Adlar Bileşik adlarda, en son sözcüğün tanımlığı (Artikel) geçerli olur: der Mietvertrag kira kontratı die Hausfrau ev kadını das Postamt postahane Eylem, Sıfat ve Ortaçlardan Ad Oluşturma Eylemlerden: kommen gelmek das Kommen gelmek, gelme, geliş Sıfatlardan: Person Sache alt yaşlı neu yeni der Alte yaşlı (erkek) das Neue yeni olan şey die Alte yaşlı (bayan) das Beste en iyi şey die Alten yaşlılar
Ortaçlardan: 1. Partizip Präsens(Partizip I) 2. Partizip Perfekt (Partizip II) Person Sache arbeiten çalışmak retten kurtarmak der Arbeitende çalışan (erkek) der Gerettete kurtarılan (erkek) die Arbeitende çalışan (bayan) die Gerettete kurtarılan (bayan) die Arbeitenden çalışanlar die Geretteten kurtarılanlar Sache schreiben yazmak das Geschriebene yazılan şey
Adlarda Cinsiyet Tanımlık 1. Belirli tanımlık (der bestimmte Artikel ) der, die, das 2. Belirsiz tanımlık (der unbestimmte Artikel ) ein, eine, ein Üç çeşit belirli tanımlık vardır: das Maskulinum (maskulin/männlich): eril (erkek) der (m / r) das Femininum (feminin/weiblich) : dişil (dişi) die (f / e) das Neutrum (neutral/sächlich) : yansız (tarafsız) das (n / s) Bir adın tanımlığı tekil(Singular) olarak ya der, ya das ya da die’dir, çoğulda(Plural) ise bütün adların tanımlığı die’dir. Tekil Çoğul Maskulin : der Vater die Väter babalar Feminin : die Frau die Frauen kadınlar Neutral : das Kind die Kinder çocuklar
Belirsiz tanımlığın olumsuzu: kein, keine, kein (hiçbir, yok, değil). Tekil Çoğul Maskulin : kein Vater hiçbir baba kein keine Feminin : keine Frau hiçbir kadın keine keine Neutral : kein Kind hiçbir çocuk kein keine
Hangi Ad Hangi Tanımlığı Alır? Tür adları Maskulin: -Kişilerle ilgili adlarda, kişi erkekse der, bayansa die Artikel’ini alır: der Vater : baba die Mutter : anne Ancak Almancada her zaman istisnalar vardır: das Kind : çocuk -Hayvanlarda da erkek olanlar der, dişiler die Artikel’ini alır: der Hahn : horoz die Henne: tavuk İstisnalar da vardır. Örneğin yavru hayvanların adları genellikle das Artikel’ini alır: das Kalb : dana das Küken : civciv - Gün, günün zamanları, ay ve mevsimlerin tanımlığı der’dir: der Tag : gün der Sommer : yaz der Abend : akşam İstisna : die Nacht : gece der Montag : pazartesi die Woche : hafta der Monat : ay das Jahr : yıl der August : ağustos
-Yönler, rüzgârlar, yağmurlar vs. ile ilgili adların tanımlığı der’dir: der Osten : doğu der Taifun: tayfun der Regen : yağmur İstisna: die Bora : bora - Taşlar, madenler ve toprakla ilgili adların tanımlığı der’dir: der Kalk : kireç der Stein : taş der Sand : kum - Para adlarının tanımlığı der’dir: der Dollar : dolar der Cent : sent der Euro : avro, yuro İstisna: die Lira : liret Adların sonekine göre Maskulin: -and : Doktorand (doktora öğrencisi) -ant : Konsonant (ünsüz) -är : Kommissionär (komisyoncu) -ast : Gymnasiast (lise öğrencisi) -er : Lehrer (erkek öğretmen) -eur / -ör : Amateur (amatör) -(i)ent : Student (erkek üniversite öğrencisi) -ich : Teppich (halı) -ier : Offizier (subay) -ikus : Musikus (müzisyen)
-ist : Pianist (piyanist) -ling : Zwilling (ikiz) -or : Motor (motor) -s : Schnaps (sert içki) Feminin: - Ağaç ve çiçek adlarının tanımlığı die’dir: die Eiche : meşe İstisna : der Ahorn : akçaağaç die Palme : palmiye das Veilchen : menekşe die Pappel : kavak die Rose : gül - Sayılar ad görevi üstlendiklerinde tanımlığı die olur: die Drei : üç die Zehn : on
Adların sonekine göre Feminin: -a : Kamera (film makinası) -ade : Marmelade (marmelat) -age : Etage (kat) -aille : Bataille (meydan savaşı) -ance : Renaissance (Rönesans) -äne : Quarantäne (karantina) -anz : Bilanz (bilanço) -äse / -aise : Majonäse (mayonez) -ei : Bücherei (kütüphane) -elle : Frikadelle (köfte) -ette : Toilette (tuvalet) -euse : Friseuse (berber, kuaför) -heit : Gesundheit (sağlık) -ie : Kalorie (kalori) -(i)enz : Frequenz (frekans) -(i)ere : Garderobiere (giydirici) -ik : Politik (politika) -ille : Kamille (papatya
-in : Schülerin (bayan öğrenci) -ine : Maschine (makina) -ion/-ation : Reformation (reform) -isse : Kulisse (kulis) -ive : Alternative (alternativ) -(i)tät : Universität (üniversite) -itis : Bronchitis (bronşit) -keit : Schwierigkeit (güçlük) -ose : Tuberkulose (verem) -schaft : Freundschaft (arkadaşlık) -sis/-se : Analyse (analiz) -ung : Rechnung (hesap) -ur : Kultur (kültür) -üre : Broschüre (broşür)
Neutral: - Çoğu metaller, kimyasal elementler ve ilaçların adlarında tanımlık das’tır: das Eisen : demir das Gold : altın - Adlaştırılan sözcüklerde tanımlık das olur: das Arbeiten : çalışma(k) das Ich : ben das Schöne : güzel olan şey das Beste : en iyisi das Gedachte : düşünülen şey das Ja : evet das Wenn und Aber : şüpheler das A : A - Ge- önekiyle başlayan biden fazla şeyleri niteleyen adlar: das Gebirge : sıradağ das Getränk : içecek
Adların sonekine göre Neutral: -chen/-lein/-le : Mädchen (kız), Fräulein (küçük hanım), Mariele (Maricik) -eau / -o : Büro (büro) -ett : Büfett (büfe) -icht : Kehricht (süprüntü) -in : Benzin (benzin) -ing : Doping (doping) -(i)um : Datum (tarih) -ma : Thema (konu) -ment : Instrument (enstrüman) -tel : Drittel (üçte bir) -tum : Christentum (Hıristiyanlık)
Özel Adlar Kişiler Özel adlarda tanımlık(Artikel) olmaz, ancak tanımlığı kullanmak gerektiğinde erkeklerde der, bayanlarda die olur: der arme Hans zavallı Hans die schöne Julia güzel Julia Yer Adları -Ülke, kıta, şehir vb. yer adlarının tanımlığı yoktur, ancak tanımlığı kullanmak gerektiğinde tanımlık das olur: das reiche Deutschland zengin Almanya das schöne Ankara güzel Ankara Tanımlığı olan yer adları da vardır: die Türkei : Türkiye der Iran : Iran die USA : ABD der Balkan : Balkanlar - Dağ adlarının tanımlığı genellikle der’dir: der Ararat : Ağrı dağı - Almanya’daki nehir adlarının tanımlığı ya der ya da die’dir. Yabancı nehirlerde ise genellikle der’dir: der Rhein der Main der Nil / die Oder die Elbe die Donau Nehir adlarında -a, -e ile bitenler die alır: die Wolga
Yıldız ve Gezegenler Yıldız ve gezegenler adlandırıldıkları şeylere göre tanımlık alırlar: der Mars : Mars die Venus : Venüs Araba Markaları Araba markalarının tanımlığı der’dir: der BMW der Opel Ancak motosiklet markalarının tanımlığı die’dir: die BMW Otel, Sinema ve Lokaller Bunlarda tanımlık genellikle das’tır: das Hilton Gemi adları Gemi adlarında tanımlık genellikle die’dir. Özellikle de şehir ve ülkelere göre adlandırılan gemiler: die Europa Gemi adlarında kişi adı söz konusu ise die ya da der olabilir: die Bismark der Kaiser Wilhelm der Große Herhangi bir hayvan ya da nesne adını taşıyan gemi adları, söz konusu olan hayvan ya da nesnenin tanımlığını alır: das Krokodil (timsah) der Pfeil (ok) Uçak adları Uçak adlarının tanımlığı genellikle die’dir: die Boing Tür adı olan bazı uçak adları o sözcüğün tanımlığını alır: die Friendship (die Freundschaft örneklemesiyle)
Kısaltmalarda Tanımlık Kısaltmalarda son sözcüğün tanımlığı geçerli olur: der LKW (der Lastkraftwagen) : Kamyon
Tanımlığın Kullanılmadığı Durumlar 1.Almancada kişi, şehir, ülke ve kıta adlarında tanımlık(Artikel) yoktur: Myriam, Klemens, Berlin, Deutschland, Amerika 2. Bir kişi ya da bir şeyden genel olarak bahsedildiğinde sözcük Artikel’siz kullanılır: Menschen brauchen Liebe. İnsanların sevgiye ihtiyacı var. 3.Ölçüsü, ağırlığı ve miktarı belirtilen şeyler: eine Tasse Kaffee : bir fincan kahve 4.Deyim, atasözü ya da kalıplaşmış ifadelerde geçen adlar: Glück haben : şanslı olmak Tag und Nacht : gece gündüz 5. Miktarı belli olmayan, belirtilmeyen, sayılamayan ya da genel olarak dile getirilen şeylerde tanımlık kullanılmaz: Hast du Geld bei dir? Yanında para var mı? Man trinkt morgens Tee. Sabahları çay içilir.
6. İnsanların hisleri ve özellikleri ile ilgili genel olarak dile getirilen sözcükler: Ich habe Hunger. Karnım aç. 7. sein ve werden eylemleriyle kullanılan milliyet, meslek vs. ile ilgili sözcükler: Peter ist Arzt. Peter doktordur. Meine Tochter wird Lehrerin. Kızım öğretmen olacak. 8. Aitlik bildiren(Genitiv) durumlarda, ait olan şey sonra söylendiğinde Artikel söylenmez: der Sohn des Onkels Onkels Sohn amcanın oğlu 9. Özel adlarla kullanılan unvanlar: Doktor Schröder Doktor Shröder Herr Braun Bay Braun 10. Başlıklarda ve kitap adlarında: Deutsch-Türkisches Wörterbuch Almanca-Türkçe Sözlük Lehrbuch der türkischen Sprache Türk dilinin ders kitabı
11. Ders ve bölüm adlarında: Ali hat eine Zwei in Deutsch bekommen. Ali Almancadan iki aldı. 12. Bazı bina ve kuruluş adlarında: das Komitee für Wandern und Touristik Gezi ve Turizm Heyeti 13. als ile kullanılan eylemlerde, als’tan sonraki adlarda kullanılmaz: Ich sage dir das als Freund. Bunu sana arkadaş olarak söylüyorum. 14. Eylemlerle birlikte kullanılan adlar: Angst haben : korkmak Sie hat Angst. O korkuyor. 15. Präposition ile kullanılan adlarda: nach Hause gehen : eve gitmek Wir gehen nach Hause. Biz eve gidiyoruz. 16. Hitaplarda, selamlamalarda, dua ve beddualarda, ünlemlerde genellikle kullanılmaz: Herr Braun! Bay Braun! Hilfe! İmdat! Guten Tag! Günaydın! İyi günler!
Adların Tekil-Çoğul Biçimi Adların tekil(Singular) ve çoğul(Plural) olmak üzere iki biçimi vardır. Tekil Çoğul Belirli tanımlık :der, die, das die Belirsiz tanımlık :ein, eine, ein ----- Belirsiz tanımlığın olumsuzu :kein, keine, kein keine
Çoğul Yapma Ekleri Tekil Çoğul 1. --- der Wagen die Wagen : arabalar 2. .. die Mutter die Mütter : anneler 3. -e der Brief die Briefe : mektuplar 4. .. e die Stadt die Städte : şehirler 5. -er das Bild die Bilder : resimler 6. .. er der Mann die Männer : adamlar 7. -(e)n die Frage die Fragen : sorular 8. -nen die Lehrerin die Lehrerinnen : bayan öğretmenler 9. -s das Radio die Radios : radyolar 1. -chen, -lein, -el, -en, -er, ve -sel ile biten sözcükler. 2. Bunlar söcük sonunda ek almayan türlerdir. 3. -ar, -är, -at, -eur, -ier, -il -ling, -nis, ve -us ile biten sözcükler. 7. -age, -ant, -e, -ei, -enz, -heit, -ion, -ist, -keit, -schaft, -ung, -or, -tät, -ur gibi eklerle biten sözcükler . 8. -in ile biten sözcükler –nen çoğul ekini alır. 9. -s çoğul ekini alanlar daha çok yabancı sözcüklerdir ve daha çok bir ünlüyle biter.
Çoğul Yapma Biçimlerinde Özel Durumlar Yukarıda verilen çoğul yapma biçimlerinden farklı olan bazı çoğul biçimleri de bulunmaktadır. -Anlamları farklı, ancak tanımlığı ve yazılışları aynı olan bazı sözcüklerin çoğul biçimleri farklıdır. Tekil Çoğul das Wort die Wörter : kelimeler das Wort die Worte : sözler -Bazılarının kendine özgü çoğul eki vardır. der Atlas die Atlanten : atlaslar die Firma die Firmen : firmalar der Kaufmann die Kaufleute : tüccarlar der Regen die Regenfälle : yağmurlar -Bazı sözcükler hep çoğul kullanılır: die Eltern : ebeveyn die Leute : insanlar -Bazı sözcükler de tekil kullanılır: das Glück : şans das Grün : yeşil das Lernen : öğrenme(k) das Eisen : demir