İlk Çağ İnsan Barınak Duvarı (Ankara Arkeoloji Müzesi)

TÂRİH NEDİR ? “Târih” kelimesi İbranice “verrehe” kelimesinden gelir. Verrehe ise gökyüzündeki ayın şekillerinden ola“hilâli görmek” demektir. (Burada bir adım geriye dönersek İbranice verrehe kelimesinin de İbranice “ay” mânâsına gelen “YAREX” kelimesinden geldiğini görürüz.)

En basitinden târih kelimesini; hâdiselerin kamerî (ay takvimi) takvime göre zamanını belirleme işi olarak tarif edebiliriz. Batı dillerindeki târihi karşılayan kelime olan “historia, history vb..” kelimeler ise Yunanca(=Grekçe=Hellence) “istoria” kelimesinden gelmektedir ki bu da “tek tek hâdiseleri araştırmak ve incelemek” demektir.

TÂRİH… T.S. ELİOT; “Târihi idrâk; geçmişi, sadece geçmiş olarak değil, onun hâli hâzırdaki mevcudiyeti (tesirleri ve devamlılığı) olarak idrâk etmektir” demektedir.

Voltaire ; “Târih gerçekmiş gibi tasvir edilen hikayelerden, fabl ise muhayyile mahsulü imiş gibi anlatılan gerçeklerden ibarettir” diyor..

İbn-i Haldun, MUKADDİME isimli eserinde; “ Mânâsına nüfuz edilmediği, târihî hâdiselerin sebepleri anlaşılmadan kaldığı takdirde, târih hususunda âlim ile câhil müsavidir(eşittir)” der..

Romalılar; “historia est magistra vitae” (Târih hayatın üstâdıdır – Hayatımıza kılavuzluk etmesi için ona müracaat ederiz- derlerdi. Latinler(Roma ve Sonrası); “cognitia historiana cognitia factorum, cognitia philosophica cognitia causarum” ( târihi anlayış hâdiseleri anlamak, felsefi anlayış sebepleri anlamaktır) derlerdi.

DİKKAT ! Arkansaslı bir çiftçi, evinin damı aktığı halde bir türlü tamir edemiyormuş; çünkü havalar güzelken tamire gerek görmüyormuş, havalar kötüyken de, hava muhalefeti sebebiyle çalışamadığı için tamir fırsatı olmuyormuş.

Târih yemeği için gerekli malzemeler İnsan Yer (Mekan) Zaman Olay ve Olgu (Hâdise ve Tekâmül) İllî Bağlılık (Sebep – Sonuç İlişkisi) Geniş Bir Düşünce Yapısı

TARİH’in TANIMI: Toplumların geçmişteki yaşayışlarını, oluşturdukları kültür ve uygarlığı, yer ve zaman göstererek, neden-sonuç ilişkisi içinde, belgelere dayanarak, objektif olarak inceleyen ve anlatan bir sosyal bilimdir.

TARİH’in ÖZELLİKLERİ Geçmişte yaşanmış olayları inceler. İnsanlar meydana getirir. Belgelere dayanmalıdır. Yer ve zaman belirtilmeli. Sebep-sonuç ilişkisi olmalıdır. Objektif olmalı. Tarihi olaylar tekrarlanamaz (deney- gözlem yapılamaz).

“Türk evladı, ecdadını tanıdıkça, daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır.” “Büyük devletler kuran atalarımız, büyük ve yaygın uygarlıklara da sahip olmuşlardır. Bunu aramak, incelemek, Türklüğe ve cihana bildirmek, bizler için bir borçtur.” Mustafa Kemal ATATÜRK

TARİHİN KAYNAKLARI: * Her türlü araç ve gereçler, Yazısız Kaynaklar: * Her türlü araç ve gereçler, * Toprak, taş ve kemikten yapılmış eşyalar, * Mağara resimleri, * Kabartmalar, * Mezarlar, anıtlar, * İnsan ve hayvan iskeletleri.

Biyografi, yıllıklar, kitaplar, Resmi yazışmalar, mühürler, Yazılı Kaynaklar: Kitabe, Biyografi, yıllıklar, kitaplar, Resmi yazışmalar, mühürler, fermanlar, kanunnameler, Paralar, takvimler, antlaşmalar, Kil tabletler.

Tarih Biliminin Yöntemi Kaynakların; Araştırılmasına (belgeler) Sınıflandırmasına (tasnif) Eleştirilmesine (tenkit) Çözümlenmesine (tahlil) Sentezine (terkip- birleştirme) dayanır.

Sentez yapacak Tarihçide şu özellikler olmalıdır; Olayları neden-sonuç ilişkisi içerisinde ortaya koyarken, onlara etki eden sosyal, psikolojik ve doğal etkenleri kavrayabilmelidir.(zamanın koşulları bilinmelidir) Tarafsız (objektif) olmalıdır. Belgelere dayanmalıdır. Anlatımı akıcı ve anlaşılır olmalıdır.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER: Arkeoloji: Kazı bilimidir. Tarih öncesi araştırmalarda tarihe yardımcı olan en önemli bilimdir. Etnografya: Öz kültür bilimidir. Epigrafya: Anıt, kitabe bilimidir. Paleografya: Eski yazı bilimidir. Tarih devirlerini aydınlatmada tarihe yardımcı en önemli bilimdir. Paleontoloji: Fosilbilim.

Nümizmatik (Meskukat): Eski paralar. Kronoloji: Zaman ve takvim bilimidir. Filoloji: Dil bilimidir. Diplomatik: Belgeler ve yazışmalar bilimidir.(Antlaşma ve fermanları inceler). Antropoloji: Irk bilimidir. Heraldik: Arma bilimidir. Sigilografya: Mühür bilimi. Coğrafya: Yer bilimi. Sosyoloji: Toplum bilimidir. Kimya: C-14 (Karbon 14).

TARİH ÇEŞİTLERİ: Zamana Göre: İlkçağ uygarlıkları Fatih Devri. Mekana Göre: Orta Asya Türk Tarihi, Anadolu Tarihi, Avrupa Tarihi. Konuya Göre: Siyasi tarih, Kültür tarihi, İktisat Tarihi, Bilim Tarihi.

Bir Örnek Verelim

Nehir kenarlarına yerleşen toplumlar tarım ile geçinir, Saldırıya açık bölgelerde kurulan devletler güçlü ordular kurar, Yerleşik toplumlarda mimari görülür, Tarım toplumlarının tanrıları da tarım ve doğa ile ilgili olur, Bu durum; Doğal koşulların uygarlıkların oluşmasını belirleyen en önemli etken olduğuna kanıttır.

Soru: Hangi tarih daha belirgindir? 15 Mayısta Yunan askerleri İzmir’e çıktı. Fransız İhtilali XVIII.YY’da olmuştur. Kadeş Barışı M.Ö. 1280’de imzalandı.

Soru: Hangi tarih daha belirgindir? 15 Mayısta Yunan askerleri İzmir’e çıktı. Fransız İhtilali XVIII.YY’da olmuştur. Kadeş Barışı M.Ö. 1280’de imzalandı.