresinde verilmeli, sürücü kursları daha iyi denetlenmelidir. Kaza sonrası yapılan ilk ve acil sağlık müdahalesi konusunda mevcut eksikler giderilmelidir. Ağır vasıta sürücüleri daha iyi denetlenmeli ve bu sürücülerin eğitimleri konusunda gerekenler yapılmalıdır. Sonuç olarak trafik kazaları tamamen ortadan kaldırılamaz ancak kazaları en az seviyeye indirmek adına çaba gösterilmelidir.

Yorgun, Dikkatsiz ve Uykusuzken Araç Kullanımı Yorgun, uykusuzken araç kullanmak, alkollüyken araç kullanmak kadar tehlikeli ve en önemli kaza nedenlerinden biridir. Yorgunluk ve uykusuzluk; sürücülerin yaşı, fiziksel durumu ne olursa olsun performansı düşürmekte ve kişilerin direksiyonda dikkatlerinin daha çabuk dağılmasına, çeşitli görme kusurları ve görme bozuklukları yaşamasına sebep olmaktadır. Bu nedenle yorgun ve uykusuz hissedilmesi hâlinde sürücüler, araç kullanmayı bırakıp uygun bir yerde yeterli uykuyu alıncaya kadar uyumalıdır. ABD Ulusal Karayolları Trafik Güvenliği Dairesi (NHTSA) verilerine göre yorgun ve uykusuzken araç kullanmaya bağlı olarak her yıl yaklaşık ölümle sonuçlanan kaza meydana gelmektedir. Ülkemizde yapılan bir araştırmada kendileriyle mülakat yapılan ağır vasıta sürücüleri; en önemli kaza nedenleri olarak alkollü iken araç kullanma, hatalı sollama yapma, yorgun ve uykusuzken araç kullanma, yeterli sürücülük deneyimi olmama ve trafiğin akışına göre hızı ayarlayamama gibi sürücü hatalarını belirtmişlerdir.

EN ÇOK İHLAL EDİLEN TRAFİK KURALLARI Türkiye’de yılda ortalama 130 bin trafik kazası meydana geliyor. Bu kazaların bir çoğuysa, en temel trafik kurallarını ihlal etmek ve dikkatsizlik sebebiyle ortaya çıkıyor. Yol güvenliğini sağlamak için en basit trafik kuralına bile atlamadan, harfiyen uymalı. Kazalara sebep olan, En Çok İhlal Edilen Trafik Kuralları şu şekilde sıralanabilir: Emniyet kemeri takmamak. Bir araç içindeki herkes emniyet kemeri takmalıdır. Alkollü olarak araç kullanmak.

Yaya geçitlerinde yayaların geçiş önceliği hakkını hiçe saymak. Kırmızı ışıkta geçmek ve trafik işaretleri uymamak. Aşırı hız yapmak ve hız limitlerine uymamak. Hatalı sollama. Sinyal vermeden dönüş veya şerit değiştirme. Seyir esnasında cep telefonu ile konuşmak. Geçiş önceliği kurallarına uymamak. Öndeki aracı yakın takip, takip mesafesine uymamak.

Alkol, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanımı Günümüzde trafik kazalarında en çok öne çıkan sebeplerden birisi de alkollüyken araç kullanmaktır. Alkol alarak trafiğe çıkmanın kaza riskini ciddi oranda arttırdığı genel olarak kabul gören bir husustur. Alkol, uyuşturucu ve uyarıcı maddeler sürücülerin algılama, kavrama ve ani karar verme gibi davranışlarını olumsuz yönde etkileyerek kazaların yaşanmasına sebep olmaktadır. Alkol ve uyuşturucu türü maddeler sürücülerde çift görme, gözde kayma, bulanık görme, kaslarda güçsüzlük gibi sürüş kabiliyetlerini olumsuz yönde etkileyecek sonuçlara sebebiyet vermektedir.

Yapılan araştırmalar, alkol ve uyuşturucu maddelerin verdiği cesaretle sürücülerin trafikte daha tehlikeli ve aracı hızlı kullanmalarına yol açtığı için kazalara karışma risklerinin çok daha fazla olduğunu göstermektedir. Karayolları Trafik Kanunu’nda “Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri almış olanlar ile alkollü içki almış olması nedeniyle güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş kişilerin kara yolunda araç sürmeleri yasaktır.” maddesi yer almaktadır. Bu nedenle ne olursa olsun sürücülerin kendi güvenliği ve toplumun güvenliği açısından alkol ve uyuşturucu maddeleri kullanarak trafiğe çıkmamaları gerekmektedir.

HAZIRLAYAN: EMRE GÖKBULAK