BÖLÜM 1: KAYNAŞTIRMA: TEMEL KAVRAMLAR, TARİHÇE ve İLKELER Kaynaştırma Nedir? Kaynaştırma Düşüncesi Nasıl Ortaya Çıktı? Dünyada Özel Eğitim ve Kaynaştırma Türkiye’de Özel Eğitim ve Kaynaştırma Kaynaştırma Destek Eğitim Hizmetleri Nelerdir? Kaynaştırmanın Engelleri Kaynaştırmanın Olumlu Sonuçları Başarılı Bir Kaynaştırmanın İlkeleri Nelerdir?
1. Kaynaştırma Nedir? Sınıf öğretmeni ve/veya özel gereksinimli öğrenciye destek özel eğitim hizmetleri sağlanması koşuluyla özel gereksinimli öğrencinin genel eğitim sınıfında akranları ile aynı ortamda eğitilmesidir. (1) kardeşleri ve akranlarıyla aynı okula gitmesi (2) aynı yaştaki akranlarıyla aynı sınıfta bulunması (3) öğrenciye ve/veya öğretmene gereksinim duydukları destek özel eğitim hizmetlerinin sağlanması
2. Kaynaştırma Düşüncesi Nasıl Ortaya Çıktı? Genel ve özel eğitim alanlarında gözlenen değişmeler Psikoloji ve sosyoloji gibi bilim alanlarının insana verdiği önem İnsan hakları alanında gözlenen gelişmeler
3. Dünyada Özel Eğitim ve Kaynaştırma a 3. Dünyada Özel Eğitim ve Kaynaştırma a. 1900’lü yıllara kadar özel eğitim İlkçağlarda korkulup uzak durulduğu ve istismar Hıristiyanlığın kabul edilmesiyle, engelli bireylerin kilise tarafından koruma altına alındığı 16. yüzyılın sonlarına kadar yaygın bir çalışmanın olmadığı ilk olarak 1760 yılında işitme engelli öğrenciler için Fransa’da bir okul açıldığı 1700’lü yılların sonları ile 1800’lü yılların başında Itard’ın, ormanda bulunan ve “Victor“ adı verilen bir çocuğa konuşmayı ve okumayı öğretmeye çalıştığı
Devam… işitme engelli bir öğrenci Laurent Clerc ile birlikte Thomas Galladuet’in çabalarıyla 1817 de ABD’de işitme engelliler için ilk okul farklı engel grubundaki çocuklar için de çeşitli okullar açılmaya devam edilmiş 1829 yılında görme engelliler 1846 yılında zihin engelliler eğitimle birlikte bakımın da verildiği enstitüler niteliğinde
Devam.. Avrupa’da 1700’lü yıllarda ortaya çıkan yaygın eğitim çalışmalarının, ABD’de 1800’lü yıllarda başladığı 1900’lü yıllara kadar olan dönemde, Amerika’da yeterli özel eğitim hizmetlerinin olmaması nedeniyle, pek çok özel gereksinimli öğrenci, genel eğitim sınıflarına yerleştirildiğini ve sınıf öğretmenlerinin çabasıyla eğitimlerini sürdürdüğünü görüyoruz.
3. Dünyada Özel Eğitim ve Kaynaştırma b. 1900-1960 Yıllar özel eğitim okullarının sayılarının hızla arttığı yıllar özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim sınıflarında eğitim göremeyeceği düşüncesi yaygın fiziksel, zihinsel ya da duygusal-sosyal yönden akranlarından farklı olan öğrencilerin, diğer çocukları olumsuz olarak etkileyeceği düşünülür ve ayrı okula yerleştirilmelerine karar verilirdi 1913’te ABD’de normal zekaya sahip 13 yaşında fiziksel engelli bir öğrencinin fiziksel durumunun ve hastalığının, öğretmeni ve diğer öğrencileri üzdüğü ve tiksindirdiği; öğretmenin dikkatini ve zamanını fazlasıyla aldığı, diğer öğrencilerin dikkatini dağıttığı, okuldaki disiplini ve ilerlemeyi olumsuz etkilediği gösterilmiştir.
Devam… sınırlı da olsa kaynaştırmaya yönelik çeşitli görüşler ve çabalar oluşmaya başladı 1913 yılında görme engelli öğrenciler için kaynaştırma programı başlatıldı 1928 yılında İngiltere’de alınan bir kararla özel eğitim ve genel eğitim okullarının birlikte çalışmalarını benimsendi ardından 1944 yılında kabul edilen yasa ile uygun olan öğrencilerin genel eğitim sınıflarında eğitimlerini sürdürmeleri kabul edildi.
c. 1960’lar ve Günümüz Dönemi Bu yıllar kaynaştırma açısından en hızlı ve en çarpıcı gelişmelerin ortaya çıktığı yıllar. Bu dönemde kaynaştırmanın daha fazla kabul görmesinde etkili olan nedenler: özel eğitim sınıflarında eğitimin uygulamada yarattığı sorunlar özel eğitim sınıflarında eğitime karşı artan yasal başvurular ve baskı grupları yasal düzenlemeler tutumlardaki değişmeler normalleştirme kavramı teknolojik gelişmeler erken eğitimin daha fazla kabul görmesi araştırmaların sayısındaki artış
ÖZEL EĞİTİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ Hıristiyanlığın Kabulü Yatılı bakım yerleri/enstitüler kuruldu 1700-1800 Avrupa’da özel okullar açıldı. 1850-1900 Eğitim ve öğretim amacıyla yatılı özel okullar açıldı. 1900-1950 Yatılı özel okullar sayıca artmaya ve yaygınlaşmaya devam ederken, özel okullar ve özel sınıflar daha çok yaygınlaştı. 1950-1970 Zihin engelliler, duygusal bozukluğu ve öğrenme yetersizliği olanlar için özel sınıflar daha çok tercih edildi. Yatılı özel okullar görme, işitme ve fiziksel engelliler için tercih edildi. 1970-1977 Öğretimsel ve sosyal olarak kaynaştırmaya uygun öğrencilerin genel eğitim sınıflarında eğitimi uygun görüldü. Genel eğitim okullarındaki özel sınıflar yatılı kurumlara ve özel okullara yerleştirilen orta ve ağır derecede engelli öğrenciler için düşünüldü. 1977-günümüz Engelli öğrencilerin en kısıtlayıcı çevrede olabildiğince kendi akranlarıyla birlikte, devlet okullarında ücretsiz eğitimden yararlanmaları yasal olarak kabul edildi. Son 15 yıllık dönemde bütünleştirme (inclusion) kavramı kabul gördü.
Yasal Düzenlemeler İtalya’da 1971, İngiltere’de 1974, ABD ve Fransa’da 1975 Norveç’te 1976 yıllarında yürürlüğe giren yasalarla, özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim sınıflarında akranlarıyla birlikte eğitim görmeleri yasal olarak kabul edilmiştir.
Tüm Engelli Çocukların Eğitimi Yasası (1975) Engellilerin eğitimine ilişkin çeşitli önemli kararlar alınmıştır: Devlet okullarının programlarından ve hizmetlerinden dışlanmaya son Fark gözetmeksizin değerlendirme Bireyselleştirilmiş eğitim programı En az kısıtlayıcı ortamda eğitim Karma eğitim gereksinimi Yasal uygulama hakkı