IS-LM KONUSUNDA 2001-2009 ARASI KPSS’DE ÇIKMIŞ BAZI SORULAR
22. IS eğrisi üzerinde, devlet harcamaları ve vergilerin değişkenliği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A)Hem devlet harcamaları hem de vergiler sabittir. B)Devlet harcamaları sabittir, ancak vergiler değişebilir. C)Vergiler sabittir, ancak devlet harcamaları değişebilir. D)Devlet harcamaları değişebilir, ancak vergiler hakkında bir şey söylenemez. E)Hem devlet harcamaları hem de vergiler değişebilir. Cevap... IS eğrisi, mal piyasası dengesini gösteren bir eğiridir. İki sektörlü bir modelde mal piyasası dengesi Y = C + I ve Y = C + S denkliklerinden hareketle şöyledir: Y = C + I Y = C + S I = S Modele devlet sektörü katıldığında ise durum şöyledir: Y = C + I + G Y= C + S + T I+G=S+T Dolayısıyla IS eğrisi üzerinde mal piyasasının dengede olabilmesi için, tasarruflar yatırımlara eşitken, kamu harcamaları da kamu gelirlerine eşit olmalıdır. IS eğrisi üzerinde kamu harcamaları ve vergiler sabittir. (CEVAP A)
A)Faiz oranının düşmesi, para talebi miktarının artması 27. Para arzı eğrisi, faiz oranını gösteren dikey eksene paralel olduğunda, para talebi para arzından düşükse para piyasası dengesinin sağlanması için nasıl bir değişmenin olması gerekir? A)Faiz oranının düşmesi, para talebi miktarının artması B)Faiz oranının düşmesi, para arzı miktarının artması C)Faiz oranının artması, para arzı miktarının düşmesi D)Faiz oranının artması, para talebi miktarının düşmesi E)Faiz oranının artması, hem para arzı miktarının hem de para talebi miktarının aynı anda düşmesi Cevap... Para arzı dikey eksene paralel ve para talebi para arzından küçükken aşağıdaki durum geçerli demektir. Yani bu durumda ekonomi A noktasında bulunmaktadır. Çünkü Md < Ms olması için faiz oranlarının r, para talebinin Mdi düzeyinde olması gerekir. Dolayısıyla dengenin yeniden kurulması ve E noktasına gelinmesi için faiz oranlarının düşmesi ve para talebinin artması gerekir MD1 Mg=MD (CEVAP A)
32.IS-LM modeline göre, genişletici bir para politikası, genişletici bir maliye politikasıyla birlikte uygulandığında aşağıdakilerden hangisi ortaya çıkar? A)Hem faiz oranı hem de millî gelir düzeyi artar. B)Faiz oranı artarken millî gelir düzeyi azalır. C)Faiz oranı kesinlikle artar, ancak millî gelir düzeyinin nasıl değişeceği belirsizdir. D)Hem faiz oranı hem de millî gelir düzeyi azalır. E)Millî gelir düzeyi kesinlikle artar, ancak faiz oranının nasıl değişeceği belirsizdir. IS - LM modeline göre genişletici para ve maliye politikaları birlikte uygulandığında hem IS hem de LM eğrisi sağa kayacaktır. Bu eşanlı politikalar milli geliri kesinlikle artırırken, faiz oranı üzerinde nasıl etki yaratacağı belirsizdir.Genişletici maliye politikası milli geliri artırır, çünkü toplam talep arttığında milli gelir artar: AD ↑=> Y ↑ Genişletici para politikası milli geliri arttırır, çünkü para arzı arttığında faiz oranları düşer, yatırımlar artar, toplam talep artar, sonuçta milli gelir artar: MS ↑=> r ↓=> I↑, AD ↑=> Y ↑ Ancak her iki politikanın faiz üzerindeki etkisi zıt yöndedir. Genişletici maliye politikası faizleri artırıcı; genişletici para politikası,düşürücü etki yapacaktır. Sonuçta faiz oranı üzerindeki etki, hangi politikanın daha ağırlıklı/öncelikli olduğuna bağlıdır. (CEVAP E)
24. Para otoritesi faiz oranını sabit tutmaya yönelik bir para politikası izliyorsa, IS-LM modeline göre vergilerdeki bir artıştan gelir nasıl etkilenir? A)Değişmez. B)Artar. C)Azalır. D)Kısa dönemde artar, uzun dönemde azalır. E)Kısa dönemde azalır, uzun dönemde artar. Cevap... Para otoritesi faiz oranını sabit tutmaya yönelik politika uyguluyorsa, bu durumda LM eğrisi hedeflenen faiz oranı düzeyinde yatay eksene paraleldir. Böyle bir durumda vergi artışı IS'yi sola kaydırır ISo → ISı. sonuçta gelir düzeyi azalır. Yo →Yi düşer. (CEVAP C)
25. Aşağıdakilerden hangisi sabit döviz kuru rejiminde gerçekleşmez? A)Para ikamesi B)Finansalkriz C)Bağımsız para politikası D)Cari işlemler açığı E)Para talebi istikrarsızlığı Cevap... Sabit döviz kuru rejimlerinin en önemli sonucu, merkez bankalarının bağımsız para politikası izleyememesidir. Örneğin MB faiz oranlarını düşürmek istediğinde para arzını artıracak ve faizler düşecektir. Bu durumda ülkeden sermaye çıkışı yaşanacak ve dövize olan talep artacaktır. Bu ise döviz kurunun yükselmelerine ve TL'nin değer kaybetmesine yol açacaktır. MB döviz fiyatını sabitleyebilmek için piyasaya döviz satacak ve karşılığında yerli para alacaktır. Böylece başlangıç artırılan para arzı yeniden azalmış olacaktır.Aksi halde bir finansal kriz yaşanacak, para talebi istikrarsızlaşacak ve para ikamesi ortaya çıkacaktır. CEVAP C)
20. IS-LM eğrileri söz konusu iken kamu harcamalarındaki bir artış aşağıdakilerden hangisine yol açar? A)IS eğrisinin sola kaymasına ve hem faiz oranında hem de gelir düzeyinde azalmaya B)IS eğrisinin sağa kaymasına hem faiz oranında hem de gelir düzeyinde artışa C)IS eğrisinin sağa kaymasına gelir düzeyinde artışa ve faiz oranında azalmaya D)IS eğrisini sola kaymasına, gelir düzeyinde azalmaya ve faiz oranında artışa E)LM eğrisinin aşağı ve sağa doğru kaymasına, gelir düzeyinde artışa ve faiz oranında azalmaya Cevap... IS eğrisinin sağa kaymasına, bu da hem faiz oranında hem de gelir düzeyinde artışa neden olur. (CEVAP B)
25. Merkez Bankasının faiz oranlarını hedeflemesi durumunda LM eğrisinin şekli nasıl olur? A)Yatay B)Dikey C)Pozitif eğilimli D)Negatif eğilimli E)L şeklinde Merkez Bankasının faiz oranlarını hedeflemesi durumunda LM eğrisinin şekli yatay olur. (CEVAP A)
21. Aşağıdakilerden hangisi fiyatlar genel düzeyindeki artışın etkilerinden biridir? A)IS eğrisinin kayması B)IS eğrisinin eğiminin değişmesi C)LM eğrisinin sola kayması D)LM eğrisinin sağa kayması E)IS ve LM eğrilerinin değişmemesi Cevap... LM eğrisi sola kayar kayar. Çünkü fiyatlar genel seviyesindeki artış (Ms/P) gereği reel para arzını azaltır. Bu da LM eğrisinin sola kayması demektir. (CEVAP C)
22. IS-LM modeli çerçevesinde, kamu harcaması değişmediğinde; eşanlı olarak para arzının artması ve vergi oranının düşmesi sonucu gelir (Y), faiz oranı (i) tüketim (C) ve yatırım (i) nasıl değişir? Y İ C I A) Artar Azalır Artar Artar B) Artar Belirsiz Artar Belirsiz C) Azalır Belirsiz Azalır Belirsiz D) Belirsiz Azalır Belirsiz Artar E) Belirsiz Artar Azalır Azalır Vergiler düşerse tüketim C artar IS sağa kayar Y artar.Ancak artan Y'nin tasarrufamı yoksa tüketimime gideceği konusunda kesin bir şey söylenemez. Dolayısıyla; Faiz oranları ve bununla ilişkili Yatırımlar konusunda bir şey söylenemez. (Cevap B)
Yatırımın faize duyarsız olması 23. IS ve LM eğrilerinin hangi durumlarında; likidite tuzağı, klasik durum ve yatırımın faize duyarsız olması sonuçları ortaya çıkar? Likidite tuzağı Klasik durum Yatırımın faize duyarsız olması A) LM düşey LM yatay IS düşey B) C) D) E) CEVAP Cevap E
20.IS denkleminin Y = 400+ 0,75Y - 25r; LM denkleminin de (M/P) = Y - 100r olduğu bir durumda, M =1200 ve P = 4 ise, denge gelir düzeyi (Y) ve faiz oranı (r) kaçtır? Y r A)1500 10 B)1200 8,5 C)950 6,5 D)650 4,5 E)500 3 M/P = Y – 100r → 1200/4=300 =Y-100r(LM’den) Y-100r = 300 (1) Y - 0.75Y +25r = 400 0,25Y +25r = 400 (IS'den) 4 (0,25y+25r = 400) Y+ 100r=1600 (2) Y-100r=300 (1) 2Y = 1900 Y = 950 yerine koyarsak 950-100r= 300 650 = 100r r = 6,5 (Cevap C)
21. I. Yatırımlar II. Faiz oranları III.Otonom vergiler Keynesyen yaklaşıma göre, para arzı artışı yukarıdakilerden hangilerini artırır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III Cevap... Sabit fiyat düzeyinde, para arzı artışı LM eğrisini sağa kaydırır [(LM (M0)'dan LM (M^'e]. Faiz oranlarını düşürür (r0'den r^e). Bu sayede yatırımlar artar. Otonom vergiler etkilenmez. (Cevap A)
20. Marjinal tüketim eğiliminin düşük olması aşağıdakilerden hangisini gösterir? A)LM eğrisinin göreli olarak yatık olduğunu B)LM eğrisinin göreli olarak dik olduğunu C)IS eğrisinin göreli olarak yatık olduğunu D)IS eğrisinin göreli olarak dik olduğunu E)LM eğrisinin sonsuz eğimli olduğunu Cevap... Marjinal tüketim eğilimi düşük olduğunda toplam harcama eğrisi (AE) daha dik olur. Bu da IS eğrisinin göreli daha dik olması demektir. (Cevap D)
21.Otonom tüketim harcamalarının artması aşağıdakilerin hangisine neden olur? A)Denge üretim düzeyinin artmasına, LM eğrisinin sağa doğru kaymasına B)Denge üretim düzeyinin artmasına, IS eğrisinin sağa doğru kaymasına C)Denge üretim düzeyinin düşmesine, LM eğrisinin sağa doğru kaymasına D)Denge üretim düzeyinin düşmesine, IS eğrisinin sağa doğru kaymasına E)Denge üretim düzeyinin düşmesine, LM eğrisinin sola doğru kaymasına Cevap... Otonom tüketim harcamaları artınca, veri fiyat düzeyinde, mal ve hizmet piyasalarında denge üretim düzeyi artar. IS eğrisi sağa kayar. (Cevap B)