Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı

1-) Maddenin tanecikli yapısı •Madde hangi halde olursa olsun bütün maddeler taneciklerden oluşmuştur. •Maddeyi oluşturan taneciklerin arasında boşluk bulunur. •Madde hangi halde olursa olsun maddeyi oluşturan tanecikler hareket halindedir. Bu nedenle maddeyi oluşturan taneciklerin hareketlerinden dolayı hareket (kinetik) enerjileri vardır. •Maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk miktarı ve taneciklerin hareketi maddenin haline göre değişir

Farklı hallerdeki maddeler arasında boşluklar da farklıdır.

2-) ISI •Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları hareket (kinetik) enerjilerinin toplamına ısı denir. Isı bir enerji türüdür ve ısı enerjisi kalorimetre kabı ile ölçülür.

•a) Isı Enerjisi Birimleri : • Kalori (cal) • Kilo Kalori (kcal) • Joule(J) • Kilo Joule(kJ •b) Isı Enerjisi Birimlerinin Dönüşümü : • 1 kcal= 1000 cal1 cal= kcal • 1 kJ= 1000 J1 J = kJ • 1 cal= 4,18 J1 cal4 J • 1 J = 0,24 cal1 J 0,25 cal

3-)SICAKLIK •Bir maddeyi oluşturan taneciklerden bir tanesinin sahip olduğu hareket enerjisine (taneciklerin sahip oldukları hareket = kinetik enerjilerinin ortalamasına) sıcaklık denir. •Sıcaklık birimi derecedir. Derece 0C ile gösterilir ve selsiyus derece veya santigrat derece diye okunur. •Sıcaklık, termometre ile ölçülür. Termometrelerin cıvalı, alkolü, ispirtolu ve metal termometre gibi çeşitleri vardır.

Isı ve Sıcaklık arasındaki farklar 1-Isı bir enerji çeşidi, sıcaklık ise bir ölçümdür. 2-Isı kalorimetre kabı ile sıcaklık termometre ile ölçülür. 3-Isı birimi kalori (cal) veya Joule, sıcaklık birimi ise derecedir. 4-Isı, madde miktarına bağlıdır, sıcaklık ise madde miktarında bağlı değildir.

Isı enerjisinin maddenin tanecikleri üzerindeki etkisi Maddeler ısıtıldığında ya da soğutulduğunda maddeyi oluşturan taneciklerin hızları ve aralarındaki boşluk miktarı değişirken maddeyi oluşturan taneciklerin büyüklüklerinde (belirgin olarak) değişme olmaz.Maddeyi oluşturan tanecikler görülemeyecek kadar küçük olduğu için ısı alan veya ısı veren maddelerde gözlenen hareketler taneciklere değil tanecik (molekül) yığınlarına aittir.

a) Isıtılan Maddenin Taneciklerinin Hareketi : • Taneciklerin hızı artar. • Tanecikler arasındaki boşluk artar. • Maddenin hacmi ar

b) Soğutulan Maddenin Taneciklerinin Hareketi : • Taneciklerin hızı azalır. • Tanecikler arasındaki boşluk azalır. • Maddenin hacmi azalır.

Isı Aktarımı (Isı Alışverişi) : •Sıcaklıkları farklı olan maddeler bir araya getirildiklerinde yani birbirlerine dokundurulduklarında sıcaklık farkından dolayı maddenin taneciklerinin arasında enerji aktarımı (alış verişi) gerçekleşir. Aktarılan bu enerji ısı enerjisidir. •Hızlı hareket eden taneciklere sahip madde ile yani sıcaklığı fazla olan madde ile yavaş hareket eden taneciklere sahip madde yani sıcaklığı az olan madde birbirine dokundurulursa maddenin tanecikleri çarpışır. •Bir maddede ısı aktarımı, o maddenin taneciklerinin çarpışması ile gerçekleşir. Farklı sıcaklıklardaki maddeler birbirlerine dokundurulduklarında (temas ettiklerinde) ısı aktarımı, sıcak olan maddedeki taneciklerin, soğuk olan maddedeki taneciklerle çarpışması ile gerçekleşir.

Isı Enerjisinin Maddeler Üzerindeki Etkileri : Isı bir enerji çeşididir ve maddeler üzerinde 3 türlü değişiklik yapabilir. Bunlar; • Sıcaklık Değişimi • Hal Değişimi • Boyut Değişimi (Genleşme veya Büzülme)